Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

365

мен  тікелей  байланысты.  Өз  тілінде 

сөйлей алмаған адам ұлттық бейнесін 

жойып  алады.  Елін,  туған  халқын, 

ата жұртының тарихын білмеу, оның 

рухани  мұрасынан  бейхабар,  шық- 

қан  тегінен  де,  тілінен  де  мақұрым 

болу, тіпті білгісі де келмеушіліктің, 

яғни мәңгүрттіктің бірнеше түрі бо- 

лады.  Патологиялық  сырқатқа  ұшы- 

раған адамдар да осыған ұқсас күй- 

ге түседі.

МЕДИЦИНАЛЫҚ  ПСИХОЛО- 

ГИЯ – гигиена, профилактика, пси- 

хофармология  диагностиканың  ау- 

руларды емдеу мен сараптаудың мен 

психологиялық  аспектілерін  қамти- 

тын психология ғылымының бір са- 

ласы. М.п-ның зерттеу объектісі ау- 

рудың пайда болуы, оның өту бары- 

сы,  оның  адам  психикасына  ықпа- 

лы,  кісіні  сауықтырудың  оңтайлы 

әдіс-тәсілдері,  ауру  адамның  мик- 

роәлеуметтік  ортамен  қарым-қаты- 

насының  ерекшеліктері  т.б.  М.п- 

ның  құрылымы  медицина  ғылымы- 

ның  теориялық  және  практикалық 

мәселелермен  денсаулық  сақтаудың 

нақты  факторларын  ашуға  байла- 

нысты жүргізілген іс-шараларға орай 

бірнеше  тараулардан  тұрады.  Бұ- 

лардың  ішіндегі  ең  ірі  салаларға  – 

клиникалық  психология,  патопсихо- 

логия,  нейропсихология  мен  сома- 

тикалық  психология  жатаы.  М.п-

ның  психокоррекциялық  жұмыста- 

ры  психогигиена,  психофармоколо- 

гия,  психотерапия,  психикалық  реа- 

билитация  салаларымен  орайласа- 

ды. М.п-ның аса маңызды мәселеле- 

рінің  арасында  аурудың  пайда  бо- 

луы,  оның  өрістеуі  кезіндегі  психи- 

калық  және  соматикалық  (денелік, 

физиологиялық)  процестердің  өзара 

әрекеттестігі  науқастың  ауруы  жай- 

лы дұрыс түсініктерінің қалыптасуы, 

ауруды дәрігердің емдеуге сенімділі- 

гі  психологиялық  әсерін,  ықпалын 

қамтамасыз  ету  мақсатында  зерттеу 

проблемалары бар.

М.п.  мәселелері  есте  жоқ  ерте  за- 

мандардың өзінде-ақ ұлы ғұламалар- 

дың назарына түскен, Мәселен, Шы- 

ғыстың екінші Аристотелі Әл-Фара- 

би  медицина  саласында  ерекше  ғы- 

лыми  трактат  жазған.  Оның  бұл  са- 

ладағы еңбектерінің ішінде бастыла- 

ры «Адамның дене мүшелері хақын- 

да», «Аристотель мен Галенге қарсы 

айтылған дау хақында», «Аристотель 

мен  Галеннің  арасындағы  дәнекер», 

«Түс  көру  туралы  сөз»,  тағы  басқа- 

лары.  Осы  айтылғандармен  қатар 

оның «Медицина туралы ойлары», «Із- 

гі  қала  тұрғындарының  көзқараста- 

ры  туралы  трактатында»  да  жан-

жақты сөз болады. Осы еңбектерде ай- 

тылатын ойдың негізгі арқауы – адам 

нәтижелі еңбек етіп, дұрыс демалып, 

жақсы өмір сүру үшін тән саулығы- 

на  ерекше  көңіл  аудару  керек,  яғни 

тәні  саудың  –  жаны  сау.  Өзінің  ме- 

дициналық  пікірлерін  ол  жантану 

ғылымымен  байланыстырып,  өз  тұ- 

жырымдарын  осы  ғылымның  негіз- 

гі принциптерінің айналасында өрбі- 

теді.  Ол  «Философияны  үйренуден 

бұрын нені білу керектігі» деген ең- 

бегінде  былай  дейді:  «Тәнді  емдеу, 

Гиппократтың  сөзімен  айтқанда,  – 

өмірді  ұзартатын  болса,  жанды  ем- 

деу онан да жақсы нәтижеге жеткізу- 

ге  тиіс».  Ұлы  ғұлама  науқасты  ем- 

дейтін  дәрігер  біріншіден,  адамның 

психологиялық, әсіресе физиология- 

лық әрекетіне, дене мүшелерінің (аяқ, 

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: