1. Электромагниттік сәуленің табиғаты және оның негізгі сипаттамалары, эмс спектрі Электромагниттiк сәуле спектрi
ғ бас кезінде ешқандай күмәнсыз бар екендігі мойындалды
жүктеу/скачать 6,59 Mb.
|
| 20 ғ бас кезінде ешқандай күмәнсыз бар екендігі мойындалды.
Томдар реттік шамасы 10-10 м болатын электрлік жүйк құрайтындығы тағайындалды. Енді күн тәртібіне атом құрылымы құрылымы қандай деген мәселе қойылды. Атом құрылысы туралы бірқатар пікірлер айтылды; атомның модельдері ұсынылды. Томсон моделі – бұл ғылыми деректерге сүйеніп ұсынылған атомның алғашқы физикалық моделі. Бұл модель тікелей тәжірибеге негізделмегендіктен болжау ғана еді. Осы моделге сәйкес атомның оң заряды сфера тәрізді атомды біркелкі толтырып тұруға тиіс,ал оның ішіндегі нүктелік теріс зарядтар – электрондар атом бүтіндей бейтарап болатындай мөлшерде сфераның әр жерінде орналасқан болады. Томсон моделі Лоренцтің классикалық электрондық теориясымен үйлесім тапты; осы теорияға сәйкес атомдар гормоникалық осциллятор болып табылады. Атом- осцилляторда теріс зарядталған бөлшектер электромагниттік тоқын әсерінен гармоникалық тербелістер жасауға қабілетті деп саналды. Ал Томсон моделіне сәйкес атом ішіндегі электронға квази серпімді күш әсер етеді де, ол гармоникалық тербелітер жасай алады. Осылай қабылдау арқылы заттың көптеген оптикалық қасиеттерін, мысалы, атомның монохорат толқын шығаруын түсіндіру, жарық дисперсиясын, яғни сыну көрсеткішінің жиілікке тәуелділігін түсіндіру мүмкін болды. Мұны Томсон моделінің расталуы ретінде қаратыруға болатн еді. Бірақ кейіннен осы модельдің жарамсыздығы анықталды. Томсон моделіне сәйкес атом ω негізгі жиілікті және оның 2ω, 3ω,.. гармоникаларын шығара алады. Бұл тәжірибегге қайшы.Жалпы Томсон моделі көптеген күдік туғызды. Мысалы, оң зарядталған атом сферасының материалдық табиғаты түсініксіз болды; спектрлік заңдылықтарды және толып жатқан басқа құбылыстарды түсіндіре алмады. Резерфорд тәжірибелері. 1911ж Резерфорд атомның жаңа ядролық моделін ұсынды. α-бөлшектер шапшаң қозғалатын ауыр болшектер, сондықтан α бөлшектер басқа заттың атомдарымен соқтығысқанда атомдардың ішіне енуі мүмкін. Тезерфорд осы жағдайда пайдаланған. Осы тәжірибеде қорғасын контейнер (1) ішіне α бөлшектер көзі-радий түйіршігі орналастырылады. α – бөлшектердің жіңішке шоғы (3) (радиоактивті зат шығаратын гелий иондары) жұқа металл фольгаға бағытталады.Фольгадан кейін экран (5) орналастырылған; ол зарядталлған жылдам бөлшектер соғылғанда жылт етіп жарық шығаратын қабілеті бар мырыш сульфидімен қапталған(3.2- сурет). Экрандағы осы жарқ етулердің микроскоп (6) көмегімен көзбен бақылауға болады, α бөлшектердің ауа молекулаларымен соқтығысып шашырауын болдырмау үшін қондырғы түгелдей ауасы сорылған қорапта орналастырылған. Томсон моделіне сәйкес α-бөлшектер үлкен бұрыштарға ауытқымау деп күтілді. Өйткені электрондар α бөлшектерден әлдеқайда жеңіл және α бөлшектерді қатты тебетіндей шоғырланған ауыр зарядтал осы модельде жоқ.(3.3а-сурет). Резерфорд алған осы тәжірибе нәтижелері осы болжамдарға қайша келді. α бөшектердің басым көпшілігі фольгадан негізінен бос кеңістіктен өткендей жүктеу/скачать 6,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|