TC = FC+VC AFC=FC/Q AVC= VC/Q ATC=TC/Q MC=ATC/AQ
33 билет Экономикалық даму циклдығы. Экономикалық цикл фазаларының сипаттамасы. Циклдықты түсіндірудің әртүрлі тәсілдемелері.
Өнеркәсібі дамыған барлық елдердің экономикалық дамуы циклмен сипатталады: басылу, көтерілу, күйреу, жандану, қайтадан басылу, тағы да жандану және т.с.с. Бірақ бұл қайталану шеңбер емес, шиыршықты серіппе (спираль) түрінде жүреді. Сондықтан циклдылық - бір орында тұру емес, ол прогрессивтік даму формасы.
Экономикалық циклдің келесі фазалары бөлінеді: Өрлеу немесе жандану – экономикалық белсенділіктің циклдің ең төменгі нүктесінен ең жоғарыға дейінгі өсу кезеңі.
Пик – ресурстар толығымен толтырылған кезде жететін циклдің жоғарғы фазасы.
Рецессия немесе рецессия – экономикалық белсенділіктің циклдің ең жоғары нүктесінен ең төменгі деңгейіне дейін құлдырау кезеңі.
Төменгі – бұл өндірісте материалдық және еңбек ресурстарын пайдалану минималды, ал өндіріс пен өткізу көлемінің төмендеуі максималды болатын іскерлік белсенділіктің төмендеуінің ең төменгі нүктесі.
Циклдықты түсіндірудің үш негізгі тәсілі бар:
-экзогендік;
-эндогендік;
-эклектикалық.
Халықаралық сауда және оның негізгі теориялары, Төлем балансы және валюта бағамы.
Халықаралық сауда – дүние жүзінің барлық елдерінің сыртқы саудасынан тұратын халықаралық тауар-ақша қатынастарының жүйесі.
Халықаралық сауданың негізгі теориялары:
Меркантилистік теория - 15-17 ғасырлардағы экономистердің экономикалық қызметке мемлекеттің белсенді араласуына бағытталған көзқарастар жүйесі.
А.Смиттің абсолютті артықшылықтар теориясы - Смит елдер халықаралық сауданы еркін дамытуға мүдделі деген идеяны тұжырымдады, өйткені олар экспорттаушы немесе импорттаушы болсын, одан пайда көре алады.
Д.Рикардо мен Д.С.Милдің салыстырмалы артықшылықтар теориясы - Рикардо абсолютті артықшылық принципі тек жалпы Ереженің ерекше жағдайы екенін көрсетті және салыстырмалы (салыстырмалы) артықшылық теориясын негіздеді.
Хекшер-Олин теориясы - ХХ ғасырдың 30-жылдарында пайда болған Швеция ғалымдарының бұл теориясы халықаралық сауданың неоклассикалық концепцияларына жатады, өйткені бұл экономистер құнның еңбек теориясын ұстанбаған, капитал мен жерді еңбекпен қатар өнімді деп санаған.
Леонтьев парадоксы - соғыстан кейінгі кезеңде АҚШ экономикасы капиталға қарағанда салыстырмалы түрде көбірек жұмыс күшін қажет ететін өндіріс түрлеріне маманданғанын көрсетті.
Өнімнің өмірлік циклі теориясы - Оны Р.Верной, Ч.Киндельбергер және Л.Уэльс алға қойып, дәлелдеген.
М.Портер теориясы - Бұл теория елдің бәсекеге қабілеттілігі ұғымын енгізеді.
Рыбчинский теориясы
Самуэльсон мен Столпер теориясы - өндіріс факторларының біртектілігі, техниканың сәйкестігі, мінсіз бәсекелестік және тауарлардың толық ұтқырлығы халықаралық алмасу елдер арасындағы өндіріс факторларының бағасын теңестіреді.
Экспорт пен импорт арасындағы айырмашылық сауда балансын білдіреді. Сауда балансы оң (белсенді) немесе теріс (тапшы, пассивті) болуы мүмкін.Елдің сауда балансы негізінде елдің төлем балансы қалыптасады. Елдің төлем балансы-белгілі бір уақыт кезеңі ішінде (жыл, тоқсан, ай) елге шетелден келетін ақшалай төлемдердің және оның шетелдегі барлық төлемдерінің арақатынасы. Төлем балансында елдің барлық сыртқы экономикалық операциялары құндық көрініс табады. Әлемнің көптеген елдерінде төлем балансы Халықаралық Валюта Қоры ұсынған нысан бойынша жасалады. Төлем балансын келесідей ажыратуға болады: сыртқы сауда балансы, қызметтер мен коммерциялық емес төлемдер балансы және капитал мен несие қозғалысы балансы.
Валюта бағамы-басқа елдің ақша бірлігінде көрсетілген бір елдің ақша бірлігінің бағасы (баға белгіленімі).
Жалпы шығындарды, орташа тұрақты, орташа айнымалы,орташа жалпы және шекті шығындарды есептеңдер:
