Мұғалімнің аты-жөні:
|
Есренова Тажигуль Нагашыбаевна
|
Пән/Сынып:
|
Биология, 10 сынып, жаратылыстану- математикалық бағыт
|
Қай аптаның нешінші сабағы
|
13- сабақ
|
Тарау немесе бөлім атауы:
|
1-тарау. Молекулалық биология және биохимия
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Дезоксирибонуклеин қышқылының құрылысы мен құрылымы
|
Оқу мақсаты:
|
10.4.1.8 - Дезоксирибонуклеин қышқылы құрылымы мен қызметі арасындағы байланысты орнату
|
Бағалау критериі:
|
Дезоксирибонуклеин қышқылы құрылымы мен қызметі арасындағы байланысты орнатады
|
Саралап оқыту тапсырмалары
|
Ұжымдық жұмыс
Жаңа тақырыптың түсіндірілуі
|
Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)
|
Жеке жұмыс
|
Уақыты
|
Кезеңдері
|
Тапсырма
|
Тапсырманың мақсаты
|
Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
1 минут
1 мин
|
Ұйымдас-тыру
|
Сәлеметсіздер ме, оқушылар?
Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Дезоксирибонуклеин қышқылының құрылысы мен құрылымы
Бүгінгі сабақ тақырыбы: Дезоксирибонуклеин қышқылының құрылысы мен құрылымынан
Сіздің білетініңіз: Дезоксирибонуклеин қыш-қылы құрылымы мен қызметі арасындағы байланысты орнату;
Сіздің меңгеретініңіз:
Дезоксирибонуклеин қышқылы құрылымы мен қызметі арасындағы байланысты орнатады.
|
|
|
|
Презентация Слайд 1
Слайд 2
|
7-8 минут
1 мин
3 мин
02:30 –
03:00
03:00-04:30
3 мин
04:00-
05:00
|
Жаңа сабақ
|
Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) - тірі организмдердегі генетикалық ақпараттың ұрпақтан-ұрпаққа берілуіне, сақталуына жауап-ты нуклеин қышқылының бірі.
Ерекшелігі:
-ДНҚ-ның негізгі бөлігі жасуша ядросында орналасады;
- Бiр организмнiң барлық жасушаларындағы ДНҚ молекуласының құрамы, құрылымы бiрдей болады да, жасына, ортадағы жағдайына тәуелдi емес;
-ДНҚ молекуласының нуклеотидтiк құрамы, құрылымы, тiзбегiндегi нуклеотидтердiң реттелiп орналасуы организмнiң ерекше қасиетiн анықтайды.
Химиялық құрылысы
-ДНҚ-ның негізгі құрылымдық бірлігі – үш бөліктен құралған нуклеотид. Бірінші бөлігі – дезоксирибоза (бескөміртекті қант); екіншісі – пуриндік (қос сақиналы) негіздер: аденин (А) мен гуанин (Г) және пиримидиндік негіздер(бір сақиналы): тимин (Т) мен цитозин (Ц); үшіншісі – фосфор қышқылының қалдығы
- Негіздерді фосфат топтарымен байланысқан дезоксирибоз деп аталатын ұзын қант молекулаларының тізбегі ұстап тұрады.
-1940 жылдың аяғында америкалық биохимик Э.Чаргафф (1905 ж.т.) әр түрлі организмдердің ДНҚ молекуласына талдау жасап, оның құрамындағы А мен Т, Г мен Ц негіздерінің молярлық мөлшері тең екенін көрсетті (бұны Чаргафф ережесі деп атайды).
-Бір тізбектегі аденинмен екінші тізбектегі тимин екі сутектік байланыс арқылы, ал бір тізбектегі гуанинмен екінші тізбектегі цитозин үш сутектік байланыс арқылы жалғанып, бір-біріне сәйкес келеді.Бұл ДНҚ тізбегіндегі комплементарлық деп аталады.
ДНҚ құрылымдық деңгейлері- Уотсон мен Крик теориясы бойынша екi полинуклеотид тiзбегiнен құралған ДНҚ-ның молекуласы кеңiстiкте оң қос қабат спираль болып табы- лады.
Бірінші реттік құрылым
-Шиыршық тәрізді иілген полинуклео-тидті тізтек
-3' ,5' фосфодиэфир-лі байланыстармен байланысқан моно-нуклеотидтердің жи-ынтығы
-Әр тізбектің 3'- бағ-ыттығы (дезоксири-боза) және 5' бағыт- тағы (фосфатты) ұшы болады.
|
Екінші реттік құрылым
-Қос шиыршықты молекула
-Полинуклеотидті тізбектері антипараллель орналасқан
-Шиыршықтың бір орамында ұзындығы 3,4 нм-ге тең 10 нуклеотидтік қалдық бар
|
|
Жаңа тақырып-ты меңгеру
|
|
|
Презентация
Слайд 3
Слайд 4
Слайд 5
Слайд 6
Слайд 7
Слайд 8
Слайд 9
Слайд 10
|
8 минут
03:00-03:30
03:30-03:40
03:30-03:40
03:40-04:40
|
Тәжірибе
|
|
