Вирустардың морфологиялық ерекшеліктері



бет1/3
Дата07.10.2024
өлшемі4,28 Mb.
#146956
  1   2   3
Байланысты:
Virustardyng-morfologiyalykh-erekshelikteri


Вирустардың морфологиялық ерекшеліктері
Вирустар - бұл тірі организмдер емес, өйткені олардың өздігінен көбейе алмайды, тек жасуша ішінде. Олардың морфологиясы (сыртқы құрылымы) жасушалардан айтарлықтай ерекшеленеді. Вирустар өте кішкентай, тек электронды микроскоп арқылы көрінеді. Олардың негізгі құрылымдық компоненттері - нуклеин қышқылы (ДНҚ немесе РНҚ) және оны қоршаған белокты қабық (капсид).
Вирустардың негізгі құрылымдық компоненттері
Нуклеин қышқылы
Вирустардың генетикалық материалы, олардың көбеюін және жаңа вирустарды құруды анықтайды. ДНҚ немесе РНҚ болуы мүмкін. ДНҚ вирустары жасушаның ДНҚ-сына еніп, оның көбеюін басқарады. РНҚ вирустары жасушаның РНҚ-сына еніп, оны өзгенше көшіріп, жаңа вирустарды жасайды.
Капсид
Вирустың нуклеин қышқылын қорғайтын белокты қабықша. Капсид белок суббірліктерінен тұрады, олар бір-бірімен қосылып, вирустың сыртқы формасын жасайды.
Липидті қабықша (кейбір вирустарда)
Кейбір вирустарда липидті қабықша болады, ол вирустың сыртқы жағында капсидті қоршайды. Бұл қабықша вирустың жасушаға енуіне және шығуына көмектеседі.
Вирустардың пішіндері мен өлшемдері
Икосаэдрлік
Икосаэдрлік формасы бар, 20 беті бар, 12 бұрышы және 30 шеті бар. Мысалы, аденовирустар.
Спиральды
Спиральды формасы бар, белоктық суббірліктері спираль тәрізді құрылым жасайды. Мысалы, тұмау вирусы.
Күрделі
Күрделі құрылымы бар, ерекше формасы бар. Мысалы, бактериофагтар.
Вирустардың капсидтерінің құрылымы
1
Капсидтің құрылымы
Капсид белок суббірліктерінен тұрады, олар капсомерлер деп аталады. Капсомерлер бір-бірімен қосылып, вирустың капсидін құрайды. Капсидтің құрылымы әртүрлі болуы мүмкін, бірақ көптеген вирустарда ол икосаэдрлік немесе спиральды формада болады.
2
Капсидтің қызметі
Капсид вирустың генетикалық материалын қорғайды және оның жасушаға енуіне көмектеседі. Капсид сонымен қатар вирустың иммундық жүйеге ұшырауынан қорғайды.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет