1 Жауапты хатшы

         
35           
Ӛз  жұмысымда  сабағымның  сапа-
сын  арттырып,  оқушылардың  сӛйлеу 
дағдысының  қызметін  ұйымдастыруды 
белсенді  түрде  жүргіздім.  Оқудағы 
негізгі  міндетім  оқушыларға  әр  түрлі 
жаттығуларды  орындауда  компьютер 
кӛмегімен  мүмкіндігін  кӛрсету,  ӛз 
бетімен  компьютерді  қолдануды  және 
белгілі  бір  үлгідегі  жаттығулар  жиын-
тығын  игеруде  арнаулы  қолданбалы 
пакеттерді  пайдалануды  үйрету  болып 
табылды. 
Тәжірибе  барысында  оқушылар-
дың сӛйлеу дағдысын дамыту әдістемесі 
бойынша оқушылардың ойлану дәреже-
сіне, материалды қабылдауға байланыс-
ты  әрбір  оқушы  үшін  жеке-жеке 
компьютерлік  технологияны  ұсынып, 
дербес  жұмыс  жасауға  мүмкіндік  бер-
дім.  Әр  сабағымда  сӛз  әрекетінің  тӛрт 
түрі  де  қолданылды:  тыңдау,  сӛйлеу, 
оқу,  жазу.  Сабақ  барысында  «Snapshot, 
conversation,  grammar  focus,  listening, 
role  play,  pronunciation,  word  power, 
writing,  reading»  жаттығулары  қолда-
нылды. 
Оқушылардың  сӛйлеу  дағдысын 
дамыту  жаттығуларына  диалог  және 
монолог  жатады.  Осы  жаттығуларды 
орындау  нәтижесінде  оқушылардың 
тыңдап-түсіну  қабілеті  әрекетін  дамыту 
арқылы  сӛйлеу  дағдысын  жетілдіріп, 
одан  әрі  байланыстырып  сӛйлеуін 
дамытуына  ықпал  тигенін  байқадым. 
Монолог  барысында  оқушылар  мәтін 
мазмұнын ауызша, алдын ала дайындап, 
баяндады.  Бұл  жұмыс  оқушылардың 
жоспар  жасап  түсінігін  айтып  сӛйлеу 
дағдысын дамытуда кең орын алды. 
Ақпараттық-коммуникациялық тех- 
нология  оқушының  жетілген  тұлға  ре-
тінде  дамуы  үшін  маңызы  зор.  Ал,  осы 
компьютерлік  технологияны  үйретуші, 
ӛзінің шығармашылық еңбегінде жүйелі 
қолданушы,  насихаттаушы  ол  –  мұға-
лім.  Жаңаша  ойлай  білсең  ғана  ұстаз-
сың.  Сол  себептен  де,  компьютерлік 
технологияны енгізуші таратушы тұлға-
ға үлкен талаптар қойылып отыр. 
Қоғам  талабына  сай  ағылшын 
тілін  оқытуда  қойылып  жүрген  ортақ 
міндет  тілді  коммуникативті  бағытта 
оқытып,  сӛйлеу  дағдыларын  дамыту. 
Ондағы мақсат оқушыларды қарапайым 
болса  да,  ӛз  ойларын  еркін  жеткізумен 
ғана  шектелмей,  ӛзара  тіл  табысып, 
пікір  алысуға  үйрету,  себебі  жалпыға 
білім  беретін  орта  мектепте  берілетін 
бүкіл 
білімнің 
негізгі 
мақсаты 
оқушының  ағылшын  тілінде  сӛйлеу 
қабілетін жетілдіру. 
Ағылшын  тілін  меңгеру  оқушы-
лардың  ӛмір  қажеттілігінен  туындап 
отыр.  Біздің  ойымызша,  ағылшын  тілі 
сабақтарында  жоғарыда  кӛрсетілген 
әдіс-тәсілдерді,  компьютерді  қолдану 
оқушылардың  ағылшын  тілі  сабақта-
рында 
шығармашылық, 
актерлік, 
логикалық  ойлау  қабілеттерімен  қоса 
белсенділігін  жетілдіріп,  қызығушылы-
ғын  арттырып,  оқушылардың  сӛйлеу 
дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді. 
Сондықтан,  сабақты  бір  сарынды 
ӛткізбей,  түрлендіріп,  тартымды  ӛткізу, 
оқулықпен  шектеліп  қоймай,  қосымша 
материалды  да  пайдалану  әр  ұстаздың 
шеберлігіне 
байланысты 
болмақ. 
Оқытудың  ӛзі  ӛнер  және  ғылым  болып 
табылатындықтан мұғалім ӛзінің кәсіби 
іс-әрекетінің аясында біліктілік деңгейін 
үзбей  шыңдап,  ғылыми  әдістемелік 
деңгейін  кӛтеріп,  ағылшын  тілінен 
ӛткізетін  сабақтарында  компьютерлік 
технологияларды, 
қазіргі 
заманда 
ӛміршеңдігі дәлелденген әдіс тәсілдерді 
қолданса  ғана  XXI  ғасырға  сай  білімді 
және  дарынды  азаматтарды  тәрбиелей 
алады. 
Ӛз  тәжірибемде  ақпараттық-ком-
муникативтік  технологияны  қолдану, 
оны  тиімді  қолдана  білу  жолдарын 
үйренуге  білімді  әрі  қарай  шыңдау 
үстінде жұмыс істеу деген мақсат.  
Сабақта  ақпараттық-коммуника-
циялық технологияларды пайдаланудың 
тиімділігі: 
-
 
