1 Ғылыми басылым Научное издание ҚР және тмд елдеріндегі ғылым
жүктеу/скачать 6,31 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Талғат Махамбетжанұлы ӨТЕГЕНОВ, Арал қалалық «№83 орта мектебі» КММ, информатика пәнінің мұғалімі Қазақстан Республикасы
- Домино
- Әдебиеттер
- ИНТЕГРИРОВАННЫЕ УРОКИ И МЕЖПРЕДМЕТНЫЕ СВЯЗИ НА УРОКАХ КАК СРЕДСТВО АКТИВИЗАЦИИ УЧЕБНО - ПОЗНАВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ И ФОРМИРОВАНИЯ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ
- ГРАМОТНОСТИ В ПРЕПОДАВАНИИ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ Аннотация
302 әсіресе диалог сөзге үйретуде субъектілердің белсенділігін, олардың шығармашылық ниетін және бірігіп әрекет етуге ұмтылуын қамтамасыз етеді. Интерактивті процесті ұйымдастырудың жетекші қағидалары: -ойлау қызметін ұйымдастыру, -мазмұнды шығарушылық қызметті ұйымдастыру, -таңдау еркі, -рефлексияны ұйымдастыру. Топтық жұмыстың аса маңызды басымдылығы- топ ішіндегі мұғалім мен оқушылар арасында қандай да бір шартты талаптарсыз еркін түрде, демократиялық тұрғыда оқыту мүмкіндігі. Ауыспалы құрамдағы жұптық жұмысты ұйымдастыру бойынша озық мұғалімдер тәжірбиесінің талдауы оқушының жаңа материалды жолдасына, сыныптасына түсіндіру мүмкіндігі болған жағдайда ғана оқытудың неғұрлым нәтижелі болатынын дәлелдеп отыр. Оқушы білімді өз дәрежесінде игермесе немесе оны іс жүзінде қолдана алмаса,онда танымдық белсенділік те көрсете алмайды. Оқушыларға оқу модулінің сөйлесу бөлімінде берілетін тапсырмалардың күнделілік деңгейін анықтауда М.М.Жанпейісова Б.Блумның таксономиясына сүйенуді ұсынады: «III деңгей-білім стандартының қарапайым білу мен түсіну деңгейдегі талаптарын қанағаттандыратын тапсырмалар, І деңгей-шығармашылық ізденушілік сипаттағы тапсырмалар».Технология авторы атап көрсеткендей, нәтижесінде соңғы баға қойылатын қорытынды тапсырмалар тек мемлекеттік білім стандартының талаптары аумағында әзірленді. Бұл технологияның маңызды шарты- оқушылардың кез келген ғылыми бұлақтарды,оқулықтарды,оқу құралдардын пайдалануына болатындығы сондай-ақ ұйымдастырушы, көмекші, кеңесші ретінде мұғалімнен жедел кеңес ала-алатындығы. Модулдік қорытынды бөлімі тақырыпты немесе тарауды түгелдей оқу циклінің соңғы қорытындылаушысы болып табылады.Бұл диалогтық бөлімде оқушылардың меңгерген білімін, іскерлігі мен дағдысын тексеруге және бағалауға, танымдық іс- әрекет процесінде олардың қалыптасуын тексеруге арналған. Нақты осы бөлімінде оқушылар соңғы қорытынды да әрбір оқушының іс- әрекетінің жалпы нәтижесін анықтайтын бағалар алады. Оқу модулінің қорытынды бөліміне бірнеше тексеру «бақылау»түрлері енгізілген:бірінші-міндетті тестен өткізу,екінші-мұғалімнің қалауы бойынша бақылау «пәннің ерекшелігіне,тақырыбына,тарауына байланысты.»бұл «релелік» сынақ,бақылау жұмысы немесе сынақхат,мазмұндама,шығарма т.с.с. Кез келген жағдайда, егер тексерудің бр түріне жаман баға алса, басқа түрінде оны түзетуге мүмкіндік туғызылады. Егер оқушы төмен баға алып, екінші қайтара тексеру тесттен жақсы өтсе, қорытынды бағасына төмен баға алмауға толық мүмкіндігі бар. Сонымен қорыта келгенде, модульдік оқыту технологиясы:оқушының мұғаліммен қабылдаған білімін шығармашылықпен жеткізуге үйрететін әдіс болып табылады; эмоциялық сезімге бойлап, әсерлі сезімде болуға жетелейді; ойын арқылы баланың қиялын дамытады, зейінін тәрбиелейді, халықтық педагогикамен қаруландырады, терең білім береді; оны сатыға жеткізу дәнекер-ойдың модулі деп түйіндеуге болады. «Ұлттық бәсекелестік деңгейі бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалады. Әлемдік білім кеңістігіне толығымен кірігу білім беру жүйесін халықаралық деңгейге көтеруді талап ететіні сөзсіз...»-деп ҚР-ның Н.Ә.Назарбаев өзінің Республика халқына арналған Жолдауына атап көрсетіп, нақты міндеттер жүктеп отыр.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
303 Әдебиеттер тізімі: 1.
