9-билет 1.Қан сарысуының ферменттері. Трансаминазаларды, креатинкиназаны және альфа-амилазаны анықтаудың диагностикалық маңызы. Қан сарысуының ферменттері клиникалық зерттеу әдістерінде қолданылады. Яғни қан сарысуында RN-ның орнына мочевинаның концентрациясын анықтайды. Және де деңгейіне қарай бүйректің зақымдану дәрежесін анықтауға болады.
Биохимиялық талдау, атап айтқанда Трансаминазалар және альфа-амилаза, креатинкиназа деңгейін анықтау аурудың ауырлығын және симптомдардың басталуынан диагноз қойылғанға дейінгі уақытты анықтауға мүмкіндік береді. Бұл ферменттер миокард инфарктын жоғарылататын ферменттер, яғни олардың саны жоғарылаған сайын инфаркт болуы мүмкін. Сол себептен диагностикалық жүргізулер болады, ол ферменттердің активтілігін және де санының нормасына анализ жасалып отырады.
Миокард инфарктісінен басқа кардиомиоциттердің деструкциясы жүрек жеткіліксіздігі, миокардит, ревматикалық жүрек ауруы және кейбір басқа аурулар кезінде де болады. Бұл сонымен қатар қан айналымындағы трансфераза санының көбеюіне ықпал етеді.
Қан ферменттерінің үш түрі болады: 1. Секреторлық бауырда түзіліп,қанға түсіп,сол жерде өызметін атқарады.Бұл қан сарысуы холинэстераза мен қан ұюына қатысатын ферменттер.
2. Индикаторлық ферменттер тек белгілі жасушаларда түзіледі және сол жасушада қызмет атқарады.Ауру кезінде,жасуша зақымданғанда осы ферменттер тіндерден қанға түседі және белгілі диагностикалық мағызы зор.
3. Экскреторлық бауырда синтезделіп,өтпен бөлініп шығады.Патологиялық процестерде ферменттердің өтпен бөлінуі бұзылады,қанның плазмаында олардың активтілігі жоғарылайды.Ферменттердің мұндай активтілігін анықтаудың диагномтикалық маңызы зор.
Амилаза – крахмал мен гликогенді мальтозаға дейін ыдырататын гидролитикалық фермент. Амилаза негізінен сілекей бездері мен ұйқы безінде түзіледі, содан кейін тиісінше ауыз қуысына немесе ұлтабар люменіне түседі және тағамдық көмірсулардың қорытылуына қатысады.Қан сарысуында, сәйкесінше, ұйқы безі және сілекей амилаза изоферменттері оқшауланады. Аналық бездер, фаллопиялық түтіктер, ащы және тоқ ішектер, бауыр сияқты органдардың да амилаза белсенділігі айтарлықтай төмендейді. Фермент бүйрек арқылы шығарылады. Сондықтан қан сарысуындағы амилаза белсенділігінің жоғарылауы несептегі амилаза белсенділігінің жоғарылауына әкеледі.
Амилаза иммуноглобулиндермен және басқа да плазма ақуыздарымен үлкен көлемді комплекстер түзе алады, сондықтан ол бүйрек шумақтары арқылы өтпейді және оның сарысудағы мөлшері артады, несепте қалыпты амилаза белсенділігі байқалады.
Трансаминаза – әртүрлі мүшелердің жасушаларында кездесетін ферменттердің жалпы атауы. Тіндер зақымдалған немесе зақымдалған, жарақаттар немесе патологиялар болған кезде жасушалардан ферменттер шығарылады, сондықтан олардың қандағы деңгейі көтеріледі.Бұл белоктардың ағзадағы рөлі өте үлкен: олар азот пен энергия алмасуына қажетті процеске қатысады. Бұл ферменттер амин топтарының аминқышқылдарынан кетоқышқылдарға ауысуын тездетеді.Қандағы трансаминазаның мазмұны диагностикада маңызды, өйткені бұл белгілі бір аурулардың белгісі. Диагностикалық тәжірибеде ферменттердің екі түріне ерекше көңіл бөлінеді - АСТ және АЛТ. Олардың қандағы мөлшері бауырдың, жүректің және ұйқы безінің зақымдалуының белгісі ретінде қызмет етеді (ең жиі кездесетін жағдайлар - гепатит, миокард инфарктісі, панкреатит). Олардың абсолютті мәндері және AСT және AЛT деңгейлерінің арақатынасы зардап шеккен органды анықтауға, патологиялық процестің динамикасын бақылауға және зақымдану дәрежесін анықтауға мүмкіндік береді.