Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

Аристотель  енгізген  ассоциацияның 

бір  түрі.  Бір  нәрсе  жөніндегі  емес, 

өзімен бірге оған іргелес жатқан ерік- 

ті ойға елес қосуды туғызады. Мәсе- 

лен, Мәскеудегі Кремльде орналасқан 

Қызыл алаң туралы елесті туғызады. 

ІС-ӘРЕКЕТ – Саналы І.-ә тек адамға 

ғана  тән,  оның  үш  негізгі  түрі  бар. 

Олар:  ойын,  оқу  және  еңбек.  І.ә.  – 

сыртқы дүниені танып-білуінде адам- 

дармен  қарым-қатынасқа  түсуінде 

ерекше орын алатын, көп мәнді кате-

гория. Мұның психологиялық аспек-

тілері де сан алуан. Ол алдымен мақсат 

қоюдан басталып, операцияны орын-

дау  мен  шешумен  аяқталады.  Оның 

құрамында  мотивтер  (түрткілер), 

оның сан алуан түрлері, операция т.б. 

жатады.  Адам  іс-әрекетінің  жануар- 

лар  іс-әрекетінен  түбегейлі  айыр- 

машылықтар бар. Олар формасы жа- 

ғынан  ұқсас  болғанмен,  мағынасы, 

мазмұны жағынан жер мен көктей.

Адам іс-әрекетінің басты белгілері:

1)  адамның  іс-әрекеті  негізінен,  са- 

налы іс-әрекет, әрине, онда бейсана- 

ның,  сансыздықтың  элементтері  де 

кездеседі, ал жануарлардың іс-әреке- 

ті  негізіне,  биологиялық  инстинткі 

іс-әрекет;

2) адамның іс-әрекеті әркез жоспар-

лы,  белгілі  бір  мақсатты  көздейтін, 

әрекет болса, жануарларда бұл жағы 

көрінбейді,  тіпті,  жоғары  сатыдағы 

жануарлардың  бірі  болып  санала- 

тын  маймылдарда  да  осындай  жағ- 

дай  Келердің  эксперименттік  тәжі- 

рибелерінде анықталған;

3)  адамның  і.ә.  әркез  шығармашы- 

лық сипатта болады, мәселен, тіпті 1- 

сынып  оқышысының  х-тің  шешімін 

табуының  өзі  шығармашылықтың 

элементі екені хақ. Ал лабиринттегі 

тышқандардың  шытырман  жолды 

тауып  сыртқа  шығуында  ешқандай 

шығармашылықтың  иісі  байқал- 

майды;

4)  адамның  і.ә.  келшекке,  алдағы 

Халқымыздың  «Үш  жылдығын  ой- 

ламаған  еркектен  без,  үш  күндігін