№1 дəрісбаян тақырыбы: Психология пəні, оның міндеттері мен əдістері
§ 4. Тұлға теориясындағы гуманистік бағыт
жүктеу/скачать 10,08 Mb. Pdf көрінісі
|
| § 4. Тұлға теориясындағы гуманистік бағыт
Тұлға теориясындағы гуманистік бағыт бойынша екіге бағытталған. Біріншісі:ңклиникалықң американ психологы К.Роджерс көзқарасымен, екіншісі: ңмотивациялықң өкілі Маслоу. Осы екі бағыттың арасындағы кейбір айырмашылыққа қарамастан оларды көптеген ортақтақтар біріктіреді. Гуманистік бағыт бойынша адам өзінің табиғатында жақсы жəне өзін-өзі жетілдіруге ұмтылады. Адамның туа берілген табиғаты онша тұрақты дамуға творчествоға, өзін-өзі жетілдіруге, өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылады. Маслоу теориясының негізгі тезистерінің бірі- ол индивидтің тұтастығы. 1. Бұл бағыт бойынша əр адамды уникалды ұйымдасқан тұтас жүйе ретінде қарастыру қажет. Уникалды –ешқашан қайталанып келмейтін деген сөз. 2. Адамның ішкі табиғатында позитивті өсу мен өзін-өзі жетілдіру потенциялы бар. 3. Творчестволық потенциал адамның неғұрлым универсалды сипаты,барлық адамға тəн. Маслоу психология ғылымының неғұрлым универсалды негізі ретінде психикалық ешқандай ауытқуы жоқ, өзін-өзі өзектендіру адамды зерттеу керек дейді.Маслоу болжамы бойынша орташа адам өз қажеттіліктерін мынадай ретке қанағаттандырады. Иерархия- бір-біріне бағынышты белгісі байынша бір ретке орналастыру. Қажеттіліктердің осы барлық дəрежеде меңгерген адам, толық өзін-өзі жетілдірген болып саналды. Иерархиядағы қажеттіліктерінің кезектесуі адам мотивациясы ұйымдасқанның негізгі принципі болып табылады. Дəл осындай иерархия кейбір адамда сақталуы мүмкін. 1. Физиологиялық қажеттілік: тамаққа, ауаға физиологиялық белсенділікке, сенсорлық стимуляцияғ деген қажетіліктер. 2. Қорғанысқа деген қажеттілік: қорғанысқа, тұрақтылыққа, белгілі бір дəрежеде тəртіп пен реттілікке белгілі бір жүйенің, заңның болуына деген қажеттіліктер. 3.Қарым-қатынас қажеттілік: белгілі бір əлеуметтік топқа жату, қарым-қатынас, достық, махаббат деген қажеттілік. Достыққа, махаббатқа деген қажеттілікті екі топқа бөлінеді. 4.Өзін-өзі сыйлау қажеттілік- өзін-өзі сыйлау, басқалардың өзін сыйлауын қажетсіну.Бұған кіретін жетістік, сенімділік,біліктілік, тəуелсіздік, еркіндік, түсініктер, өзін-өзі сыйлаудың қалыптары. 5.Өзін-өзі өзектерндіру деңгейіндегі қажеттіліктер, метақажеттіліктер деп аталады. Метақажеттілікті сипаттайтын негізгі түсініктер.: тұрақтылық, тұрақты даму, бейсаналы жетілу, қарапайымдыолық, эстетикалық, сезімдердің болуы. Маслоу өзін-өзі өзектендіруші тұлғаға тəн мынадай сипаттарды көрсетеді. Реалдылықты неғұрлым эффективті қабылдау. Адамның өзін-өзі басқаларды жалпы табиғаты солай, сол күйінде қабылдауы.Тəуелсіздік белгілі бір дəрежеде іс-əрекетті пікірлердің тəуелсіз болуы. жүктеу/скачать 10,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|