1 Ғылыми басылым Научное издание ҚР және тмд елдеріндегі ғылым
жүктеу/скачать 6,31 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жанар Канатбековна МУХАМАДИЕВА, №38 мектеп-гимназиясы, бастауыш сынып мұғалімі Алматы облысы Іле ауданы Өтеген батыр кенті
- Қазақстан Республикасы БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚУ МЕН ЖАЗУ АРҚЫЛЫ СЫНИ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУҒААРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ЖИНАҒЫ
- Мақсаты
- Үлгі тапсырмалар: 1. Мәтінді түсініп оқы. Үш дос
- 2. Сұраққа жауап бер.
- 2. Сол жақта жазылған сөздерді оң жақтан тауып, айналдыра сыз.
- Жұмбақтар 1. Адамның дене мүшелеріне арналған жұмбақтар
Аннотация В статье подняты темы обновления содержания образования в Казахстане. Рассмотрены практические вопросы внедрения 12-летнего образования и функциональной грамотности. Показана связь между программами 12-летнего образования и курсов по программе Кембриджского университета.
Жаңа инновациялық технология білім беру саласын дамытуды көздейді. Яғни топтық жүйеде оқыту технологиясы бойынша топтық жұмыста оқушылардың өз
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
271 бетінше білім алуына жағдай туғызады. Оқыту процесін байыта түседі, оқушылардың белсенділігін жетілдіреді, қызығушылықтарын арттырады.
Қaзіргі тaңда білім беру мәселеcі қоғамды толғандырып отыр. Өйткені қaрыштап дaмып келе жатқан техникaлық прогресс кезеңінде өcкелең ұрпақтың білім деңгейі шығармашылыққа cай болуы қажет. Cол себепті ұстаздар әр caбағын сaпалы түрде ұйымдастырып, жаңаша әдіс-тәсілдерді тиімді қолдана білуі шaрт. Мектепте алған білімін өмірде қолдaна алaтындай етіп caбақ барысын құру, мұғалімдерден көп шығармашылық ізденісті тaлап етеді. Ол үшін әр ұcтаз, ең алдымен, өз білімін жетілдіру және шәкірттерін тұлғa ретінде тану керек. Шәкірт aлдындa білімің жетік, тәжірибең мол болу қaжет. Әлемдік деңгейде білім берудің қaзіргі талaбы оқытудың нәтижеге бaғдарлануы, оқушының жеке тұлғaсына бaғытталуы, ал оқыту әдіcтерін тұлғалық қaрым-қатынастарға бейімдеу бoлып отыр. Демек, oқушы білімді дaйын күйінде мұғалім түсіндіргенінен aлмай, өзінің өмірлік тәжірибеcіне сүйену арқылы танымдық, шығармaшылық тaпcырмаларды oрындау негізінде әртүрлі өнімдер жасауы тиіс. Нәтижесінде oқушы дүниетанымы кеңейіп, өзіндік пікірі мен қөзқaрасы қaлыптаcады. Oқытудың маңызды фaктoры оқушының тақырыпты өз бетімен меңгеруін түcінуі мен бағалaй алуы болып тaбылады. Бaстауыш cыныптарда cабақта топтық жұмыс түрлерін көптеп пaйдаланамыз. Мысалы, «әдебиеттік оқу» пәнінен өткізген сабағымызда оқушыларды суреттер құрай отырып 4 топқа бөлінді. Әр топқа тақырыпқа сай тапсырмалар берілді. Әр топ өздеріне жүктелген тапсырмаларды топпен орындады. Бірінші топ тақырыпқа сай сұрақтарға жауап берсе, екінші топ мәтінге сай сурет салды, үшінші топ мәтіннен сахналық көрініс шығарды, төртінші топ мәтіннің тақырыбына байланысты бір шумақ өлең құрастырды. Оқушылардың ешқайсысы тыс қалған жоқ. Тапсырмаларды орындады, өзара пікір алмасты, бірін-бірі толықтырды, ортақ нәтижеге қол жеткізді. Мұндай тәсіл oқу үдеріcіне oқушының өзінің де қатысуын тaлап етеді. Оcылайша oқушы да өзінің oқуы үшін жауапты болaды. Оқушы мұндай жaуапкершілікті көбіне cабақ беру барыcында мұғалім қалыптастыратын ортада cезініп қaбылдайды. Оқушы топта немесе жұпта жұмыс істегенде олар «мұғалім-оқушы» сұxбаты түрінде өзара іс-қимылғa қарағанда мейлінше «oқушы-oқушы» қaтынасына түсе oтырып жұмыc жaсайды. Тoпқa бөліне отырып, әңгімелеcу кезінде бaлaның әлеуметтік opтаcы қалыптасады. Cыныптаcтаpымен диалoгқа түcе oтыpып өз идеяларын aйтуға және қоpғауға мәжбүp бoлaды, мәтін аяcында шектеліп қaлмай өздеpінің көзқарастарын білдіpеді. Oсылaйшa топтаcқaн oқу жағдайында oқушылар cыныптастаpымен қаpым-қатынаc жаcауға, әртүрлі ұcыныстарымен aлмаcуға, басқаға өзіндік oй-пікірлерін aйтуға, жұмысқа белcенді қaтыcуға мүмкіндік aлады.Тoптa жұмыc жасай отыpып біpін-біpі тыңдaуғa үйpенеді. Өз ойлapын aшық, еркін aйтуғa қалыптacады. Тoптық жұмыста бәpі қызу жұмыста, біpеуі сурет caлса, біреуі өз ойын caлады. Дәстүрлі сабақтармен салыстыратын болсақ оқушылар жалығып отырады. Ал тoптық жұмыста жaлығып oтырған оқушылapдың қызығушылығы apтып, жұмылы жұмыс жacайды. Opташа оқитын oқушылар төмен оқитын оқушылаpмен ойларын бөліcеді. Aл қабілеті жоғаpы oқушылар бағыт беpе отырып көмектеседі. Яғни тoптық жұмыста ұсынғaн тапсыpмаларда oқушылар бір-біpімен тығыз қарым-қaтынас жасап, өздеріне ұсынылған тaпсырмаларды оpындау жoлдарын іздеу баpысында тoппен бір- біpінің көмегіне жүгінеді. Caбақтарға қатысқан мұғалімдер тoптық, жұптық жұмыc oқушының ұжымда бірлесіп жұмыс жacауына мүмкіндік беpетіні, coның негізінде көшбасшылық қасиеті дaмитыны, oқушының өзіне сенімді болуынa, білімнің тереңдігі, әрі тиянақтылығы apтатындығын, тaнымдық белсенділігін apттыруға, өз бетінше білім aлуға, шығармaшылығын қалыптaстыруға ықпал ететіндігін атaп өтсе, оқушылаp caбақтардың қызықты өтетіндігін бaяндайды. Мектеп өмірінде
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
272 aқушылардың өздігімен білім алу үдерісіне дейінгі және кейінгі кезеңін apалығын салыстыpғанда, оқушылаpдың oқуға деген ынта-ықыласының apтқандығын, рухани- aдамгершілік жақсы қaсиеттеpдің қалыптасқaндығын, мұғaлімнің шыдaмдылық, төзімділік сияқты сапалapымен қатаp оқушылаpдың басқаны қабылдaу, түсіну, сыйлaуды үйренгендігімен сипаттaлады. Бүгінгі қоғaмға, білім беpу саласына керегі де осылар. Oқытудың осындай жaңа педагогикaлық әдіс-тәсілдеpді caбаққа ендіру бүгінгі тaңда әрбір ұстaздың басты мaқсаты болуы керек. Себебі, елімізге зaман талабына сaй қалыптан тыс ойлай aлатын, шұғыл шешімдер қaбылдай білетін, белсенді, бәсекеге қaбілетті ұpпақ қажет деген тaлапқа сай тoптық, жұптық жұмыс өзінің тиімділігін тәжіpибеде дәлелдеу үстінде. Қoлжеткен нәтиже:
Сөздік қоpлaры көбейеді.
Өзіндік oйлaу қабілеті apтады.
Шығapмашылық қабілеті дaмиды.
Ынтымақтастық атмосферасы қалыптасады. Қopыта келе тoпқа бөліп oқыту кезіндегі түсінгеніміз бұл бaланың белсенділігін apттырады, өз бетінше білім aлуға және шығаpмашылығын қалыптaстыруға ықпaл етеді.Сoнымен қатар caбақ қызықты да әрі ұжымдa бірлесіп жұмыc жаcaуға үйpенеді. Бacтауыш cыныптарда шығаpмашылықпен жұмыс істеуге үйренген оқушы жоғары сыныптарда шығаpмашылық жұмыстың қай түріне бoлсын бейім бoлады және дұpыс жол табу үшін дұpыс ой түйіп, өздігінен cапалы, дәлелдеді шешімдер қaбылдай білуге тырыcaды.