А.Ш.Орақова «Оқу тәрбие процесіндегі педогогикалық технологияларды қолданудың тиімділігі». 2.
3.
Қ.А.Оразбай «Модульдік оқыту технологиясы». 4.
«Бастауыш сынып» журналы.2008ж.№9-10.17-18 беттер. Аннотация Организация учебного процесса чтения этой статьи и множество инновационных технологий в новом методе поиска - эффективное использование наиболее эффективным способом для класса с целью изучения развития индивидуальных интересов и пробуждение любви к Родине, способности к мышлению откроет дорогу к развитию. Основная цель технологии модульного обучения учеников направлена на способности, возраст, уровень развития, на основе фактической творческой работы мышления.
Талғат Махамбетжанұлы ӨТЕГЕНОВ, Арал қалалық «№83 орта мектебі» КММ, информатика пәнінің мұғалімі Қазақстан Республикасы ИНФОРМАТИКА ПӘНІН ОҚЫТУДА ОЙЫН ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫН ҚОЛДАНУ
Өтегенов Талғат, 10 жылдан бері осы мектепте информатика пәнінен сабақ беріп келеді. Мақаламен таныса келе, төмендегідей пікірге келдім. Мұғалім ойын технологиясының маңызын, сабақ кезінде үнемі қолданыста болатынын, жаңа технологияның бір түрі екенін атап көрсеткен. Мұғалім сабағын тартымды, ұтымды, қызықты өткізу үшін ойын технологиясын пайдаланған. Мақала тақырыбы дұрыс таңдалып, толық жазылып, мақалаға қойылатын талаптар сақталған. Ашық сабақ тақырыбы сайыс түрінде ұйымдастырылуы, шапшаң ойлауға, тез қимыл әрекеттер жасауға байланысты ойын түрлері, сондай-ақ ойын технологиясының әдістерін пайдаланған. Сонымен қатар, өз тәжірбиесімен ұштастыра, көрсете білген.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
304 міндеті – рухани бай, жан-жақты дамыған дарынды тұлға қалыптастыру жөнінде сөз қозғағым келеді. Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті- ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» -деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттерін көздейді деп жазылған. Еліміздің - жас ұрпаққа заман талабына сай білім беру әр ұстаздан шығармашылықпен жұмыс істеуді, үлкен ізденісті талап етеді. Оқушының жеке тұлғасын, оның рухани әлемін, қабілеті мен ынтасын дамыту бүгінгі таңдағы негізгі мәселенің бірі. Оның себебі оқушы өз бетімен ізденіп жұмыс істеуге, өз бетінше алған білімдерін тәжірибеде, өмірде пайдалануды үйренбеген. Сол үшін де оқушының өзіне сенімін арттыру, шығармашылығын дамыту мақсатында мұғалімнің әр сабағы әр түрлі, жан-жақты болуы керек. Сабақ мазмұнының теориялық-практикалық құндылықтары жоғары болған сайын оқушыларды оқыту мен тәрбиелеу өте тиімді жүргізіледі. Мұғалімнің әр сабағы оқушының сезіміне, ынтасына әсер етуі керек. Ол үшін сабақ құрылымы көп түрлі оқыту әдістерімен, мұғалімнің дайындығы, ізденісі жоғары деңгейде болуы керек. Оқушыларға білім негізін меңгертудің әдіс- тәсілдері сан-алуан.Оны таңдап алу мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Оқушының пәнге деген қызығушылығын артттыру- мұғалімнің өз еңбегін ұтымды ұйымдастыра отырып, жаңа сабақ үлгілерімен оқушыларды зерттеушілікке баулу, оқушыларға сұрақ қою, эксперименттік тапсырмаларды шешу,танымдық ойындар ұйымдастыру арқылы іске асады. Осыған байланысты іс-тәжірибемде мынадай қағидаларға сүйенемін:
оқушыларға сапалы білім бере отырып, өз бетінше жұмыс істеуге үйрету;
оқушылармен жекелей, жұптық, топтық жұмыстар жүргізу;
