27. Түркілер өркениеті және Ұлы жібек жолы.Ұлы Жібек жолының ежелгі дәуір мен ортағасырдағы маңызы. Ұлы Жібек жолы үлкен ағашқа ұқсайды, себебі оның көптеген бағыттар болған. Осылайша, сауда айналымы көптеген қалаларды қамтыды. герлер ғана емес, жазушылар, жауынгерлер де, ғалымдар да аттанған. Ұлы Жібек жолының тарихы өте көне. Еуропа осы бағытпен жүріп өткен саяхатшылардың арқасында ғана Шығыстың мәдениетімен танысты. Мысалы, оқдәрі алғаш Қытайда ойлап табылды. Бірақ еуропалықтар бұл туралы білгеннен кейін ғана алғашқы қару-жарақ пайда болды. Ұлы Жібек жолының тарихи маңызы- мұсылмандық діни орындар (мешіт, шығыс моншалары, ғибадатханалар, мавзолейлер тағы басқа) салынды; жер жаһанның барлық территориясын белгілі бір дәрежеде қамтыды; әлемдік өркениеттер осы осы жол арқылы бір-бірімен ассимиляцияға түсе отырып, жаңа саяси-мәдени өркениеттердің қалыптасуына әсерін тигізді. Ұлы жібек жолы Шығыс пен Батысты байланыстырған, Азия, Еуропа және Африка арқылы мыңдаған шақырымға созылған сауда маршруттарының желісі болды. Ол саяси, экологиялық және мәдени салдары бола отырып, әлемдік тарихта елеулі рөл атқарды. Саяси маңызы: Жібек жолы тек сауда бағыты ғана емес, өркениеттер арасындағы дипломатиялық және саяси байланыс болды. Ол өзі біріктірген түрлі өңірлер арасындағы мәдени алмасулар мен саяси одақтарға ықпал етті. Ол идеялар мен технологияларды таратуға, сондай-ақ әскерлер мен дипломаттарды жылжытуға мүмкіндік берді. Қоршаған орта үшін мәні: Жібек жолы қоршаған ортаға айтарлықтай әсер етті, өйткені ол өзі біріктірген түрлі өңірлер арасында өсімдіктер, жануарлар және басқа да табиғи ресурстар алмасуға ықпал етті. Бұл күріш, бидай және мақта сияқты дақылдардың таралуына, сондай-ақ жылқы және түйе сияқты жануарлардың үйленуіне әкелді. Алайда адамдар мен жануарлардың орын ауыстыруы Жібек жолы бойындағы халыққа жойқын әсер еткен бубон обасы сияқты аурулардың таралуына әкелді. Мәдени маңызы: Жібек жолы өзі біріктірген түрлі өңірлер арасында мәдени идеялар мен тәжірибелер алмасуда шешуші рөл атқарды. Ол буддизм, христиан және ислам сияқты діндердің таралуына, сондай-ақ өнер, әдебиет және философия алмасуға ықпал етті. Ол сондай-ақ қағаз бен баспа өндірісі сияқты жаңа технологиялар мен инновацияларды дамытуға ықпал етті. Жалпы, Ұлы Жібек жолы әлемдік өркениеттердің дамуына айтарлықтай ықпал етті және оның мұрасы бүгінгі күндері сауда мен мәдени алмасуға әсер етуін жалғастыруда.