« ізденістің ең қызықтысы ұлы адамдардың ойына ілесу» А. С. Пушкин Тәрбие туралы ойлардың қалыптасуы

• К.Д.Ушинский идеялары (жалғасы)
• Тәрбие мақсаты – белсенді де шығармашыл жеке тұлғаны қалыптастыру, адамды адамзат іс-әрекетінің ең жоғарғы формасы ретінде дене және ақыл-ой еңбегіне даярлау;
• Ғылым мен мектептің дінге тәуелсіздігі;
• Адамгершілікке тәрбиелеу мәселесінің қоғамдық-тарихи сипатта болуы;
• Басты міндеттердің бірі шовинизмді болдырмайтын елжандылыққа тәрбиелеу, адамзаттық борышқа тәрбиелеу, авторитарлықты жою;
• Тәрбие жүйесі жағымды мысал негізінде, баланың ақылмен атқарған іс-әрекеті, оқушылармен өзара қатынас негізінде құрылады;
• Ең маңыздысы оқушыларды оқуға үйрету («балаға белгілі білімді беріп қана қоймай, онда өздігінен, мұғалімсіз, жаңа білім алуға деген тілек пен қабілетті дамыту қажет»); Оқудың тәрбиелік сипатта болу принципі (оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі); Оқыту процесінде жас ерекшеліктік және психологиялық ерекшеліктерді ескеру;
• Оқытудың көрнекілік пен бірізділік (нақтыдан абстрактілікке қарай) принципін оқушы шамасына шақ негіздеу;
• Оқу процесін сапалы ұйымдастырудың басты шарты – әдістемелік шеберлікте, ал әдістемелік шеберлік әр түрлі оқыту әдістеріне байланысты.

Н.А. Добролюбов (1836-1861):

• Н.А. Добролюбов (1836-1861):
• тәрбие идеалы – «табиғи ұмтылысты» қанағаттандыру («өйткені бәріне жақсы болуы үшін»);
• ақыл-ой, дене және адамгершілік тәрбиесінің үйлестірілуі;
• баланың жеке тұлғасына, оның жан-жақты дамуына деген қамқорлық, жас адамды белсенді де бақытты өмірге дайындау.

Н.И. Пирогов (1810-1881жж.):

• «Өмір мәселелері» (1856ж.) – тәрбие мәселесіне арналған мақала.
• Негізгі идеялары:
• тәрбие және жалпыадами тәрбие, жалпы адамзаттық білім алу арқылы өзін-өзі тану идеясы;
• жалпыадамзаттық тәрбие ұлттық тәрбие идеясымен үйлестірілген болуы қажет;
• көрнекілік пен сөздің оқу-тәрбие процесіндегі бір-бірімен байланыстылығы.