оқушының компютерлік сауаттылығын жетілдіру;
оқушылардың шығармашылық ой-өрісін дамыту. Олай болса, информатика пәнін оқытуда қазіргі заманғы жаңа технологияларды қолдана отырып, соның ішінде ойын технологияларын қолдану заман талабы және оқушы мен мұғалім арасындағы жақсы байланыс. Міне, оқушыларды білімдендіру және пәнге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында - информатика пәнін оқытуда ойын технологияларын қолдану жайында төмендегіше баяндаймын. Информатиканы оқытудың негізгі мақсаты – оқушылардың шығармашылық, зерттеушілік қасиетін қалыптастырып, оларды белсенді, әрі толыққанды өмірге және ақпаратттық қоғам ортасындағы жұмысқа дайындау болып табылады. Жаңа технологиялардың ішінде ойын технологиясының алар орны ерекше. Сабақтың бір кезеңінде осы технологияның элементтерін қолдану – өте тиімді әдіс. Ойын арқылы оқушының білімі мен бейімін, жеке тұлғалық қасиет-қабілеттерін арттыру мүмкіндіктері зерттелген. Ойын элементтерін білім беру үрдісінде қолданғанда төмендегідей әдістемелік талаптарға сүйенген жөн:
Ойынға кіріспес бұрын оның жүргізілу тәртібі мен шартын оқушыларға әбден түсіндіру;
Ойын түрлерін тақырыптық бағдарламаға сай іріктеп алу;
Ойын үстінде шешім қабылдай білуіне, сын тұрғысынан ойлана білуіне жетелеу; ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
305
Ойынды баланың жас ерекшелігіне қарай түрлендіріп пайдалану.
Қарапайым ойыннан күрделі ойынға көшу;
Міндетті түрде ойынның қорытындысын жариялау қажет;
Белсенді қатысқан оқушыларды мақтап, мадақтау;
Үлгерімі төмен оқушыларға ақыл-кеңес беру.
ұйымдастырудың әдістері мен тәсілдерінің жиыны. Ойын- оқу үрдісіндегі оқытудың әр формасы, әрі әдісі ретінде дербес дидактикалық категория. Ойын элементтерінің сабақ барысында басты мақсаты – білім беруді ойынмен ұштастыру. Баланың ойынға белсенді түрде қатысуы оның ұжымдағы басқа да әрекеттерін айқындайды. Ойын бір қарағанда қарапайым, жеңіл құбылыс сияқты көрінгенімен, ол ұжымдық әрекет. Ойындардың қажеттілегін іріктеп ала білу- ұстаз шеберлігіне байланысты. Информатика пәнін оқытуда ойын технологияларын қолдану қазіргі информатика пәнінде рөлі зор. Себебі біз оқушыларды сан қырынан дамыта білу үшін, ойын түрлерін қолдануымыз қажет. Қазіргі кезде мемлекетіміздің алдында білімді де іскер, ғылымға қабілетті заман талабына сай ұрпақ тәрбиелеу мәселесі тұр. Яғни мемлекет, соның ішінде адамзат заманға сай білім мен білікті меңгеруі қажет. Осы орайда заман талабына сай ұрпақ тәрбиесін жүзеге асыру үшін жаңа дамыта оқыту технологиялары, соның ішінде ойын технологияларының маңызы зор.
Еліміздің білім беру жүйесінің жаңарып, толыға түсуі заман талабынан туындап отыр. Жас ұрпақ – еліміздің тірегі, ертеңіміздің кепілі. Сондықтан оларға саналы тәрбие мен сапалы білім беру мұғалімдердің басты міндеті. Олар жан – жақты жетілген білімді әртүрлі әдістемелерді меңгерген, шығармашылықпен жұмыс жасай алатын шеберлік иесі болуға тиіс. Ұстаз кәсіби білімін үнемі жетілдіріп отыруы керек. Қазіргі таңда еліміз дарынды балалар тәрбиелеуде зор көңіл бөлініп отыр. Сондықтан оқыту мен дамытудың жаңа мазмұнын құруға, оның әдістемелік жүйесін іздестіру мәселелеріне мән берілуде. Балалардың интеллектуалды қабілеттерін анықтау және дамыту үрдісі орталықтың құрылымдық бөлімшелерінде әрбіреуінде бірегей білім беру ортасын құру арқылы жүзеге асады.
Оқушылардың интеллектуалдық қабілеттерін анықтап, оны одан әрі дамытуда дамыта отырып оқыту технологиясының маңызы зор. Оқушылардың тану қызметін жоғарылату мәселесі оқытудың тәжірбиесі теориясында әрдайым көкейкесті мәселе болды. Іздену жолдары арқылы оқытушылар (ұстаздар) әр түрлі оқыту әдістерін меңгеріп, іскерлік және дидактикалық ойындар мен жаңа технологияларды қолданып келеді. Педагогикалық ойын айқын қойылған мақсатпен, оған сәйкес педагогикалық нәтижесімен, оқу-танымдық бағытпен ерекшеленеді. Ойын арқылы оқыту – кәсіби қызметін, адамгершілік қарым-қатынастармен және жеке қиындықтармен сабақтас мәселелердің шешімін табуға мүмкіндік береді. Оқу үрдісінде ойын технологияларын енгізу барысында құндылық бағыттар мен кәсіби қызметтің негіздері қалыптасып, әлеуметтік өзара әрекеттесу сәті іске қосылады. Ойын функциялары: үйлесімділік, болжамдылық, әлеуметтік түзету(коррекция). Пән бойынша материалды түсінгенін тексеру, бекіту кезеңінде, сонымен қатар жаңа ұғымдарды үйрету барысындапайдалануға тиімді ойындардан мысал келтірсем:
Мәселен оқушының өткен тақырыптарды қалай меңгергенін тексеру үшін сабақ беру үрдісінде дидактикалық «Инфо-домино» ойынын қолданамын. Бұл ойынды интерактивті тақтада электронды нұсқа түрінде немесе қағаз түрінде қолдануға болады. Сыныпты 2-3 топқа бөліп, әр топқа тақырып бойынша домино ұсынылады. Доминоның көлемі ортасынан тік сызықпен бөлінген 5х10 см төрт бұрышты қатты қағаздан тұрады. Оның оң жақ бөлігіне сұрақ жазылса, ал сол бөлігіне жауап жазылады. Бірінші үлестірме бетшенің сол жағы бос, оң
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
306 бөлігіне сұрақ жазылады. Ал ең бірінші доминоның сол бөлігінде жауап болса, оң жағы бос болуы қажет. Әр топ өзінің үлестірме беттерін араластырып, доминоны сұрақтың сәйкес жауаптары бойынша құрайды. Сұрақтың жауабы сәйкес келген жағдайда ғана домино ойыны ойналады. Егер қандай да бір үлестірме бет артық қалып қойса, демек топ мүшелері бір жерден қате жібергенін білуге болады. Домино тізбегі:
Қосарланған дөңгелек ойыны. Сынып екі топқа 5оқушыдан бөлініп, орындықтарымен қос дөңгелек жасап отырады.Ойын барысында ішкі дөңгелектегі оқушылар орнында отырып, сыртқы дөңгелектегі оқушылар орындарын ауыстырып отырады.Мұғалім бақылау сұрақтары жазылған үлестірмелі беттерді таратады. 1 минут уақыт ішінде оқушы өзінің үлестірме бетіндегі сұрақтың жауабын білмесе әріптес-оқушыдан білмегенін сұрап алуға мүмкіндігі бар. Уақыт болғанда арнайы гонг соғылып, сыртқы «дөңгелекте» отырған оқушылар бір орынға жылжып, ауысып отырады.
Ойын осылайша жалғасады, яғни ойын барысында балалар бір-біріне өзара көмектесіп, қиналған сұрақтардың жауаптарын бірігіп іздейді. Бір айналым жасалынып болған соң
ойын тоқтатылып, мұғалім үлестірмелі бет бойынша оқушыларға сұрақтар қояды. Әр оқушы кімге көмектесіп, өзі кімнен көмек алғанын баяндайды.Ойын арқылы оқушылардың бойында қайырымдылық пен ұжымдық бірлік қасиеттері қалыптасады. Танымдық, логикалық ойын арқылы ұйымдастырылған сабақ балаларға жеңіл әрі түсінікті болары сөзсіз.
