Байланысты: 4. Математика тарихы. Дәріс тезистері 2
9-дәріс. «Символикалық математика» дәуірі (XVI ғ. – XVII ғ. соңғы ширегі) Қарастырылатын мәселелер: 1.Математика символдарының қалыптасуы
2.Функция ұғымының пайда болуы
3.Шектеусіз тізбектер мен шектеусіз қатарлар
4. Интерполяциялық формулалар
5. Инфинитезималдық есептер: интеграциялық әдістер
6. Инфинитезималдық есептер: дифференциалдық әдістер
7. Квадратуралау мен жанамалар жүргізу есептері және олардың өзара байланысы
1. Математиканың қазіргі символдары мен таңбалары оп-оңай ойлап табылған жоқ.
Олардың қолайлы, әрі қолдануға тиімді түрлерінің берік орнығуына жүздеген жылдар
қажет болды. Жалпы, әрбір математика символдарының пайда болуының өзіндік терең
тарихы бар. Ыңғайлылық үшін олардың пайда болуын кесте түрінде беруге болады.
Математика
символдары
Мағынасы
Қай елде, кім енгізді?
Қай ғасырда,
қай жылы?
әл-
Хорезми
цифрлары
Қазіргі
цифрлар
Бір
Екі
Үш
Төрт
Бес
Алты
Жеті
Сегіз
Тоғыз
Нөл
Қазіргі күні әлем халықтары
тұтынатын
цифрлар
«араб
цифрлары» деп аталады. Олар
М.әл-Хорезмидің «Үнді есебі»
арқылы енді. Автор бұл таңба-
ларды үнділіктерден алғандығын
атап айтады. Сондықтан олардың
алғаш
пайда
болған
отаны
Үндістан, қазіргі цифрлар әл-
Хорезми цифрларының біртіндеп
өзгеруі барысында шыққан деп
есептеледі.
IX ғ.
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
−
Бөлу
әл-Хассар
XII-XIII ғғ.
𝑎
0
Нөл
дәреже
әл-Кәши
XV ғ.
+