оқушының ӛз бетімен жұмысы; 
-
 
аз  уақытта  кӛп  білім  алып, 
уақытты үнемдеу; 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
157 

         
36           
-
 
білім-білік  дағдыларын  тест 
тапсырмалары арқылы тексеру; 
-
 
шығармашылық жұмыстар жасау; 
-
 
қашықтықтан 
білім 
алу 
мүмкіндігінің туындауы; 
-
 
қажетті  ақпаратты  жедел  түрде 
алу мүмкіндігі; 
-
 
экономикалық тиімділігі; 
-
 
іс-әрекет, 
қимылды 
қажет 
ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып 
үйрену; 
-
 
қарапайым 
кӛзбен 
кӛріп, 
қолмен  ұстап  сезіну  немесе  құлақ  пен 
есту  мүмкіндіктері  болмайтын  табиғат-
тың таңғажайып процестерімен әр түрлі 
тәжірибе  нәтижелерін  кӛріп,  сезіну 
мүмкіндігі; 
-
 
оқушының  ой-ӛрісін  дүние-
танымын кеңейтуге де ықпалы зор. 
Ақпараттық-коммуникациялық тех- 
нологиялар  жеке  тұлғаның  құзыретті-
лігін дамыту құралы: 
Қазіргі  білім  беру  ісінің  басты 
шарттарының  бірі  –  оқушының  ӛзіне 
керекті  мәліметті  ӛзі  іздеп  табуына 
үйретіп,  олардың  ӛз  оқу  траекторияла-
рын  ӛзінің  таңдай  білуі  есептеледі. 
Біздің  ойымызша,  ақпараттық  білім 
беру  ортасын  жобалаудағы  басты 
мақсат  оқушының  ӛздігінен  оқуға 
талаптандыру,  яғни  ізденімпаздыққа 
үйрету болып саналады. 
Ақпараттық технологияларды пай-
даланудың артықшылықтары мынадай: 
-
 
олар  оқытудағы  тақырып  шең-
беріндегі  немесе  белгілі  бір  уақыт 
аралығында  айтылуға  тиіс  мәліметтер 
кӛлемін ұлғайтады; 
-
 
білімге  бір-бірінен  үлкен  ара 
қашықтықта  орналасқан  әр  түрлі  оқу 
орнында отырып қол жеткізуге болады; 
-
 
оқытудың 
жүйесінің 
кӛп 
денгейлі  жетілдіруі  олардың  таралым-
далуы мен оқу сапасын арттырады; 
-
 
оқушы  ӛз  бетінше  немесе  ӛзге 
оқушылармен  топтасып  бірге  жұмыс 
істеуге мүмкіндік алады; 
-
 
