υ жылдамдықпен
қозғалысқа келтіріледі. Тәжірибе жоғарғы пластинаны тұрақты
0
υ жылдамдықпен орын
ауыстыру үшін оған модулі тұрақты белгілі бір
F күшпен әрекет ету қажет екенін көрсетеді.
Пластина үдеу алмағандықтан, оған әрекет еткен күш модулі тең, бағыты қарама-қарсы
басқа бір күшпен теңестіріледі. Бұл күш қозғалған пластинаға сұйық тарапынан әрекет
жасайтын үйкеліс күші екені айқын. Үйкеліс күшін
Y F деп белгілейік. Пластинаның
0
υ жылдамдығын, пластиналар беттерінің ауданын, араларындағы
d қашықтықты өзгерте
отырып, мынадай заңдылықтың орындалатынына көз жеткізуге болады:
0
,
Y η S d = −
υ F (13.4.3)
мұнда
S – пластина бетінің ауданы,
η – сұйықтың табиғаты мен күйіне (мысалы,
температураға) тәуелді коэффициент. Оны
ішкі үйкеліс коэффициенті , немесе
тұтқырлық, деп атайды.Жоғарғы пластина қозғалғанда төменгі пластина да модулі
F ү
-ге тең
F
ү күш
әрекетін сезеді. Төменгі пластина тыныштық қалыпта қалу үшін
F
ү күшті басқа бір күшпен
теңестіру керек. Сонымен, сұйыққа батырылған екі пластина бір-біріне салыстырмалы
қозғалғанда олардың арасында (13.4.3) қатыспен өрнектелетін өзара әрекет байқалады. Ол
өзара әрекет пластиналар арасындағы сұйық қабаттары арқылы тасымалданатыны айқын.
Егер пластиналар арасындағы саңылаудың кез келген нүктесінде оларға ойша параллель
жазық бет жүргізсек (13.4.3-суретте штрихталған сызық), жазықтық үстіндегі сұйық қабаты
жазықтық астындағы сұйық қабатына
F
ү күшпен, ал, керісінше, жазық бет астындағы
сұйық қабаты үстіндегі сұйық қабатына
