16.Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштарының Тежеу түрлері, механикалық сипаттамалары
Желіге энергияны қайтаратын генераторлық тежелу :Егер
18.Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының реостаттық іске қосылуы. Қосылу сұлбасы, іске қосу диаграммасы, іске қосу кедергілерін есептеуБір қалыпты іске қосуды, іске қосу кезіндегі ток мәнін шектеуді, тежелуді және
бір сипаттамадан екіншісіне өтуді жүзеге асыру үшін қажетті
қарастырылған,онда желіден тұтынылатын электр энергиясы механикалық энергияға түрленеді.Қозғалтқышты режимге
қозғалтқыштың жылдамдығы идеал бос жүріс 0
іске қосу (реостаттық) сипаттамасын тұрғызып, қосымша кедергі мәнін анықтау қажет. Автоматтандырылмаған басқару
сәйкес келетін сипаттамалар бірінші квадратта (2.12. сурет)орналасады. Механизмдерді тез арада және дәл тоқтату үшін,айналу бағыты және т.б. өзгерген кезде қазіргі жетектерде электр машинасының тежегіш режимды жұмыстары кеңінен
жылдамдығынан үлкен болса, онда машинаның ЭҚК-і желі кернеунен үлкен болады.Теңдеуден шығып тұрғандай,зәкір тогы теріс болады.Онда,момент таңбасы да өзгереді-ол тежегіш болады.Машина генераторлық режимде жұмыс
кезінде қозғалтқыштың іске қосылу процессі өтетін реостаттық сипаттамалар жиынтығы іске қосу диаграммасы деп аталады. Іске қосу реостаты сатысының кедергісі оларды қосу кезінде зәкірдегі ток (момент) алдын-ала таңдалған шектерде
қолданылады.Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток
істейді:машинаның білігі жағынан түсетін механикалық энергия
өзгеретіндей етіп есептеледі: іске қосу тогы
, ауыстырып
машинасының электрлік тежелу әдістерін қарастырайық. Желіге энергияны қайтаратын генераторлық тежелу :
электрлікке түрленеді де желіге беріледі. 𝐼
я=
𝑈я−𝐸
I1(М1)
Энергияны қайтару (рекуперация) генераторлы𝑅яқ режимнің сипаттамасы қозғалтқышты режим сипаттамаларының жалғасы
қосу кезіндегі ток (момент) I (М ) . Егер іске қосу кезінде
арнайы шектеу көрсетілмесе2, он2да жалпы өнеркәсіптік
болады да II квадратта орналасады..Генераторлы тежелу
режимі, мысалға, көлік және жүкті түсіру көтерме
қозғалтқыштар үшін іске қосу тогы
I1 2,5Iн
, және сәйкесінше
механизмдерінің жетектерінде қолданылады.Әдіс өте үнемді,себебі энергия желіге қайтарылады. Қарама-қарсы қосу
момент
М 2,5М
деп қабылданады. Көптеген жағдайда
арқылы тежелу : қарама-қарсы қосу режимінде машинаның айналу бағыты берілген мәнге қарсы, машина генератор режимінде жұмыс істейді және тежегіш моментті тудырады.
Энергия Rд ға бөлінеді, демек,бұл тежелу режимнің үнемділігі аз.
Қарама-қарсы қосу арқылы тежеу режимы реверсивті жетектерде,қозғалтқышты тез арада реверсілеу немесе тоқтату үшін жиі қолданылады.Егер шартты «Алға» бағытында жұмыс
іске қосу то1гы қалыпнты коммутация шартымен шектелмейді, қажет етілетін үдеудің шарты бойынша рұқсат етілетін момент шегімен (пассажирлік лифталар жылдамдығының үдеуі) шектеледі. Мұндай механизмдер үшін қарама – қарсы қосу тежелуі үшін де іске қосу реостатының сатысы шартты түрде анаықталады. Қалыпты іске қосу үшін қозғалтқыштың келесі
сипаттамаға көшуі кезіндегі ауыстырып қосу тогы
I 2 (М 2 )
істейтін қозғалтқыш якорінде кернеу полярлығын өзгертсе,онда
моменттер шарты (
) арқылы таңдалады. Мәселен
Сурет 4.5 – ТҚ ТТҚ-ң режимдері.Егер қозғалтқыштың жылдамдығы идеал бос жүріс 0 (4.5 сурет) жылдамдығынан
д нөлге жақын мәнінде,басқару сұлбасы көмегімен қозғалтқыш якорін желіден ажыратады.Басқа жағдайда,қозғалтқыш «Кері» бағытында жаңа қалыптасқан
М 2 Мс
қозғалтқышты іске қосу кезіндегі үш сатылы ( m 3 ) іске қосу сипаттамасын тұрғызу қажет болсын. Іске қосу сипаттамасын тұрғызу реті:табиғи сипаттама тұрғызылады;іске қосу тогы
үлкен болса, онда машинаның ЭҚК-і желі кернеунен үлкен
режимге дейін үдейді.Жалпы электр қозғалтқыштың реверсі
н/се моменті
I (2,0...2,5)I
беріледі;
болады.Теңдеуден шығып тұрғандай,зәкір тогы теріс
қозу орамасында кернеу полярлығын өзгерту арқылы жүзеге 1 н
М 1 (2,0...2,5)М н
болады.Онда,момент таңбасы да өзгереді-ол тежегіш болады.Машина генераторлық режимде жұмыс істейді:машинаның білігі жағынан түсетін механикалық энергия
я
электрлікке түрленеді де желіге беріледі. 𝐼 𝑈 −𝐸
я=
асуы мүмкін.Алайда,қозу орамасының тізбегіндегі процесстер инерттілігі зәкір тізбегіне қарағанда едәуір үлкен.Бұл реверс процессін теңейді.Одан басқа,өтпелі процессте магнит ағыны азайып барып нөлден өтеді,бұл тежелу моментінің азаюына
ауыстырып қосу тогы
беріледі;
M 2 (1,1...1,3)M c
I2 (1,1...1,3)Ic н/се моменті
|