2. Тұтас және ішінара орман дақылдары
Отырғызылатын немесе егілетін ағаш тұқымдарынан тұтастай екпе ағаштар өсіру кезінде олар болашақта өсірілетін алқаағаштармен толықтай көмкеруді қамтамасыз ететін алаңға тең орналастырылады.Бұл молықпайтын ағаш кесілген жіне шіріген, әр түбірлері алынған өртенген жерлердегі екпеағаштар, сондай-ақ орман өсіру кезінде пайдаланылатын екпеағаштар. Тұтастай орман екпеағаштары құрамы, қоюлығы, топырақты дайындау, тұқымдастарды ауыстыру және орналастыру тәсілі бойынша сан алуан. Мұндай екпеағаштар оларды күту үшін барынша қолайлы.
Оларды өртке қарсы шыдамдылығын арттыру мақсатында тұтастай екпеағаштарды өсіру нұсқасының бірі ретінде оларды орман екпеағаштары алаңына орналастырудың арқаулық-ықтырма әдісі ұсынылады. Бұл әдіс әсіресе қазақ сексеуіл алабында, Ертіс жағалауының жолақ ормандарында және Қостанай облысының шоқ қарағай ормандарында қарағай ағаштарын өсіру кезінде қолайлы. Оның мәні – қарағай ағаштарын дәстүрлі жаппай егуден ерекшелігі бойынша оны 10 – 25 га алаңы бар жекелеген блок телімдерден тұратын көлемі жағынар ірі өртенген жерлер мен орман көмкермеген алаңдарда егіледі, оларды орман екпеағаштары алаңдарында орналастыру өрт қауіпті кезеңдерде өктем желдің бағытымен байланысты болуы тиіс. Блоктар арасындағы өртке қарсы үзілім ені өктем желдерге перпендикуляр 80-100 м, көлденеңінен – 50-70 м. Өктем желдерге қатысы бойынша блок аралық үзілімдер бағытынан ауытқуға рұқсат етіледі, бірақ ол 30 градус аспауы тиіс. Өртке қарсы үзілімдердің мұндай орналасуы нәтижесінде ағаш телімдері тұтастай массив құрамай, орман екпеағашы алаңында шамамен шахмат тәртібінде орналасады.
Ішінара орман екпеағашы шаруашылыққы құнды тұқымдардың қанағаттанарлық түрде молықпайтын кесілген және өртенген жерлерде өсіріледі. Бұл ретте, әдетте орманды қолдай өсіру оның табиғи молығуымен қоса жүреді; оның үстіне негізінен тек басты тұқымдас ағаштар егіледі, ал жанама ағаштар мен бұталар табиғи молығу есебінен қалыптасады. Ішінара екпеағаштары кезінде топырақта өндеу атыздармен, жолақтармен, алаңдармен жүзеге асырылады. Ішінара екпеағаштарын өсіру кезінде механизацияны қолдану шектеулі.
Таза және аралас дақылдар
Таза орман дақылдары – бұл ағаш тұқымының немесе бұталардың бір түрінен тұратын дақылдар. Олар әдетте, өсу жағдайлары қандай да бір тұқымның талаптарына ғана сәйкес болатын алаңдарда өсіріледі.
Достарыңызбен бөлісу: |