1 Жауапты хатшы

         
35           
сначала выкладывают фундамент, затем 
воздвигают  стены,  потом  крышу  и  т.д. 
Затем  следует  вопрос:  «Как  устанавли-
вают  юрту?».  Ученики  выдвигают 
различные 
идеи, 
выстраивают 
стратегию  установки  юрты.  Когда 
верный  алгоритм  найден,  учащиеся  без 
особого  труда  выполняют  задание  на 
построение 
текста 
целиком. 
Все 
ученики  тесно  взаимодействуют  между 
собой в группе, общаются, ищут общие 
пути  решения.  Таким  образом,  задавая 
наводящие  вопросы,  удается  добиться 
от  учащихся  успешного  выполнения 
задания.  Учитель  помогает  ученикам 
понять ценность совместной работы.  
Успех 
диалогической 
беседы 
заключается  в  правильной  постановке 
вопросов.  Вопросы  должны  не  только 
показывать  уровень  усвоения  мате-
риала,  но  развивать  мышление  каждого 
ученика  в  отдельности.  На  своих 
уроках,  используя  таксономию  Блума, 
составляю  такие  вопросы,  которые  не 
только 
раскрывают 
и 
поясняют 
основную  тему  урока,  но  и  развивают 
мышление каждого  ученика. Например, 
вопросы на знания:  «назови националь-
ные  блюда»,  на  понимание  -  «опиши 
юрту»,  «сравни  юрту  и  дом»,  на 
применение: 
«объясни,  как  обус-
траивается  юрта?»  и  т.  д.  На  каждом 
этапе  урока  опрос  имеет  разные  цели. 
Цель  опроса  на  начальном  этапе  урока 
заключается  в  установлении  межлич-
ностного контакта, определении  уровня 
знаний, краткое повторение предыдуще-
го  урока,  выявление  проблем,  обозна-
чающих  тему  урока.  Опрос  в  основной 
части урока имеет цель фокусировать и 
пояснять,  подводить  детей  к  проведе-
нию  наблюдений  и  составлению  выво-
дов, выявить трудности и непонимание. 
А  в  заключительной  части  урока  цель 
опроса  является  выявление  главных 
моментов  урока,  оценить  выводы  и 
степень понимания и усвоения. 
При  применении  «закрытых»  воп-
росов 
учащиеся 
пассивны, 
дают 
односложные  ответы.  При  постановке 
учителем  таких  вопросов  как:  «Какие 
ассоциации  возникают  при  слове 
«Богатый»?  Что  означает  это  слово? 
Сколько  значений  у  этого  слова? 
Является  ли  оно  омонимом?  Почему? 
Как  вы  это  определили?  Приведите 
примеры  с  использованием  разных 
значений  этого  слова?,  ученики  начи-
нают размышлять, выдвигать различные 
версии,  пусть  даже  неправильные, 
делать  выводы.  На  заключительном 
этапе  урока, проводя рефлексию, задаю 
несколько  вопросов  для  выявления 
главных  моментов  урока,  степени 
понимания  и  усвоения.  Отходя  от 
традиционных  методов,  проведение 
опроса  можно  возложить  и  на  самих 
учеников.  Например,  каждой  группе 
раздаются  листы  с  вопросами,  и 
ученики  должны  задать  их  вслух  и 
получить  на  них  ответ.  Вопросы  были 
как  «закрытые»,  т.е  подразумевающие 
однозначный  ответ,  так  и  «открытые», 
подразумевающие  множество  возмож-
ных  ответов,  требующие  от  ученика 
умения  применять,  оценивать  и  анали-
зировать  информацию.  Это  позволяет 
учащимся  выразить  свое  понимание 
темы. 
Получается 
взаимодействие 
«ученик-ученик», 
«ученик-группа», 
«ученик-класс». 
Одна  из  форм  развития  коммуни-
кативных  навыков  это  –  ролевая  игра. 
Данная  форма  работы  очень  нравится 
детям, 
потому 
что 
ситуации, 
разыгрываемые  по  разным  темам  так 
или  иначе  связаны  с  их  реальной 
жизнью,  здесь  они  могут  показать 
примеры  из  собственной  жизни.  В 
процессе обучения происходит межлич-
ностное  познавательное  общение  и 
взаимодействие  всех  его  субъектов. 
Развитие  индивидуальности  каждого 
учащегося  и  воспитание  его  личности 
происходит  в  ситуациях  общения  и 
взаимодействия 
друг 
с 
другом. 
Учащиеся  учатся  критически  мыслить, 
решать  сложные  проблемы  на  основе 
анализа  обстоятельств  и  соответствую-
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
135 