оқушының 
танымдық 
іс-
әрекеттері  күшейіп,  ӛзіндік  жұмыстар-
ды тез орындау мүмкіндіктері артады. 
Қорыта айтқанда, қай пәнді оқыту-
да  болмасын  оқушылардың  танымдық, 
шығармашылық  қабілеттерін  жетілдіре 
отыра  оқыту  олардың  сабаққа  деген 
қызығушылығын  оятып,  ойлау  және 
сӛйлеу  қабілетін,  ынта-жігерін  арттыра 
түседі.  Ӛз  ана  тілін  қадір  тұтып, 
ағылшын  тілді  еркін  меңгерген,  ертеңгі 
ел 
тұтқасын 
ұстайтын, 
тәуелсіз 
мемлекеттің  ойшыл  ұрпағын  тәрбиелеу 
еліміздің  білікті  ұстаздарының  қарызы 
мен парызы деп есептейміз. 
Дәлелдемелер: 
 
 
 
 
 
 
 
 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
158 

         
37           
 
 
 
 
«Жаңаша оқыту –  
заман талабы» 
 
Оқытуда  ақпараттық  технология-
ның  мүмкіндіктерін  пайдаланып  сабақ-
тың  сапасын  арттырып,  тақырыптың 
мазмұнын  игеруде  ӛз  бетінше  білім 
алып,  оқушылардың  сыни  түрғыдан 
ойлауын  және  шығармашылық  қабілет-
терін дамуына жағдай туғыздым. 
Тиімділігі: 
-
 
оқытушы уақыттын үнемдеуі; 
-
 
әр  оқушы  ӛздігінен  жұмыс 
жасауы; 
-
 
мотивациясы  тӛмен  оқушылар-
дың қызығушылығының артуы. 
Келешектегі жоспарым: 
-
 
АКТ-ны тақырыптың ауқымды-
лығына қарай пайдалану. 
-
 
оқушыларға  ӛздерінің  шығар-
машылық  жұмыстарын  желіге  жария-
лауды ұйымдастыру; 
-
 
оқушыларға  ізденіс  жұмыстар 
ұсынып, жарнамалық роликтер түсіруге 
дағдыландыру.  
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1.
 
Мұғалімге арналған нұсқаулық, Үшінші (негізгі) деңгей: Үшінші басылым, 2012 ж. 
www.cpm.kz. 
2.
 
Дәріс материалдары. 
 
 
 
ФИЗИКА ПӘНІНДЕ АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ 
 
 
С.Асқарова 
Қызылорда қаласындағы №264 мектеп-лицейдің физика пәні мұғалімі 
 
 
Қазіргі  заманғы  ғылыми-техника-
лық  үрдістің  қарқыны  білім  беру 
жүйесінің  алдына  үлкен  мақсаттар  мен 
жаңа  міндеттер  жүктейді.  Жас  ұрпақты 
жан-жақты  жетілген,  ақыл-парасатты, 
ой-ӛрісі  биік,  бәсекеге  қабілетті  етіп 
тәрбиелеу  –  қоғамымыздың  ең  ӛзекті 
мәселесі. 
Ұстаздар  үшін  білім  саласы  мем-
лекет  дамуының  басым  бағыттарының 
бірі болып табылады. Болашақ ұрпақты 
оқыту  мен  тәрбиелеу  үдерісінде  зама-
науи  әдістер  мен  технологияларды 
енгізу,  білімге  қолжетімділікті  кеңейту, 
білім  сапасын  арттыру  Қазақстанның 
одан әрі дамуына кепіл болмақ. 
Ақпараттық  оқу  ортасын  қалып-
тастыру – оқушыларға ақпараттық білім 
негіздерін  беру,  логикалық  ой-ӛрісі 
дамыған  және  ақпараттық  технология-
ны  жетік  меңгерген  жан-жақты  тұлға 
қалыптастыруды кӛздейді. 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
159 

         
34           
ХХІ  ғасыр  –  ақпарат  ғасыры  бол-
ғандықтан,  адамзатқа  компьютерлік 
сауаттылық  ауадай  қажет.  Ал,  бұл 
сауаттылықтың  алғашқы  баспалдағы 
мектептен  басталады.  Мектептi  модер-
низациялаудың  маңызды  компонентте-
рiнiң  бiрi  –  білім  беруді  ақпараттанды- 
ру, ол үшін болашақ мектептiң мұғалiм-
дерiн  дайындауда  компьютерлік  және 
коммуникациялық  технологияларды  ӛз 
кәсiби  қызметiнде  еркін  пайдалана 
білуге 
әзiрлеу 
болып 
табылады. 
Мұғалімнің  теориялық  білімі  жоғары, 
практикалық білікті, ақпараттық-комму-
никациялық  технологияларды  жетік 
меңгеруімен 
қатар, 
білім 
беруді 
модернизациялау  жағдайында  кәсіби 
құзырлылығын  шартты  бес  топқа 
бӛлуге болады. 
Оқу-тәрбие  ҥдерісінде  баланы 
тани білу: 
-
 
техникалық 
құрылғылармен 
және  компьютерлік  технологиялармен 
жұмыс  жасауда  оқушының  икемділігін 
анықтай және бағалай білу; 
-
 
білім  беру  үдерісінде  электрон-
дық  тест түрлерін құрастырып, қолдана 
білу; 
-
 
оқу  материалын  оқыту  бағдар-
ламалары арқылы үйретуде қиыншылық 
келтіретін  кезеңдердің  алдын  алу, 
нәтижеге  жетуге  бағытталған  жұмыс 
түрлерін зерттеп, тәжірибесіне енгізу; 
-
 
оқушыларды  оқу  материалына 
үйретуде  оқушының  ӛзгеру  динамика-
сының  арақатынастары  жүйесiн  есепке 
алу және талдау; 
-
 
дарынды оқушылардың ерекше-
лігін  ескере  отырып,  оларға  шығарма-
шылықпен  жұмыс  жасайтын  тапсыр-
малар  беру,  ғылыми-ізденіс  жұмыстар-
мен айналысуына жетекшілік ету; 
-
 
ынтасы  жоқ,  қиын  оқушылар-
мен түрлі  әдіс-тәсілдерде жұмыс түрле-
рін жүргізу. 
Нәтижеге  бағытталған  бiлiм 
беру ҥдерісін ҧйымдастыра білу: 
-
 
оқушылардың 
компьютерлік 
техникамен  жұмыс  жасауда  қауiпсiз-
дігін ұйымдастыру; 
-
 
оқу  материалын 
жобалауда 
оқушы денсаулығына нұқсан келтірмей-
тін,  тәрбиелік  мазмұндылығы  мен 
практикалық маңыздылығын ескеру; 
-
 
бағдарламалық  құралдары  са-
бақтың  бiлiмділік  мақсаттарына  сай 
және  сыныптан  тыс  жұмыстарға  сәйкес 
таңдай  білу  және  оқушы  потенциалын 
бағалай білу; 
-
 
балалармен  жұмыс  жасауда 
бағдарламалық-педагогикалық 
құрал-
дарды қолдана отырып, түрлi бағыттағы 
жұмыстарды ұйымдастыра білу; 
-
 
ақпараттық  және  коммуника-
циялық  технологияларды  қолдана  оты-
рып,  жеке,  топтық  және  ұжымдық 
жұмыстарды ұйымдастыру; 
-
 
сабақтың  мақсат-міндетіне  же-
туде бағдарламалық құралдар мүмкінді-
гін қолдана отырып, оқушының ӛзін-ӛзі 
бағалауын ұйымдастыру. 
Бiлiм  беру  процесінде  басқа 
салалармен ӛзара байланыс орнату: 
-
 
АКТ-ны  қолданып,  оқу  проце-
сiн ұйымдастыруда және сыныптан тыс 
жұмыстар ӛткізуде әрiптестер бір-біріне 
кӛмек кӛрсете білу; 
-
 
балаларының  үйде  компьютер-
де дұрыс жұмыс істеуін қадағалай білуі 
үшін  ата-аналармен  байланыста  болу, 
қажет болса кӛмек ұйымдастыру; 
-
 
информатика  пәні  мұғалiмдерi-
мен,  техника  мамандарымен  ӛзара 
тығыз байланысты болу. 
Бiлiм  беретiн  ортаны  қҧру  және 
қолдана білу: 
-
 
АКТ  негiзінде  бiлiм  беретiн 
ортаны  нақты  педагогикалық  жағдай-
дың шешiмi мен оқу дербестiгiн дамыту 
үшiн  ұйымдастыру  (оқушының  ӛздігі-
нен  білім  алуына,  ӛзін-ӛзі  бағалауына, 
шығармашылық  шыңдалуына,  ізденім-
паздылығы  мен  белсенділігінің  жоғар-
лауына т.б. жағдай жасау); 
-
 
