129. Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съездері.
Өзінің сапалық деңгейін арттыра түскен бұл дәстүрлі форум – әлемнің діни-экономикалық-саяси мәселелері ушығып тұрған уақытта мәдениеттер мен өркениеттер арасын жалғап, олардың тіл табысуына, бір-бірімен ымыраға келіп, ынтымақтастығын күшейтуге бағытталған шара. 2003 жылдан бері Астана төрінде әр үш жыл сайын шақырылып, осы аралықта конфессияаралық келісімдерді нығайтып, алуан түрлі діни қауымдастықтардың қарым-қатынасы жаңа деңгейге көтерілуіне ықпалын тигізген Съезд өзінің дінаралық диалогтағы орнын қалыптастыра білді. Іргесі берік қаланған осы шараның бітімгершілік рөліне деген сенім әр форум сайын артып келеді.
Оған Қазақстан азаматтарының діни татулығын, түрлі этностардың ортақ ымыраға келіп, түсіністікпен бір шаңырақ астында тірлік кешуі де ықпал етті. Міне, Президенттің Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезін шақыру туралы 2003 жылғы бастамасы әлемдік жетекші дін басшыларының үнемі бір жерге жиналып, ғаламдық мәселелер жөнінде өзара пікір алмасуын дәстүрге айналдырды. Кездесу орны – Астана.
Осы орайда дінаралық диалог алаңын қалыптастыруға алғышарт болған бірқатар себептерді атап өтсек. ХХ ғасырдың алғашқы жылдары біздің жадымызда әлемнің өте күрделі кезеңі ретінде сақталып қалды. Мәселен, АҚШ-тағы 11 қыркүйек оқиғасы, Ауған және Ирак жерлеріндегі әскери операциялар секілді ірі оқиғалар тізбегі дүние тыныштығына ауқымды түрде кері әсерін тигізген жағдаяттар болды. Бұл орайда Қазақстан қауіпті жаһандық ахуалды бақылаудан шығармай, бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту және насихаттау мақсатында нақты шараларды қолға ала бастады. Мәселен, 2001 жылдың қыркүйегінде Рим Папасы ІІ Иоанн Павелдің Астанаға тарихи сапары, 2002 жылы Алматыда өткен АӨСШК-тің алғашқы саммиті, 2003 жылы ақпан айында Халықаралық бейбітшілік және келісім конференциясы ұйымдастырылды.
Өткен кезеңдерде туындаған алмағайып саяси оқиғалар мен діни қырғи-қабақ қақтығыстар, көпконфессиялы қоғамдағы проблемалар әлі күнге дейін өз шешімін күтіп, өзектілігін жоймай келе жатыр. Сол себепті де дәстүрлі дін өкілдері бір-бірін жатсынбай, Астана дінаралық диалог алаңында үш жыл сайын өздерін толғандырған мәселелер туралы ортақ ой өрбітіп келеді.
Астанада өтетін Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезінің тарихи рөлі мен әлеуеті жыл өткен сайын артуда. Бақай есепсіз, мемлекеттердің орнықты дамуы мен ымырамен өмір сүруін жақтайтын бұл рухани үнқатысу алаңы өзінің нәтижелілігін, өміршеңдігін паш етті. Мемлекет басшысы атап көрсеткендей, бұл Съезд «дінаралық қатынастар туралы ғасырлар бойы қалыптасқан стереотиптерді еңсеріп, ХХІ ғасырдағы жаһандық толеранттылық пен өзара түсіністіктің пәрменді формуласын жасауға мүмкіндік берді». Елбасы алғашқы Съезд барысында-ақ дінаралық диалогтың мән-мағынасын ашып берді. «Түпкі мақсатты белгілеудің қажеті жоқ, оны белгілеуге болмайды. Біртұтас діни кеңістік құру да мүмкін емес. Орын алып отырған қайшылықтардың барлығын да еңсере алмаймыз, оның үстіне олар кейде ұлы діндердің түп негізіне қатысты болып жатады. Тұрақты диалог орнатудың басты құндылығы – көзқарастар мен түсініктердің қарама-қайшылығына қарамастан, жалпыға ортақ мәмілеге келу қажеттігінің маңызын түсіну және оған қол жеткізудің жолдарын іздестіру болып табылады. Ең бастысы – диалог бейбітшілік пен келісім алаңын, үйлесім мен айқындық дәуірін қалыптастырады», деп нақты тұжырымдады. Міне, осы тұжырымдамадан кейін жүзеге асқан әр Съездің арқалаған жүгі ауырламаса жеңілденген жоқ.
Бес Съезд барысында маңызды құжаттар қабылдануымен бірге, Форумның институттық құрылымының жетілдірілуі қатар жүзеге асты. І Съезд декларациясының маңызы өте жоғары, себебі бұл басты құжат әлемдік және дәстүрлі діндердің өзара тоғысу нүктелерін анықтап, ортақ құндылықты айқындады. Онда «Діни нанымдар мен уағыздардың түрлілігі өзара күмәндануға, кемсітуге және жәбірлеуге емес, дін мен мәдениеттің бірегейлігін көрсететін өзара түсіністік пен үйлесімділікке әкелуі керек.
Достарыңызбен бөлісу: |