1 Жақ асты және тіл асты бұлшықеттер орналасқан
жүктеу/скачать 465,64 Kb.
|
анатомия рк 3 айана
- Бұл бет үшін навигация:
- - арткы жузік-калканша булшыкет - (m. cricothyroideus posterior)
- - буйірлік жузік-калканша булшыкеті - (m. cricothyroideus lateralis)
- - сырткы калканша-ожау тәрізді булшыкет (т. thyroarytenoideus externus)
| (m. cricothyroideus) жатады. Ол жузік тәрізді және калканша тәрізді шеміршектерді жалгастырып, жиырылған кезде екі шеміршекті жакындатып, дауыс жалгамаларын кереді.
Ішкі бұлшықеттеріне: - арткы жузік-калканша булшыкет - (m. cricothyroideus posterior) калканша тәрізді шеміршектен басталып, ожау тәрізді шеміршектін булшыкеттік өсіндісіне бекиді, бұлшыкеттік өсіндіні артка тартып дауыс санылауын кенейтеді; - буйірлік жузік-калканша булшыкеті - (m. cricothyroideus lateralis) калканша тәрізді және ожау тәрізді шеміршектердін бұлшыкеттік өсіндісі арасында орналаскан, ол булшыкеттік өсіндіні алга тартып, дауыс санылауын тарылтады; - ішкі калканша-ожау тәрізді булшыкет (m. thyroarytenoideus internus s. m. vocalis) дауыс байламынын кұрамында жиырылган кезде дауыс байламдары кыскарып, жуандап дауыс санылауы тарылады; - сырткы калканша-ожау тәрізді булшыкет (т. thyroarytenoideus externus) ішкі булшыкетке косылып, дауыс санылауын тарылтады. Комейдін куысы (cavum laryngis) 3 кабатка белінеді: -жоғарғы - көмейдін кіреберісі (vestibulum laryngis), көмейдін кірер тесігінен жалған дауыс байламдарына дейінгі аралық; -ортанғы кабаты (mesolarynx) жалган дауыс байламдары мен шын дауыс байламдары арасындағы кеністік. Булардын буйірінде ойыктары болады, олар комей карыншалары (ventriculi laryngis) деп аталады; - томенгі кабаты (hypolarynx) шын байламдардан томен орналаскан бөлік. Комейдін канмен камтамасыз етілуі жогаргы жене төменгі комей артериялары аркылы жузеге асады. Жогаргы кемей артериясы (a. laryngea superior) a. thyroidea superior-дын, ал томенгі кемей артериясы (a. laryngea inferior) a. thyroidea inferior-дін тармактары. Комейдін нервтенуі симпатикалык жене кезбе нервтері аркылы жузеге асырылады. Жогаргы кемей нерві (n. laryngeus superior) Төменгі көмей нерві (n. laryngeus inferior) 81. Кеңірдектің клиникалық анатомиясы, скелетотопиясы, синтопиясы, қанмен қамтамасыз етілуі, лимфа ағымы. Кенірдектін (trachea) екі бөлігін ажыратады: 1) мойын болігі; 2) кеуде болігі. Мойын бөлігі 6 - 8 шеміршектік сакиналардан турады. Басты шалкайткан кезде төстен жогары орналаскан шеміршектік сакиналар саны кобейіп, басты енкейткен кезде олардын саны азаяды. Кеңірдек VI - VII мойын омырткалары арасындагы омыртка аралык шеміршек немесе VII мойын омырткасынын жогаргы кыры денгейінен басталады да, алдынан төс ойыгынын, артынан II кеуде омырткасынын томенгі кыры тусында аякталады. Кенірдектін бастапкы бөлігі алдынан калканша безінін мойнымен, буйірінен онын, бөліктерімен жанасады. Бездін томенгі болігінің алдында кенірдек алды куыс ( spatium pretracheale) бар, онда веналар мен лимфа түйіндері орналасады. Кенірдектін арткы кабыргасына өнеш жанасып жатады. Ал төменгі белігінін буйіріне жалпы уйкы артериясы жанасып жатады. Канмен камтамасыз етілуі төменгі калканша артериялары аркылы, ал нервтенуі кайтарын нервтер (n. reccurrens) аркылы жузеге асады. Лимфа агысы - кенірдек лимфа бездеріне ( nodi lymphaticipara-tracheale) багытталады. Кенірдек курылысынын ерекшелігі - онын козгалмалы, созылмалы және эластикалык кабілеттілігіне байланысты. Кенірдек жаракаты сирек кездеседі. 82. Өңештің клиникалық анатомиясы, скелетотопиясы, синтопиясы, қанмен қамтамасыз етілуі, лимфа ағымы. Өңештің (esophageus)- үш бөлімін ажыратады. Мойындық, кеуделік және құрсақтық. Өңештің жалпы ұзындығы орташа есеппен 25см. Өңештің бірінші тарылған жері-бастапқы бөлімінде кеңірдек, екіншісі- бифуркациясы тұсында, үшіншісі- тарылған жері көкеттен өткен жерінде орналасады. Өңештің қоозғалуы жоғары төмен және бүйірге бағытталуы мүмкін. Өңеш тек бастапқы бөлімімен көкет бөлігінде бекітілген. Бастапқы бөлігі 6мойын омыртқасының төменгі қырына сәйкес. Өңештің мойын бөлімінің ұзындығы 4,5-5см. Төменгі шекарасы төстің мойындырық ойығына дейін жетеді. Өңештің бастапқы жері ғана бекіген ал басқа бөліктері қозғалмалы болады. Өңеш синтопиясы: Өңештің басталар жері- жүзік тәрізді шеміршектің артында жатады. Әрі қарай ол мойын бөлігі болып кеңірдектің артында