Ойын элементтері енгізілген сабақтар оқушылардың өздігінен жұмыс істеуге, ойлау қабілетін дамытуға үйретеді. Балалардың ойын барысында достық сезімі оянып, бір-біріне қамқорлығы мен ұжымдық ынтымақтастығы нығая түседі.Балаларды мейірімділік пен ізгілікке, ізеттілікке тәрбиелеуге болады. Ойын түрлерін сабақта тиімді пайдалана білу мұғалімнің меңгертіп отырған білімін ықыласпен тыңдап, білімді нақты меңгеруіне көмектеседі. Қорытынды ретінде жоғарыда баяндалып айтылған жағдайлардан түйіндегенім:
Ойын барысында оқушылар өзара пікір алмасады, оқу материалдарын жылдам және жақсырақ игереді, қиындықтарды бірге шешеді. Мұндай жағдайда, барлық балалар алға жылжиды, білімдері терең балалардың тежелмеуін, білімі төмен балалардың алға ұмтылуына мүмкіндік береді. Әсіресе оқушылар әрбір жаңа тақырыптан кейін «Сен – маған, мен – саған» ойынын ойнағанды ұнатады. Бұл ойында оқушы өзі дайындап келген сұрағын жолдасына қояды, егер жолдасы дұрыс жауап бере алмаса жауабын өзі айтып, қосымша ұпай алады. 2. Өзара қатынасу, сөйлесу адам тұлғасын, ақыл - ойын дамытудың маңызды факторы екенін өз тәжірибемнен көріп отырмын. Алғашқы кезде немқұрайлы, тақтадан көшіріп қана отырған кейбір оқушылар қазіргі жағдайда сабаққа ынталы қатысатын болды. Дәстүрлі
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
307 ұйымдастырылған оқу процесіне қарағанда ойынға қатыса отырып неғұрлым аз шаршайды, өз қызметінен жағымды эмоциялар алады.
«Сабақ – мұғалімнің педагогикалық мәдениетінің айнасы»,- деп көрегендікпен әйгілі ағартушы А.Сухомлинский тұжырымдаған болатын. Сондықтан сабақ беру дегеніміз –әр тұрлі педагогикалық тәсілдер жиыны, тұрақты шығармашылық ізденіс деп ойлаймын. Әрбір мұғалім өз жұмыс тәсілдері мен формасын, өз педагогикалық технологиясын таңдай отырып, балалардың білімін жетілдіру бағытында еңбек етуі керек. Ағартушы Д.Пойаның мынадай қанатты сөздері бар: «Мұғалім өз тауарын өткізе алатын сатушы тәрізді болуы тиіс, ол тауарын әдемілеп көрсете білуі керек».
Информатика пәнін оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолданудың маңызы өте зор. Сондықтан, ізденген ұстаздан ғана шығармашыл, дарынды шәкірттің шығары анық.
1. Информатика негіздері журналы, №1, 2014 2. Интернет материалдары 3. Информатика негіздері №6 – 2012 журнал 4. Информатика оқулық 5 сынып 5. Информатика негіздері №5 -2015 жыл 6.Информатика негіздері №1, 2016 жыл 7. Информатика 30 сабақ
Утегенов Талгат более 10 лет в школе, преподает информатику. Согласовано следующим образом, прочитая статью, пришел в следующие мнению. Так как учитель должен учит детей о важности технологии игры, так же отметил о важности урока учителя привлекательным, рациональное использование технологии для интересной игры.
Тема статьи выбрано правильно, сооветствуют во-всех требованиях статьи. Зарекомендовавшие уверяю, сочетании его опыта сооветтвует во всех правилах.
Елена Александровна ПРИЙМА, Школа-лицей №60 города Астаны, учитель русского языка и литературы город Астана, Республика Казахстан
КАК СРЕДСТВО АКТИВИЗАЦИИ УЧЕБНО - ПОЗНАВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ И ФОРМИРОВАНИЯ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ ГРАМОТНОСТИ В ПРЕПОДАВАНИИ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ Аннотация
Данная статья посвящена вопросам преподавания интегрированных уроков и межпредметным связям как средству активизации учебно - познавательной деятельности и формирования функциональной грамотности на уроках русского языка и литературы. Автор пишет о формах проведения интегрированных уроков, безусловно, нестандартных и потому увлекательных.
Особое внимание отводится эффективному использованию современных приемов и методов обучения. Автор сосредоточился на формировании орфографической и пунктуационной грамотности учащихся и их речевом развитии, а ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ жүктеу/скачать 6,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|