Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

психикасының  дамуын  және  оның 

жас тұрғысынан әртүрлі кезеңдерде- 

гі  ерекшеліктерін  зерттейтін  психо- 

логия  саласы.  Бала  психологиясын, 

ересек адамның жекелей дамуы пси- 

хологиясын  және  геронтолгиялық 

психологияны (қарттық психология- 

сын) қамтиды. Бала психологиясын- 

да  жас  тұрғысындағы  дамуды  қа- 

зіргідей кезең-кезеңге бөлуге сәйкес 

біршама дербес бөлімдер санатында 

мектеп  жасына  дейінгі  баланың,  кі- 

ші  сыныптардағы  балалардың, жет- 

кіншектердің  және  т.б.  психология- 

сы  сараланады.  ХІХ  ғасырдың  ая- 

ғына  дейін  жас  тұрғысындағы  даму 

кезеңдеріне тән ерекшеліктер ғалым- 

дардың назарына іліге қоймады. Атап 

айтқанда,  балаға  «кішкентай  ересек 

адам»  деп  қарау,  оның  «қалыпты 

ересек адамнан» ерекшелігі дене кү- 

шінің  толыспағандығында  және  тә- 

жірибесінің  жеткіліксіздігінде  ғана 

деп білушілік көбірек тарады. Осыған 

орай,  оқыту  мен  тәрбиелеу  жөнінде 

балалардың даму ерекшелігі ескеріл- 

мейтін нұсқамалар ұсынылды.

ХІХ  ғасырдың  аяғында  Ч.Дарвин 

теориясының ықпалымен эволюция- 

лық  идеялар  психологияға  да  тара- 

ды.  Жас  психологиясы  қалыптаса 

бастап,  ХХ  ғасырдың  ортасына  қа- 

рай дербес сала болып шықты. Ол жал-