жатады. Мойын аймағында ортаңғы сызықтан солға қарай иіліп кеңірдек-өңеш жүлгесін түзейді. Өңеш артында бесінші шандыр астында мойынның ұзын бұлшықеттері орналасқан. Өңештің артында 4-5шандырарасындағы кеңістікте май шелі орналасқан. Кеңістік жоғарыда жұтқыншақ артына, ал төменде артқы кеуде аралығының май шеліне жалғасады. Өңештің бастапқы бөліміне қалқанша безі бүйірінің төменгі ұшы жанасады. Өңештің сыртынан жалпы ұйқы артериялары өтеді. Өңештің солға қарай орналасқан бөлігінде аорта доғасы, сол жақ бұғана артериясы,сол жақ жалпы ұйқы артериясы, сол жақ кезбе нерв жақын орналасады. Керісінше өңеш оң жақта орналасса өңешпен жоғарыда көрсетілген құрылымдар алшақтай береді. Өңештің мойын бөлімі төменгі қалқанша без артерия бұтақтары арқылы қанмен қамтамасыз етіледі. Нервтенуі-көмейдің қайтатын нервтері арқылы болады. Өңештің лимфа тамырлары терендегі лимфа түйіндеріне құяды. 83. Қалқанша безінің клиникалық анатомиясы, скелетотопиясы, синтопиясы, қанмен қамтамасыз етілуі, лимфа ағымы. Калканша безі (glandula thyroidea) екі буйір бөліктен және мойнақтан (istmus) турады. Бездің әрбір бөлігінде жоғарғы және төменгі полюстері болады. Бездін косымша болігі ретінде мойнактан жоғары карай шыгатын пирамидалды өсінді (lobus pyramidalis) кездеседі.Ол өсінді мойнақпен емес бездің бүйір бөлігімен байланысып тұрады. Кейде тіпті мойнақ болмайды. Қалқанша бездің жұқа фиброзды пластинка тәрізді қабығы және төртінші шандырдың жапырақшасынан құралған қынабы болады. Без қабығы мен қынабы арасында ұлпа бар. Онда артериялар, веналар, нервтер, қалқанша маңы бездері жатады. Төртінші шаңдырдың кейбір жерлерінен өте тығыз талшықтар шығып, көрші ағзаларға барады. Ортаңғы байламы көлденең бағытта мойнақ пен жүзік тәрізді шеміршек және кеңірдектің бірінші шеміршегі арасында тартылып тұрады. Бүйір байламдар безден жүзік тәрізді шеміршекке және және қалқанша шеміршегіне дейін созылады. Байламдарды трахеостомия кезінде жылжыту кажет болса, оларды әр уакытта кеседі. Калканша бездін синтопиясы: калканша без мойнаны кеңірдектін алдында (I-III-ші немесе II-ден IV-ші шеміршектер денгейінде) жатады. Бүйір бөліктері кеңірдек, көмей, жұтқыншақ, өңешке жанасып жалпы ұйқы артериясының медиалды жартысын жауып тұрады. Бездің бөліктері үлкейгенде, мысалы ісіктер кезіңде, жалпы ұйқы артериясының қабырғасы да патологиялық үрдіске қосылуы мүмкін. - катерсіз ісік өскен сайын артерияны ыгыстырады, сондыктан артерия серпіні ісік артында жаксы сезіледі; - катерлі ісік артериянын сырткы кабыргасына жабысса, онын озегі тарылып, серпіні сезілмейді немесе нашарлайды. Сөйтіп жалпы ұйқы артериясының симптомы –Берри симптомы пайда болады. Қалқанша безді алдыңғы жағынан M.STERNOHYOIDEI, M.STERNOTHYROIDEI, M.OMOHYOIDEI жауып жатады. Қалқанша безі екі жоғарғы және екі төменгі қалқанша артерияларымен қанмен қамтамасыз етіледі. 12% жағдайда қалқаншаның тек артериясы (a. thyroideаima), оны Пироговтың бесінші қалқанша артериясы деп атайды. Жоғарғы және ортаңғы қалқанша веналары ішкі мойындырық венасына құяды. Олардың ағысы жоғары қарай бағытталған. Төменгі қалқанша веналары иық бас венасына және тимустық веналарға қанды әкеледі. Жоғарғы қалқанша веналарында қақпақ болмайды. Қалқанша без нервтері симпатикалық бағандардан және екі көмей нервтерінен пайда болады. Қалқанша безден лимфа, көбінесе кеңірдектің алдында және бүйірінде жататын түйіндерге құяды. 84. Қалқанша маңы безінің клиникалық анатомиясы, скелетотопиясы, синтопиясы, қанмен қамтамасыз етілуі, лимфа ағысы. Калканша маңы безі (glandulae parathyreoidea) эпителиалды төрт денешіктерден турады. Көбінесе калканша безінін меншікті кабыгынан тыс (кабык пен кынап арасында), онын, буйір бөлігінің арткы бетінде әрбір жакта екеуден орналасады. Жоғаргы бездер жүзік тәрізді шеміршектін төменгі кыры бойымен немесе калканша бездін буйір бөлігінін жогаргы және ортанғы 1/3-де, ал төменгі бездер, томенгі калканша артериялары, безге бірінші тармактарын беретін жерде немесе буйір бөлігінін томенгі полюсынан 1,5 - 2 см жогары орналасады. Операция кезінде бездерді айналасындагы курылымнан ажырату қиын. Калканша маны бездердін саны және колемі әр турлі. Касында орналаскан - лимфа туйіндері, май туйіршіктері, косымша калканша без туйіршіктері бір-біріне уксас болады. жүктеу/скачать 465,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|