         
36           
щей информации, принимать продуман-
ные решения. 
Таким  образом,  хотелось  бы 
отметить,  что  эффективными  методами 
в  развитии  диалогового  обучения 
является  групповая  работа,  работа  в 
парах,  ролевая  игра.  Чтобы  добиться 
результативности  работы,  детям  надо 
активно 
обсуждать, 
анализировать, 
делать  выводы,  и  всю  эту  работу 
провести  в  определенное  время.  При 
работе  в  группах,  если  хотя  бы  один 
ученик  останется  в  стороне,  группа  не 
сможет добиться желаемого результата. 
А  при  работе  в  парах  –  такое 
отстранение  от  работы  одного  из 
участников  вообще  не  приведет  к 
положительному  результату.  То  есть, 
активное  взаимодействие  через  диалог 
помогает  детям  усвоить  тему  более 
простыми методами. 
Из  всего  вышесказанного  можно 
сделать  вывод,  что  диалог  на  уроке  это 
–  особая  коммуникативная  атмосфера, 
которая  помогает  ученику  развивать 
свои  интеллектуальные  и  эмоциональ-
ные  свойства  личности,  это  способ 
отношений,  это  форма  взаимодействия, 
позволяющая  искать  истину  вместе.  В 
диалоге 
проявляются 
важнейшие 
формы  человеческих  отношений,  такие 
как  взаимоуважение,  взаимообогаще-
ние,  сопереживание,  сотворчество.  В 
дружественной, принимающей атмосфе-
ре  учащиеся  обогащают  друг  друга 
новыми  мыслями,  раскрывают  свой 
творческий  потенциал.  Использование 
на 
уроках 
диалогового 
обучения 
способствует  формированию  умения 
определять и отстаивать свою позицию, 
развивает 
умения 
ораторского 
мастерства и лидерские качества. [2]. 
 
 
Список использованной литературы: 
 
1.
 
«Руководство  для  учителя»,  ЦПМ  АОО  «Назарбаев  Интеллектуальные  школы», 
2012 г. 
2.
 
Материалы с сайта http://www.psy-files.ru. 
 
 
 
МЕКТЕП ПЕН ОТБАСЫНЫҢ ӚЗАРА ӘРЕКЕТТЕСТІГІ – БАЛАНЫ 
ТӘРБИЕЛЕУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-МӘДЕНИ ОРТАСЫ 
 
 
Ж.Ақбергенова 
Қызылорда қаласындағы №5 И.В.Панфилов атындағы мектеп-лицейдің мұғалімі 
 
 
Бала  тәрбиесі  қай  заманның,  қай 
қоғамның  болсын,  ойшылдары  мен 
зиялыларын толассыз толғанысқа, үздік-
сіз  ізденіске  түсіргені  күмән  туғызбай-
ды.  Шығыстың  ғұлама  ғалымы  Әл-
Фараби:  «Жас  жеткіншектеріңізді  кӛр-
сетіңіз,  мен  сіздердің  болашақтарыңыз-
ды айтып берейін»,  - десе, Болашақ ұр-
пақ жайында Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев 
ӛз  Жолдауында:  «Қазіргі  заманда  кез 
келген  мемлекеттің  тыныс  тіршілігін 
қалыпты  ұстап  тұрудың  аса  маңызды 
шарты  –  адамдардың  ӛздері,  олардың 
ерік-жігері,  қажыры,  білімі  болып 
табылады.  Ата-аналар  ӛз  балаларын 
ӛмірге  даярлауға  ерекше  кӛңіл  бӛлуі 
тиіс. Олар қазіргі балалар елдің болаша-
ғын  анықтайтын  ХХl  ғасырдың  ересек 
адамдары  екенін  түсінуі  қажет»,  -  деп 
кӛрсетті.  
Тәрбиенің  алғашқы  бастамасын 
бала жанұяда алады. Бала жанұя аясын-
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
136 

         
34           
да  түлеп  ӛседі,  оң-солын  таниды.  Ол 
алғашқы  адамгершілік  қасиеттерді  де, 
еңбек  әліппесінің  алғашқы  беттерін  де 
ӛз  үйінде  ашады.  Ұлттық  педагогикада 
«Тәрбие отбасынан басталады»деп тегін 
айтылмаған.  Баланың  тәлім-тәрбиесіне 
ерекше  мән  берген  халқымыз  «Баланы 
жастан»  деп  мәтелдеген.  Ӛмірдің 
базарын  бала  деп  білген  халқымыз 
«Жаста  берген  тәрбие  жас  қайыңды 
игендей», - демей ме? Иә, қазақ халқын-
да  сонау  ежелгі  заманнан  бері  ӛзіндік 
тәрбие  мектебі,  қалыптасқан  дәстүрі 
болған.  Ал,  сол  дәстүр  отбасында 
басталып,  мектепте  берілетін  тәрбие-
мен қалай қабысады. Енді соған келейік. 
Алтын бесік – отбасы болса, алтын 
ұя  –  мектеп.  Екеуі  де  қасиетті,  әрі 
қастерлі.  Ӛйткені,  отбасы  адамды 
дүниеге  әкеліп,  қалыптастырып,  дамы-
тып,  жетілдіріп  жатса,  мектеп  ақылы 
мен  білімі  толысқан,  жан-жақты  жетіл-
ген,  ӛз  бетімен  ӛмір  сүруге  бейім, 
толыққанды 
адам 
етіп 
тәрбиелеп 
шығарады.  Бұл  екі  ортаның  да  мақсат-
мүддесі  ортақ,  міндеті  –  біреу.  Демек, 
қасиетті жерде жұмыс істеудің ӛзі бізге 
үлкен жауапкершілік жүктейді. 
Педагогикалық  іс  –  ӛте  нәзік, 
қасиетті  іс.  Ол  тәрбиешіден  ӛте  сезім-
талдықты, балаға деген шексіз сүйіспен-
шілікті  талап  етеді.  Тұңғыш  ағартушы 
педагог  Ыбырай  Алтынсарин  «Күнәнің 
ең  үлкені  –  бала  жанының  нәзік  перне-
лерін  дұрыс  сезе  алмайтындарда»  деп 
бала  тәрбиесіндегі  басты  тұлға  ұстаз-
дарды  ӛз  ісіне  үлкен  жауапкершілікпен 
қарауға  шақырған.  Балаға  тән  азығы  – 
тамақ қандай қажет болса, жан азығы  – 
жылулық,  сүйіспеншілік  сондай  қажет. 
Ал,  оның  қажетін  қанағаттандырмай 
түпкі мақсат ешқашан орындалмайды. 
Әр  кәсіптің  ӛз  жемісі  бар.  Біздің 
жемісіміз  –  алдымыздағы  шәкірттер. 
Олар – біздің бүкіл ұстаздық ӛміріміздің 
гүлі,  мәні  мен  сәні  десек  артық 
айтпағандық болар. Қазақта «Ана мейірі 
мен  ұстаз  мейірі  егіз»  деген  тамаша 
мәтел  бар.  Мейірімін  ана  мейірімен 
теңестірген  ұстаздың  бойында  қандай 
қасиеттері болуы керек. 
Ӛзара  іс-әрекеттің  мақсаты  мен 
міндеттерін  мектеп  жалғыз  ӛзі,  тиісті 
мәселеге  тек  ӛзінің  ұстанымына  сүйен-
ген түрде анықтаса, ал ата-аналар олар-
ды іске асыру сатысында ғана қамтылса, 
нәтиже  тӛмен  болады.  Мектеп  ата-
аналар  қауымы  үшін  әрқашан  ашық 
болып, ӛзара ынтымастық пен серіктес-
тік  жүйесін  жетілдіруге  бағытталып, 
олардың  кез  келген  бастамасын  кӛтер-
мелеп отыруы қажет. 
Ата-аналармен  ынтымақтастыққа 
бағытталған 
әкімшілік-ұйымдастыру 
жұмыстары  –  мектептің  және  топтың 
ата-аналар  комитеттерінің  іс-әрекетін 
ұйымдастыруға тарту. 
Ата-аналар  жиналысының  ӛзіне 
лайық  жүргізу  әдебі  бар.  Ең  алдымен, 
бұл  –  ата-аналармен  сӛйлесуде  әдейі 
жасалатын, келіспеушілікті кӛтермейтін 
үйретушілік  мәнер,  ата-аналарды  ашық 
түрде  есеп  беруге  тарту  және  жалғыз 
кӛреген  тәрбиеші  ұстанымынан  бала 
тәрбиесіндегі  кемшіліктерді  ғана кӛрсе-
ту.  Ата-аналарға  бұндай  ұстаным  іш 
жиғызады;  мектепке  келуге  әуестігін 
жояды.  Ата-аналар  ӛздерін  белгілі  бір 
нәрсені  дұрыс  істей  алмаған  балалар 
ретінде сезінеді. Тағы да бір кӛп тараған 
қателік  –  мектеп  пен  отбасының  ӛзара 
қарым-қатынасының 
кӛп 
түрлілігін 
ескермей,  мұғалімнің  оқушылар  тәртібі 
мен  үлгірімі  туралы  ақпарат  беруші 
қызметін орындаумен ғана шектеп қою. 
Үшінші  қателік  –  ата-аналармен 
байланыс  кӛп  жағдайда  кӛмек  сұрау 
ӛтініштермен  ғана  шектеледі.  Бұл 
тәсілдердің  барлығы  табиғатқа  сәйкес-
тік  ұстанымына  негізделмей,  баланың 
және  оның  отбасының  психологиясын 
ескермей іске асырылады, сондықтан да 
олар, әдетте, нәтижесіз болады. 
Ата-аналар  жиналысы  –  мектеп 
пен  отбасының  біріккен  іс-қимылын-
дағы  ең  қажетті  буын.  Біз,  мұғалімдер, 
ата-аналарды  мектеп  және  топтың  ата-
аналар жиналыстарына түгел қатыстыру 
үшін  жиі  күресеміз.  Білім  беру  мен 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
137 

         
35           
білім  алудағы  жаңа  тәсілдер  арқылы 
оқушылармен  жұмыс  жасалып  жатқан 
уақытта, ата-аналармен де осы мақсатта 
жұмыс  жасауды  жӛн  кӛрдім.  Ол  үшін 
жаңа  бағытта  ата-аналар  жиналысын 
жасауды дұрыс деп шештім.  
 
Тӛмендегі кӛрсетілген №2 ата-аналар жиналысының ҥлгісі 
 
Қаралатын 
мәселе 
1.
 
Оқыту  мен  тәрбиелеудегі  жаңа  тәсілдердің  нәтижесі  туралы  ой 
бӛлісу. 
2.
 
ІІІ оқу тоқсанының қорытындысы. 
3.
 
Ағымдағы мәселелер. 
Мақсаты 
1.
 
Ата-аналарға  сындарлы  оқытудың  нәтижесінде  болып  жатқан 
оқушылардағы ӛзгерістермен ой бӛлісу; 
2.
 
Пікірлерін тыңдау. 
Кҥтілетін 
нәтиже 
1.
 
Ата-аналарға  сындарлы  оқытудың  нәтижесінде  болып  жатқан 
оқушылардағы ӛзгерістермен ой бӛлісе алады. 
2.
 
Пікірлерін білдіре алады. 
Негізгі 
идеялар 
1.
 
Ата-аналар тәрбие беру саласында ӛз білімін жетілдіріп отыру негізі 
міндет болып табылады. 
2.
 
Ата-ананың  сынып  жетекшісімен  тығыз  байланыста  болуы;  ата-
аналардың, аға-апаларының оқушыларға ықпалы. 
Уақыты 
Сынып жетекшінің іс-әрекеті. 
45 минут 
1.
 
Сындарлы  оқыту  нәтижесінде  болып  жатқан  ӛзгерістермен  оқушы 
жетістіктерімен ата-аналармен ой бӛлісу. 
2.
 
Топтық  жұмыс.  Бейнефильм  тамашалау.  Ата-аналарға  арналған 
тапсырмалар. 
3.
 
Стикерлер түсі арқылы топқа орналастыру. 
4.
 
Кызыл түс – «ХХІ ғасырдың ата-аналары қандай болуы керек?». 
5.
 
Жасыл түс – «ХХІ ғасыр мұғалімдері қандай болуы керек?». 
6.
 
Сары түс – «ХХІ ғасыр оқушылары қандай болу керек?». 
7.
 
Топтар ішінде талқыланып, ортада ӛз пікірлерін білдіру. 
8.
 
Сергіту сәті. 
9.
 
Сауалнама алу. 
10. ІІІ оқу тоқсанының қорытындысы. 
11. Жиналыс соңынада ата-аналар рефлексиясы: 
-
 
Не ұнады?  
-
 
Не ұнамады? 
-
 
Алдағы  ата-аналар  жиналысынан  қай  мәселе  тӛңірегінде  әңгіме 
жүргізгенді қалар едіңіз?  
 
   
   
 
 
 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
138 

         
33           
Ата-аналардан  алынған  сауалнама 
нәтижесі.  
Қатысқаны: 22 
6 «Б»сынып ата-аналары. 
Менің  балам  бұл  мектепте  ӛзін 
жайлы  сезінеді,  ӛз  пікірін  білдіріп,  ӛз 
бетінше шешім қабылдай алады. 
Мектеп  менің  сұрақтарым  мен 
проблемаларыма  тиісті  түрде  жауап 
бере алады. 
 
 
 
 
 
 
Ата-аналар пікірін ескере отырып, 
сынып жетекшісі алдағы ӛзекті мәселеге 
мән  бере  отырып,  сол  бағытта  жұмыс 
жасауы қажет. 
Ата-аналардың  жастығы  мен  бала 
тәрбиесіндегі  тәжірибенің  жоқтығы, 
болмаса тәрбие жұмыстарында тек қана 
ӛз  ойлары  мен  кӛзқарастарына  ғана 
жүгінуі  немесе  қажетті  педагогикалық 
білімдерінің  жетіспеушілігі  салдарынан 
тәрбие процестері кӛптеген қателіктерге 
ұшырап отырады. 
Қазақ 
мектебінің 
болашағы 
туралы Мағжан Жұмабаев «Әрбір елдің 
келешегі  –  мектебіне  байланысты...» 
деуі,  Ұлы  жазушы,  әрі  ғұлама  Мұхтар 
Әуезовтің  «Ел  болам  десең,  бесігіңді 
түзе» - деген нақылы еліміздің ертеңі  – 
жас  ұрпағыңды  жақсылап  ӛсір  деген 
сӛз. Жас ұрпақ тәрбиесі – ұлт болашағы, 
ел  ертеңі.  «Балам  дейтін  жұрт  болмаса, 
жұртым  дейтін  бала  қайдан  болады»,  - 
деп,  Ахмет  Байтұрсынов  айтқандай, 
мемлекетіміз  де  ұрпақ  тәрбиесіне 
барынша  назар  аударып  келеді.  Себебі, 
бала – еліміздің ертеңі, тірегі мен тілегі. 
Еліміздің – ажары мен базары. 
Біздің  жастар  елімізді,  жерімізді, 
тілімізді  бүкіл  әлемге  паш  етсін  десек, 
жаңа  заманға  лайық  етіп  тәрбиелейік. 
Шәкірттеріміз  кӛзге  ғана  емес,  кӛңілге 
де  қуаныш  сыйлап,  ӛміріміздің  гүліне, 
мәні 
мен 
сәніне 
айналсын. 
Біз 
тәрбиелеген  ұрпақ  тәрбиелі  де  тәртіпті, 
ақылды  да  ӛнегелі,  рухани  адамгер-
шілігі  мол  Қазақстанның  беделді 
азаматы болады деп сенеміз. 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1.
 
Қ.Жарықбаев, С.Қалиев. Қазақ тәлім-тәрбиесі  (Оқу құралы)  - Алматы:  «Санат» 
баспасы, 302 бб, 1995 ж. 
2.
 
К.Ж.Қожахметова. Сынып жетекші. «Әлем» баспасы, 2000 ж. 
3.
 
Сыныптан тыс жұмыстар. №3, 2013 ж. 
 
 
 
 
0
2
4
6
8
10
12
толық 
келісемін 
келісемін  келіспеймін 
үзілді 
кесілді 
келіспеймін 
0
2
4
6
8
10
12
14
16
толық 
келісемін 
келісемін  келіспеймін 
үзілді 
кесілді 
келіспеймін 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
139 

         
34           
ӚНДІРІСТІК ОҚЫТУ САБАҚТАРЫНДА КӘСІПТІК ДЕРБЕСТІК ПЕН 
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
 
Б.Ибраев 
Қызылорда қаласындағы №6 құрылыс және бизнес колледжінің аға шебері 
 
 
ҚР  президенті  Н.Ә.Назарбаев  ӛзі-
нің  кезекті  Жолдауында  мемлекеттің 
күш-қуаты  ең  алдымен  кез  келген 
азаматтың  ӛз  ісіне  шығармашылықпен 
қарайтын,  ғылым  мен  техниканың, 
ӛнердің,  мемлекеттік  және  жекеменшік 
тұрғыдағы ӛндірістің ойдағыдай дамуы-
на ӛзінің жекелей еңбегімен ықпал етуге 
қабілетті  адамдардың  іс-әрекеті  мен 
байланысты деп атап кӛрсеткен. 
2014  жылғы  маусым  айында 
Қызылорда  облысының  кәсіптік  оқыту 
шеберлері 
Беларуссияға 
біліктілік 
арттыру,  тәжірибе  алмасу  мақсатында 
ұйымдастырылған 
курсқа 
барып 
қайтты.  Курс  барысында  білікті  оқыту-
шылардың  дәрісі  тәжірибе  кӛрсетіліп, 
жеткен жетістіктерімен таныстық. 
3-8  маусым  аралығында  24-ші 
Халықаралық  арнайы  «Белагро-2014» 
кӛрмесі  ӛтті.  Агроӛндірістік  рыноктың 
басты  компаниялары  ӛз  жетістіктерін 
кӛрсетуге  экологиялық  қауіпсіз  және 
қалдықсыз  технологияларын,  ең  үздік 
алаңдарды  таңдап  алады.  Кӛрме  елдің 
агроӛндірістік комплексінің даму ӛрісін, 
ауыл 
тұрғындарының 
жетістігін, 
автокӛлікті  құрастыру  және  жасаудағы 
жаңалықтарымен  таныстырды.  Онсыз 
алға  жылжуды  елестете  алмайды. 
Кӛрмеге  қатысушылардың  80  пайызы 
Беларус  аграрлы  және  машина  жасау 
мекемелері.  Беларусь  технологиясына, 
жетістіктеріне,  машиналарына  қызығу-
шылық  артуда.  Жыл  сайын  осы  аграр-
лық  форумға  сәйкес  халықаралық 
ғылыми-практикалық 
конференция, 
семинар,  тәжірибелі  техника  шығару-
шылардың  кездесуін  ӛткізіп  келеді. 
Кӛрмеге  18  елден  400  компаниялар 
қатысты. 
(Австрия, 
Ұлыбритания, 
Германия,  Италия,  Қытай,  Литва,  т.б.) 
Ауылшаруашылық  басшылары  техника 
мамандарынан 
қажетті 
мәліметтер, 
ӛздерін 
қызықтыратын 
сұрақтарға 
жауаптар ала алды. 
Бүгінгі  таңда  білім  саласының 
алдында  дайын  білімді,  дағдыларды 
меңгеретін,  шығармашылық  бағытта 
жұмыс  істейтін,  тың  жаңалықтар  аша-
тын, біртума ойлау қабілетімен ерекше-
ленетін  жеке  тұлға  қалыптастыру 
міндеті  тұр.  Бұл,  әрине,  оқушылардың 
шығармашылық 
әрекетін 
дамытуда 
маңызды мәселе. 
Ғылыми  зерттеулерге  сүйенер 
болсақ, 
оқушы 
шығармашылығын 
дамытуда  «шығармашылық  тапсырма-
лар»  атауы  педагогикада  белгілі  екі 
құрамдас бӛліктен тұрады: 
-
 
біріншіден,  оқушылар  дербес,  ӛз 
бетімен ойдан жаңаны құрастырады; 
-
 
екіншіден,  жағдай  тудырушы 
материалдар  даярлап,  шығармашылық-
қа  икемдейтін  ересек  адамның  қатысуы 
арқылы қарастырылады. 
Оқу  шеберханаларында  кәсіби  іс-
тәжірибе  ең  алдымен  кәсіби  дағды  мен 
машыққа  ие  болу  үшін  жүргізіледі. 
Кәсіби  шеберліке  жету  үшін,  ӛндірістік 
оқыту  шеберлері  сабағын  жүргізгенде 
әр  түрлі  әдістерін  қолданады.  Кӛптеген 
ӛндірістік  оқыту  шеберлері  мультиме-
диялық  жабдықтарды  қолдана  отырып, 
«Шебер  сынып»,  семинар,  қосымша 
сабақтар  ӛткізеді,  электрондық  оқулық-
тарды  оқыту  үрдісіне  ендіреді.  екінші 
курста  ӛндірістік  іс-тәжірибе  кезінде 
оқушылар ӛндірістік оқыту сабақтарын-
да  игерген  машықтарын  жұмыста 
қолданады.  Нақты  ӛндірістік  қызмет 
дағдыларын  алу  мақсатында  мамандық 
профилі  бойынша  технологиялық  іс-
тәжірибе жүргізіледі.  
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
140 

         
34           
Кәсіптік  оқыту  кезеңіндегі  білім 
алушылардың шығармашылық ойлауын 
дамыту  әдісі.  (Шебер  сынып  ӛткізу 
жобасы). 
 
Әдіс атауы 
Әдістің кӛрсетілімі 
1. «Миға 
шабуыл» 
(брейнсторминг) 
«Миға  шабуыл»  (брейнсторминг)  –  топтық-  шығармашылық 
ойлау кезеңі, нақтырақ – бірнеше адамды топ мүшелерінің аз уақыт 
ішінде ӛзекті ойларды ашу жолы. 
Әдісті қолдану үшін түрлі жолдар қарастырады. 
1.
 
Дайындық.  Мәселені  таңдау  және  реактивті  тәсіл  жолымен 
жұмыс жасау. Мәселе «қалай...?»; 
-
 
ұсынылған  сұрақтардың  кӛмегі  арқылы  жұмыс  жасау 
мәселесі; 
-
 
ұсынылған мәселені шешудің басты жолын таңдау; 
-
 
барлығын тестен ӛткізу. 
Мұндай  дайындық  жұмысы  шеберге  мәселенің  неде  екенін 
бағалауға  және  топтық  жұмыстың  басты  бағыты  жӛнінде 
қорытынды жасауға мүмкіндік береді. 
2.
 
Шығармашылық топты құру. 
«Миға шабуылда» басты жеңіс келесі талаптарды орындағанда 
ғана жүзеге асады: 
-
 
топ кем дегенде 6 адамнан тұруы тиіс; 
-
 
қатысушылардың білім деңгейі тең дәрежеде болуы тиіс; 
-
 
топтағы  қатысушыларға  ӛз  ойын  кең  кӛлемде  айту 
еркіндігін беру керек; 
-
 
мәселені талқылау кезінде жағдай жасалып, қысым болмауы 
керек. 
3.
 
Миға шабуыл кезеңі. Мұнда екі кезең ерекшеленеді: 
-
 
Алғы  сӛз.  15  мин  созылады.  Шебер  әдіс  туралы  түсінік 
беріп,  қатысушыларды  ережемен  таныстырады.  Мәселені  жария-
лайды,  мысалы:  «Қалай...?».  Мәселелер  тақтаға  жазылады.  Шебер 
таңдап  алған  тақырыптарының  себебін  түсіндіріп,  кейін  қатысу-
шылардың ӛз нұсқаларын ұсынуын және тақтаға жазуын сұрайды. 
-
 
Ой  шыңы.  Пікірталасқа  қатысушылар  еркін  түрде  ӛз 
ойларын  айтып,  тақтаға  тақырыптарын  жазады.  Бұған  арнайы 
адамдар  қамтылады.  Шебер  сұрақтар  жазылған  арнайы  қағаздар 
таратады. Жауаптары арқылы жаңа ойлар алға тартылады. 
4.
 
Қорытынды.  Қорытынды  ойларға  бағаны  брейнстормингке 
қатысушылар береді. Мұнда түрлі мысалдар пайдаланылады: 
-
 
Әр  ойдың  мазмұнына  қарай  анықталып,  ұсынылған  ойлар 
топталады. 
-
 
Ерекше келешегі бар ойлар тобы анықталады. 
-
 
«Жүзеге  асыру  барысында  қай  ой  іске  аспайды?»  деген 
тұжырымды тест арқылы анықтайды. 
-
 
Ӛзгертуге келетін аса «жабайы» ойларды анықтайды. 
-
 
Әр  қатысушы  ұсынған  ойлар  негізінде  ӛзіне  жаңаша  «миға 
шабуыл» ойларын анықтайды, қорытындылайды. 
-
 
Топтағылар  бағалы  ойларды  таңдап,  мүмкіндік  деңгейіне 
қарай топтайды және тәжірибеге енгізуді ұсынады. 
2. Ассоциациалар 
1.
 
Шебер  әдістің  мазмұнын  түсіндіреді:  әр  қатысушы 
ұсынылған  ойлар  бойынша  2-3  сӛз  таңдап  алуға  тиісті,  бұл 

жүктеу/скачать 2,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: