1 Дәріс Тақырыбы
жүктеу/скачать 1,08 Mb.
|
1 Ä ð³ñ Òà ûðûáû
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Вентральды мұрын жолы
- 4. Жалпы мұрын жолы
- Ерекшеліктері. Жылқыда
- S əрпі тəрізді шеміршек
| 1. Дорсальды мұрын жолы (meatus nasi dorsalis) көлемі жағынан
жіңішке келген өтіс. Ол мұрын куысының төбесі мен дорсальды кеуілжірдің арасында жатқан жіңішке жол. Дорсальды мұрын жолымен ауа торлы сүйек шытырманы бетінде орналасқан иіс сезімі мүшесіне өтеді. Сондықтан, бұл жолды иіс сезімі жолы — деп атайды. 2. Ортаңғы мұрын жолы (meatus nasi medius) дорсальды жəне вентральды кеуілжірлер аралығында болады. Ортаңғы мұрын жолымен ауа мұрын маңындағы қойнауларға арнайы тесіктер арқылы өтеді. 3. Вентральды мұрын жолы (meatus nasi ventralis) вентральды кеуілжір мен мұрын қуысының түбі аралығында жатады. Вентральды мұрын жолымен ауа хоана тесіктері арқылы аңқаға өтеді. 4. Жалпы мұрын жолы (meatus nasi) мұрын пердесі мен кеуілжірлердің жəне иіс сезімі шытырмандарының медиальды беті аралығында орналасады. Жалпы мұрын жолы алдыңғы үш өтісті жалғастырып, артқа қарай аңқа жолына (nasopharynx) айналады да, хоаналар арқылы ауаны аңқаға өткізеді. Мұрын қуысының кілегейлі қабығы дорсальды кеуілжірдің алдыңғы жағында түзу қатпар (plica recta), ал вентральды кеуілжір алдында негізгі қатпарды (plica basalis) жəне танау қатпарларын (plica alares) түзеді. Мұрын кіреберісі мен өзіндік мұрын қуысы шекарасындағы қатпарда мұрын-көзжасы тесігі (osnium nasolacrimalis) көрінеді. Бұл тесікке мұрын куысын көзжасы қапшығымен байланыстыратын мұрын-көзжасы өзегі (ductus nasolacrimalis) ашылады. Көзжасы мен мұрын қуысы кілегейлі қабығындағы бездер бөлінділері ауаны дымқылдандырып тұрады. Сонымен қатар, кілегейлі қабық астында көптеген қан тамырларынан түзілген веналық өрім (plexus venosus nasi) болады. Ол ауаның жылынуын қамтамасыз етеді. Вентральды мұрын жолының алдыңғы жағандағы күректіс өзегі (ductus incisivus) арқылы мұрын куысы ауыз қуысымен қатысады. Бұл өзекке жануарларда иіс сезімі қызметін атқаратын мұрын-соқалық мүше өзегі (ductus organon vomeronasal) ашылады. Ерекшеліктері. Жылқыда қаңсар болмайды. Мұрын тесігінің пішіні жарты ай тəрізді болып келеді. Танаудың негізін танау шеміршегі түзеді. Ол шеміршек тақташасы мен мүйізшесінен тұрады. Шеміршек тақташасы танаудың алдыңғы қабырғасында ғана кездеседі. Танаудың бүйір бетінде терендігі 5 - 7 см мұрын қалташасы (дивертикул) болады. Мұрын кеуілжірлері өздерінің ішкі перделері арқылы алдыңғы жəне артқы бөлімдерге бөлінеді. Алдыңғы кеуілжірдің артқы бөлімі мандай қойнауымен жалғасып, маңдай-кеуілжір қойнауын (sinus conchofrontalis), ал вентральды кеуілжірдің осындай бөлімі жоғарғы жақ қойнауымен жалғасып, кеуілжір- жақ тесігін (apertura cochomaxillaris) түзеді. Дорсальды кеуілжірдің түзу қатпары қос қатпардан құралған. Танау қатпарының негізін S əрпі тəрізді шеміршек (cartilago sigmoidea) құрайды. Күректіс өзегі ауыз қуысына ашылмайды. Кілегейліасты веналық өрім мұрын пердесінде, кеуілжірлерде, əсіресе, вентральды кеуілжірде жақсы жетілген. жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|