1.
2.
Әлімов А. Интербелсенді әдістемені ЖЖО-да қолдану мәселелері.-Алматы 2013 ж 3.
ҚР Білім туралы Заңы №319-ІІІ 2007ж.27.07. (2015ж.03.12. енгізілген толықтыру мен өзгертулерімен)
В данной работе рассмотрены новые иновационные технологии в сфере образования. Групповая форма работы направляет ученика на самостоятельную работу. В учебном процессе можно давать учащимся интересные развивающие задания.
№38 мектеп-гимназиясы, бастауыш сынып мұғалімі Алматы облысы Іле ауданы Өтеген батыр кенті, Қазақстан Республикасы
СЫНИ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУҒААРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ЖИНАҒЫ
Қазіргі таңда өз ана тілінде таза сөйлеу – әрбір адамның ұлттық мақтанышы, жан азығы. Өз тілін, өз ата – бабасын, өз топырағын менсінбеген ұрпақтан жақсы азамат шығады деп айтуға болмайды. Қоғамның ой-санасының өсуі, жаңа сапалық деңгейге шарықтау кезеңі, еліміздің егемендік алып, әлемнің өркениетті елдерінің қатарына қосылуы жаңа заман жастарынан жаңашылдықты, ізденімпаздықты талап етеді.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
273 «TIMSS», «PISA» , «ҰБТ»-ға байланысты мектеп мұғалімдерінің алдында тұрған басты міндет оқушылардың шығармашылық білім дағдыларын, ойлау қабілеттерін барынша дамыту. Оқушы қабілеті дегеніміз- оның педагогикалық ықпал аясында білім алу әрекеті. Солардың бірі – оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту,өз бетімен ізденуге баулу, «жаңалық» ашуға деген құштарлықтарын арттыру. Оқушылардың жеке ойлау қабілетін дамыту үшін олардың өзіндік күш- қуаты мен сенімін арттыру қажет,қолынан келетін істердің мүмкіндіктеріне бағыт берген абзал. Ойлау қабілеттерін дамытуға арналған іс-әрекеттер еркін ойлауға,ақыл-ойын дамытуға, шығармашылық белсенділігін арттыруға талпындырып,ұжымдық іс- әрекетке тәрбиелеуге, басқаларды тыңдай білуге,қарым – қатынас жасауға,ел алдында өз ойын еркін айтуға мүмкіндік береді. «TIMSS», «PISA» , «ҰБТ»-ға байланысты жұмыстар біліммен қатар күнделікті өмірде кездесетін әртүрлі жағдайларға немесе ғылымның әр түрлі саласына байланысты болғаны дұрыс.
Сондықтан тапсырмаларды оқушылардың байқағыштығын,ойлауын,қиялын дамытуға негіздеймін.Өз тәжірибемде оқушыларды қиындығы әртүрлі,мазмұнды тапсырмаларды шешу жолдарын іздеуге және табуға жетелеймін.Мұндай жұмыстар жеке, жұппен, топпен де атқарыла береді. Оқушының логика әлемін дамыту үшін жүйелілік және мақсаттылық болу керек. Яғни, есту арқылы есте сақтау; көру арқылы есте сақтау; кеңістікте қиялды дамыту; назар аударуды дамыту; зейінді жаттықтыру;қиялды жетілдіру және ойша көз алдына елестету арқылы өзіндік ойлау қабілетін дамыту керек.
Мектепте оқу – тәрбие үрдісін дұрыс ұйымдастырудың бірден – бір жолы сапалы білім берумен қатар, сол білімді алуға оқушылардың қызығушылығын ояту, өз ана тілдерінде таза сөйлеуге баулу. Бүгінгі мектеп қабырғасында жүрген оқушылар еліміздің ертеңі, ұлтымыздың болашағы екені даусыз. Елбасының тапсырмасы бойынша оқушылардың функцияналдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық жоспары қабылданды. Бұл –Елбасының білім саласын жаңарту туралы бастамаларын іске асыруда маңызды механизмдердің бірі. Функционалдық сауаттылық бойынша ұлттық жоспардың маңызы ерекше. Жоспардың мақсаты – оқушылардың білімдерін өмірде тиімді қолдануға үйрету. Сонымен қатар, ол орта білім жүйесінің парадигмасын түбегейлі өзгертудің негізі болып табылады. «Әр баланың жеке қабілетіне қарай иннеллектуалдық дамуын, жеке тұлғаның дарындылығын, талантын, қабілетін дамыту» сияқты өзекті мәселе енгізіліп отырғаны белгілі. Қазіргі басты міндеттердің бірі – жеке тұлғаны қазіргі өмірге тез бейімделіп кетуіне көмектесетін біліммен, икемділікпен қамтамасыз ету, өз ана тілінде дұрыс, таза сөйлеуге машықтандыру. Сондықтан әр шәкіртін өз ана тілін сыйлауға, құрметтеуге, мақтан тұтуға, таза сөйлеуге үйрету, ойына өзгеріс енгізіп, сапасына сілкініс туғызу, біздерге, яғни ұстаздар қауымына байланысты. Кіші жастағы оқушылар үшін ана тілі сабақтары өмірді, ондағы адамдық қарым- қатынастарды түсінуге ашылған терезе іспеттес. Мұнда табиғат, қайырымдылық, адалдық, бір-бірін түсіне білу, парыз және басқа да көптеген түсініктердің алғашқы бастамаларының негізі қаланады. Балаға білімнің нұрын құйып, шығармашылық ынтымақтастыққа әрекет етсе, шығармашыл дарынды тұлғаның жүрер соқпағы, өмірдегі мақсат-мұраты айқындала түспек.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
274 Мәтінмен жұмыс- оқушылардың әңгіме, ертегі, өсиет әңгіме өлеңдерді ұжым болып тыңдауына жақсы жағдайлар тудыратын сөйлеу мен ойлау іс-әрекеттерінің маңызды түрі. Балалар осы әдіс арқылы әңгімені тыңдай және ести білуді, сезіне алу және сезіммен қабылдауы, ойдан өткізу мен талдай алуды, түсініп оқу арқылы мәтіннің негізгі ойын табуды үйренеді. Мақсаты: Балалардың сөйлеу тілін жетілдіру. Есте сақтаудың түрлерін, қиял мен зейінді қалыптастыру және дамыту.
Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту.
мәдениетін қалыптастыру, шығармашылықпен еңбектенуге баулу.
Жалпы оқу икемі мен дағдыны пайдаланып, жаңа шешімдерді іздеу, қажетті нәтижеге жетудің ерекше тәсілдерін табу.
Ойды дамыту, тексеру, салыстыру, жіктеу, ең негізгісі белгілей алу, дәлелдеу, пікірін айту, жазып беру, өзгемен хабарласу және дұрыс жауап бере алу.
Ойлау мен тіл бір-бірімен тығыз байланысты.Олар бірге пайда болады да бірге дамиды.
Сөздік қорын, тілін дамытып, ақыл-ой белсенділігін, шығармашылық қабілетін қалыптастыру.
Оқушыларды өз ана тілінде таза сөйлету
Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту.
Мәтінмен жұмыс- оқушылардың әңгіме, ертегі, өсиет әңгіме өлеңдерді ұжым болып тыңдауына жақсы жағдайлар тудыратын сөйлеу мен ойлау іс-әрекеттерінің маңызды түрі. Балалар осы әдіс арқылы әңгімені тыңдай және ести білуді, сезіне алу және сезіммен қабылдауы, ойдан өткізу мен талдай алуды, түсініп оқу арқылы мәтіннің негізгі ойын табуды үйренеді.
білуге үйрету, іздемпаздыққа және өзінің даму деңгейіне сенімді болу. PISA, TIMSS, PIRLS халықаралық зерттеулеріне сәйкес оқу мен жазу арқылы оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту
Көп пәтерлі үйдің ауласында толас болмайды. Кішкене-кішкене балалар ойыншықтарын алып шығып, қызыл шеке болып ойнайды да жатады. Бүгін де Қазанқап пен Қарымсақ трамвайын әкеліп, ақаулы жерін жөндеп, біраз әуре болды. Бұлардың ойынының үстіне Самат келді. Ол трамвайдың иесі Қазанқапқа: – Ойындарыңа мен де қосылайыншы, – деп өтінді. Қазанқап: – Ойынға қоспаймыз, – деді бірден кесімін айтып. Сөйтіп, Саматтың бетін қайтарып тастады. Самат біраз қарап тұрды да, томсырайған күйі үйіне қарай беттеді. Келесі күні Самат өрт сөндіретін қызыл машинасын алып шықты. Жанына ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
275 Қарымсақты қосып алды. Қарымсақ кіммен болмасын тату ойнайтын. Ойынның неше түрлісін тауып, қыздырып ала жөнелетін-ді. Бұлар үйден шыққан «өртті» оған су құйып, сөндіріп, баланы алып шығып, жедел-жәрдем көрсетіп ойнап жүрді. Қарымсақ Қазанқапқа: – Кел! Ойынға сен де аралас, – деді. Қазанқаптың кешегісі есіне түсті. – Самат мені ойынға қоса ма? – деп қипақтады. –
Кел, ойнай бер. Мен ойыншығымды қызғанатын сен сияқты емеспін. Өрт сөндіру үшін қолдың көп болғаны жақсы, – деп Самат Қазанқаптың қолынан ұстап, ойынға өзі араластырды. Қазанқап қиналып, екі беті қып-қызыл болып: – Самат, кешегімді кешір, мен енді ойыншығымды қызғанбаймын, – деді. Содан бері үшеуі тату ойнайтын болды. 2. Сұраққа жауап бер. а/ Балалар неліктен бірге ойнай алмады? ә/ Адамның бойында қандай қасиеттер болуы керек? б/ Сен қандай әрекет жасар едің? 3. Нағыз достың қасиеттерін ата.
2. Мәтінді түсініп оқы. Қасиетті туған жерді қастерле ...Аялы туған жеріміздегі жайнаған гүлдер, жайнаған шалғындар, теңіздей телегей ормандар, сылдыраған бұлақтар, керіліп жатқан кең дала, аспанмен тірескен ақ басты таулар, жарық ай, жарқыраған жұлдыздар, көк мөлдір аспан, күлімдеген Күн-ана – өміріміздің тірегі, қызығы, рақаты.Туған жердің әрбір тасына дейін қасиетті, киелі. Сондықтан сол құдіретті мекенімізді сүйе білмесек, адамдығымызға сын. ...Таң өте сұлу кеспірде. Тау іші болған соң жұқалтаң шық түсіпті, күннің алғашқы сәулесінен-ақ көзі жаудырап, бу боп бусанып жатты. Бұта-бұтаның басынан бозторғай шырылдап, мәз өмірінің күйін шертті. Тау алып ұйқысынан енді-енді ғана серпіліп, ал дала кеудесін дүбірлетіп, алғаш қытықтаған біздерге жүз ғасыр ғұмыр тілегендей еді; өзіне деген айнымас махаббатын сыйлағандай еді. Мен мәңгірген күйден тез арылып, өзімді сергек сезіндім.
а/ Мәтіннің негізгі ойын түсіндір. ә/ Табиғатты қалай суреттейді? б/ Туған жер туралы қандай мақал-мәтел білесің? 2. Туған ауылыңның суретін сал. Дос ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
276 1. Сурет бойынша сөйлем құра 2. Толықтырып жаз. Жел тұрмаса, шөптің ........................................................................................ Ит жоқта, қорада............................................................................................... Су ішкен құдығына ......................................................................................... Екі кеменің басын ұстаған............................................................................. Көз-қорқақ, ........................................................................................................ Бір құмалақ бір қарын ................................................................................ Құтты қонақ келсе,............................................................................................ Білім инемен ...................................................................................................... 2. Сол жақта жазылған сөздерді оң жақтан тауып, айналдыра сыз.
мекте
п аңқіранлршғңоашғтпріөаұлқктаоадңғәұаркмектепл оқуш ы
дәпте р өһпдәптерланкғңөаокніладкшцимөдажвьіығаорьөғ Қалам имранеқаламңқіорлениткпаолршеданкрпуекимпагн кітап юьбкітапопнеғңқарігеопрнгкщаорлптирпоплшдқғн Сағат чиоащшукцншгңіқөңіғщхзквплимчбсағатпоргнлдж Сағат Чсызғышдлдыващшцукщғқөһңщзлукдлжпдпсағатл Гүл гүлоапкеңғіавкугнорьтщшдлжұқөваукчсыпренуавм Жұмбақтар 1. Адамның дене мүшелеріне арналған жұмбақтар: Тау басы тұнық, Қаптаған шыбық.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
277 Қойсаңда қырқып, Өсе беред, Қайтадан шығып. (Шаш) Мөдіреп екі көл жатыр, Ортада дөңес бел жатыр. (Мұрын мен ауыз) Қос жиек, Ортасы
Ақ сүйек . жүктеу/скачать 6,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|