№1 (37) 017 бас редактор
жүктеу/скачать 4,34 Mb. Pdf көрінісі
|
ұлттық материал
| ТАРИХ ТАҒЫЛЫМЫ
құндылықтарды жаңғыртуда үлкен дем береді. Ұлттық рух – бұл ұлттың ішіндегі жеке адамның асыл белгісі мен қасиеті. Ұлттық идея – ұлттық болмыстың, тарихтың көрінісі. Жас ұрпақ бойындағы ерлік пен елдіктің рухын себетін негізгі күш – туып өскен жері мен елі, ұлттық мұра мен ұлттық байлығымыз екені дау туғызбайды. Ұлттық рухты қалып- тастыруда жеке адамның рухы мен халықтың руханилығы негізгі орын алады. Қоғамда ұлттық, ұлттық патриотизм, ұлттық тәрбие ұғымына әртүрлі көзқарас бар. Ұлттық деген ұғымды жекеленген, оқшауланған ұғым деп қабылдауға тырысады. Жоқ, ұлт бар жер- де, ұлттық патриотизм бар. Қазақ хал қының жер бетінен жойылмай сақталуы да ата- бабаларымыздың ұлттық рухының жоғары болуында десек артық айтпаған болар едік, яғни бұл – тарихи шындық. Ұлтжандылық дегеніміз – елі мен жерін, хал қының бостандығын және мемлекет ретін- де тәуелсіздігін сақтау, ұлт намысын жоғары дәрежеде ұстау үшін күресу. Яғни, аталған идеяларды іске асыру бүгінгі жаһандандыру үрдісінде, ұлттық идеялардың әлемдік идея- лар мен өзара сабақтастыру жағдайында, Қа- зақ станның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 мемлекет қатарынан көрінуі тұтас педаго- гикалық процестен күрделі, түбірлі өзгерісті талап етеді. Тәуелсiз Қазақстандағы ұлттық тәлiм-тәр- бие нiң өркен жаюы. Бүгінгі жас ұрпақ тың бойында ұлттық құндылықтарды қа лып- тас тыру мәселесі терең зерттелген уа қыт. Еліміз тәуелсіздік алуымен ұлттық тәрбие- міз қоғамдық-әлеуметтік ортаға кеңінен те- рең бойлай бастағаны белгілі. 1995 жылы тәуелсіз Қазақстанның алғашқы «Тәрбие тұ жы рымдамасы» қабылданды. Тәрбие тұжырымдамасының негізгі мақсаты – қоғам- да ұлттық құндылықтар негізінде тәрбие кеңістігін құруға бағытталған болатын. Осы тұста алғашқы ұлттық негіздегі тәрбие бағдарламалары жарияланды. «Алтын көмбе», «Атамекен», «Болашақ», «Мың бала» т.б. тіз- бек теліп оқу-тәрбие үдерісінде сұраныспен іске асты. Сонымен қатар, түркі халқының, қазақтың ХV ғасырлық тарихын жинақтаған педагогикалық Антология ұлттың білім беру саласына, мәдениетіне қосылған тарихи құнды еңбектер болып табылады. Ұлттық тәрбиенің теориялық-әдіснамалық негіздері, әдістемелік қағидаттары ай қын дал- ды. Ұлттық тәрбие мәселесін зерделегенде біз алғашқы ұлттық тәрбие бойынша ғылыми- теориялық тұрғыда зерттеу жүргізген Алма Мұхамбаеваны атап өтеміз. 1973 жылы жас ұрпаққа ұлттық тәрбие негізінде тәрбие беру деген идеяны негізге алып алғашқылардың бірі болып педагогика саласы бойынша ғылыми- зерттеу жұмысын қорғаған ғалымдардың бір болып табылады. 1991-2010 жылдар аралығында ұлттық пе да гогиканы оқу-тәрбие үдерісіне енгі- зу мәселесі Қ.Жарықбаев, С.Қалиев, Ә.Та- был диев, Қ.Бөлеев, К.Қожахметова т.б., рухани адамгершілік тұрғысынан патри от тық құндылықтар, ерлік, елжандылық, жа уын - герлік тәрбие тұрғысынан Ж.Ж.Нау рызбай, С.Ешімханов, С.Т.Иманбаева, Х.Қ.Шал ғын ба- ева, С.Қ.Әбділдина, К.Ораз бекова, К.Ж.Тө ре - баева, Ғ.М.Кертаева, Е.Ө.Жұ матаева, Г.Бел гі- баева, М.Құрсабаев, Б.Иманбекова, т.б., эс те- ти калық бағытта М.Балтабаев, С.Ұзақ баева, Р.Дүйсенбінова, Г.Қарамолдаева т.б. бүгінгі үздіксіз білім беру жүйесінде ұлттық тәрбиені енгізуде іргелі үлес қосқан ғалымдар деп атауға болады. Педагогикалык энциклопедиялық сөздiкте: «Халық педагогикасы дегенiмiз – ұлттар мен ұлыстардың әлденеше ғасырға созылған ұр- пақ тәрбиесiндегi ұлттық әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерiнiң, мәдени ойлау процесiнiң эмпирикалық негiздегi озық үлгiлерiнiң жи- ын тығы. Халық педагогикасының негiзгi тү- йiнi – еңбек тәрбиесi және өндiрiстiк бiлiм, дағды, шеберлiктердi жас ұрпақтың бойына дарытып, адамгершiлiк, имандылық рухында тәрбие беру» [6, 291], - деген тұжырымды не гізге ала отырып, профессор С.Қалиев тұл ғаны ұлттық құндылықтар негізінде тәрбиелеуде төмендегі ұстанымдарды ұсы- на ды: ақылды, арлы, намысқой азамат бо- лу ын қарастыру; еңбексүйгiш, елгезек етiп |