Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

нау) – эксперименттік әдістерді қол- 

дану  арқылы  психикалық  құбылыс- 

тарды  зерттеудің  әрқилы  турлерінің 

жалпы  белгіленуі.  Э.  п.-ның  негізін 

неміс  ғалымы  В.Вундт  (1832-1920) 

қалаған.  Ол  адам  психологиясының 

ерекшеліктерін эксперимент арқылы 

зерттеу  үшін  арнаулы  институт,  ла- 

бораториялар ұйымдастырды (1879).

Орыс психологі Н. Нанге (1858-1921) 

зейін  мен  қабылдауды  лаборатория- 

лық  жағдайда  зерттеді.  Француз 

психологі А. Бине (1857-1911) алғаш 

рет  ақыл-ой  процесіне  эксперимент 

арқылы зерттейтін әдісті ұсынды.

Осы  зерттеулердің  нәтижелері  пси- 

хологтардың  Бірінші  дүниежүзілік 

конгресінде  (Париж,  1889)  талқы- 

ланды.  XX  ғ.  басында  орыс  психо- 

логі Г. И. Челпанов (1862-1936) Мәс- 

кеуде психология институтын ашып, 

онда  көптеген  лабораторлиялар 

ұйымдастырды  (1912).  Психикалық 

құбылыстардың  физиологиялық  не- 

гіздерін  ашуда  академик  И.П.Пав- 

лов  (1849-1936)  шартты  рефлекс-