1 билет Экономикалық теория пәні, әдісі мен зерттеу мақсаттары. Экономикалық теорияның функциялары
билет Бәсекелестік: түсінігі және түрлері. Салаішілік және салааралық бәсекелестік
жүктеу/скачать 0,65 Mb.
|
Otvety OE
- Бұл бет үшін навигация:
- Жетілген бәсеке нарығы
- Ұлттық шоттар жүйесіндегі негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер және оларды есептеу әдістері.
- Төменде теңгеге сұраныс кестесі көрсетілген
| 38 билет
Бәсекелестік: түсінігі және түрлері. Салаішілік және салааралық бәсекелестік. Бәсеке (лат. concurrere) — бір жағынан, іс-қимыл жасайтын салада ұнамды нәтижеге жету үшін жүріп отыратын экономикалық жарыс, шаруашылық жүргізудің қолайлы жағдайына ие болу үшін, пайданы мол алу үшін тауар өндірушілердің бір-бірімен күресі. Екінші жағынан, ол нарық субъектілерінің өнімді өндіру мен оны өткізудегі және капиталды қолдану сферасындағы ара қатынастары. Форма жағынан бәсеке ұйымдастырудың нормалары мен ережелерінің, мемлекеттік және жеке құрылымдардың директивалары мен іс-қимыл әдістерінің жүйесі.Бәсекелестік түрлері: Жетілген бәсеке,Монополистік, жетілмеген бәсеке. Жетілген бәсеке нарығы дегеніміз – нарықтағы бағаға әсер ете алмайтын және оны өзгерте алмайтын, саны өте көп және көлемі жағынан шағын фирмалар жұмыс істейтін нарықтық құрылымның бір типі. Монополистік, жетілмеген бәсеке үнемі болып тұрған. Ал XIX ғасыр басында монополиялардын, пайда болуымен байланысты, ол шиеленісе түскен. Осы мерзімде капиталдын. Шоғырлануы басталған, акционерлік қоғамдар пайда болған, табиғи, материалдық және қаржы ресурстарын пайдалануға бақылау қойылған. Жарнаманың көмегімен монополиялар сұраныстың қалыптасуына қаржылық байланыстар бағыттары арқылы тапсырыс берушілер контрагенттерге әсер етеді. Бәсеке өз кезегіндесалаішілік, салааралық және халықаралық бәсеке болып бөлінеді. Салаішілік бәсеке тауарлардың нарықтық бағаласын қалыптастырады.Салааралық бәсеке әр түрлі рынокта қызмет етуші шаруашылық салалардың арасында туындайды. Яғни, сырттан келетін инвестицияларды өз саласына тартуға, осы саланы жетекші сала ретінде алып шығыу үшін бақталас болып табылады. Ұлттық шоттар жүйесіндегі негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер және оларды есептеу әдістері. Ұлттық шоттар жүйесі (ҰШЖ) - нарықтық экономикасы бар әлемнің 150-ден астам елінде макроэкономикалық процестерді сипаттау және талдау үшін қолданылатын өзара байланысты көрсеткіштер жүйесі.Ұлттық шоттар жүйесі (ҰШЖ) – бұл жиынтық өнімнің (шығарылымның) және жиынтық кірістің шамасын сипаттайтын, ұлттық экономиканың жай-күйін бағалауға мүмкіндік беретін статистикалық макроэкономикалық көрсеткіштердің жиынтығы. Макроэкономикалық көрсеткіштерге жататындар жалпы ұлттық өнім (Ж.Ұ.Ө.), жалпы ішкі өнім (Ж.І.Ө.), таза ұлттық өнім (Т.Ұ.Ө.), ұлттық табыс (Ұ.Т.) және жеке табыс (Ж.Т.). Ұлттық шоттар жүйесі - көрсеткіштері табыстың, тұтынудың, қорланудың мөлшерін және күрделі шығынның шамасын анықтауға арналған теңгерімдік кестелердің өзара байланысты кешені. БҰҰ-ның тұтастай және іріктемелі статистикалық байқаулардың деректерін қорытындылап, жүйелеу жөніндегі халықаралық ұсыныстарымен қабылданған. Мұндай теңгерімдік кестелер (стандарттық шоттар) ұлттық есепшілік жүйесіндегі арналу мақсатына шартты түрде үш топқа біріктіріледі.Бірінші топқа ел шаруашылығының қандайда болсын уақыт кезеңіндегіқаржы-экономикалық қызметініңқорытындыланған жиынтықты сипаттамалары берілген теңгерімдік кестелер кіреді.Екінші топтың теңгерімдік кестелерінде бірінші топ шоттарында көрсетілген қаржы-экономикалық үдерістердің неғұрлым тәптіштелген сандық сипаттамасы біріктірілген түрде беріледі.Үшінші топтың кестелері жекелеген институттық секторлардағы күрделі шығындардың қаржыландырылуын қоса алғанда кіріс пен шығыстың жасалу үдерісін көрсететін деректерден құралады Төменде теңгеге сұраныс кестесі көрсетілген:
а) Үкімет валюталық бағамды 1 тт. = 152,40 долл. деңгейінде бекітті дейік. Ал бұл деңгейдегі ұсыныс көлемі 180 млн. тт. Осы кезде Үкімет теңгені сатуы не сатып алуы керек пе? Егер сату не сатып алу керек болса, онда қандай көлемде? ә) Егерде Үкіметке теңгені доллармен сатып алу керек болса, қажетті долларды қай жерден ала алады? Жауабы: а)Сатып алу керек, өйткені Үкімет бекіткен бағамды сол деңгейде сақтап қалу мүмкін болмайды. Сондықтан ҚР ҰБ 20 млн. тг. сатып алуы керек (МД = MS =*AS = 180 — 160 = 20 млн. тг) ә) ҚР ҰБ ажын-валюта қорынан жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|