жас шамаларына байланысты әр 
топтағы  балаларды  интернеттiң  ақпа-
раттық  қорлары  жайлы  мәлiметтермен 
хабардар ету; 
-
 
АКТ-ны  қолданып,  оқушылар-
дың түрлі жобаларға қатысуына жағдай  
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
160 

         
35           
жасау;  
-
 
халықаралық 
жобалар 
мен 
интернет-жобаларға  балалардың  қаты-
суын ұйымдастыру. 
Ӛз  бетінше  кәсiби  білім  алуды 
жобалап жҥзеге асыру: 
-
 
оқушыларымен  жұмыс  жасауда 
жаңа  бағдарламалық  ӛнiмдерді  мұғалім 
ӛз  алдына  үйреніп,  оларды  дидактика-
лық орынды қолдануды үйрену; 
-
 
кәсiби-әдістемелік  шыңдалуда 
интернеттiң  ақпараттық  қорлары  мен 
электрондық 
қор 
кӛздерін 
тиімді 
қолдана білу. 
Сонымен,  нәтижеге  бағытталған 
білім  беру  моделінде  мұғалімнің  оқыту 
процесін 
ұйымдастырудағы 
негізгі 
мақсат  –  оқу  процесінің  мақсат-міндет-
терін  білім  беру  стандарттарының 
талаптарына  сәйкес  конструкциялау, 
ақпараттық  ортаны  анықтау,  ұсыну, 
оқушыға  бағыт-бағдар  беру,  қолдау 
кӛрсету  және  психологиялық  жағымды 
орта  құру,  білім  алу  кеңістігін  кеңейту 
мүмкіндіктерін  қарастыру,  нәтижелерді 
бағалау,  қойылған  мақсаттарға  жетуге 
бағытталған оқытуды уақытында түзету 
болып  табылады.  Ал,  әрбір  пән 
мұғалімдерінің  негізгі  міндеті  –  пәнді 
оқытудың  сапасын  арттыру  үшін 
педагогикалық  технологиялардың  ішін-
дегі  ең тиімділерін таңдап алу. Оқушы-
ның  шығармашылық  ой-ӛрісін  дамыту-
да  оқыту  үрдісін  оқушының  ӛз  бетінше 
бағдарлау  әрекеті  мен  оқуға  деген 
ынтасын  арттырудың  компонеттерін 
жүзеге  асыруға  бағытталған  оқытудың 
әдіс-тәсілдерін пайдалану. 
Жоғарыда  аталған  мәселелерді 
ескере  отырып,  10  сыныптың  физика 
пәнінен «Тұрақты ток заңдары» тақыры-
бына 
тӛмендегідей 
тапсырмаларды 
беруге болады. 
1-тапсырма.  Физикалық  есептеу-
лерді  компьютерде  орындауға  арналған 
тапсырма.  
Оқушылар 
Excel 
электронды 
кестесін  қолданып,  тұрақты  токтың 
қуаты  мен  жылу  мӛлшерін  Джоуль-
Ленц заңы бойынша формулалар редак-
торында есептеп, тӛмендегі кестені тол-
тыра  отырып,  кесте  берілген  шамалар-
дың  бір-біріне  тәуелділік  графигін 
салады. 
 
I, A 
U, B 
P 
Q 
t, мин 
3,2 
9,6 
 
 
5 
0,4 
1,2 
 
 
10 
0,8 
1,6 
 
 
15 
Есептеу нәтижелері 
р/с  A 
B 
C 
D 
E54O 
1  I, A  U, B 
P 
Q 
t, мин 
2  3,2  9,6 
30,72 
9216 
5 
3  0,4  1,2 
0,48 
288 
10 
4  0,8  1,6 
1,28 
1152 
15 
Есептеулерге арналған формулалар 
р/с  A 
B 
C 
D 
E 
1  I, A  U, B 
P 
Q 
t, мин 
2 
3,2  9,6  =A2*B2 =C2*E2*60 
5 
3 
0,4  1,2  =A3*B3 =C3*E3*60  10 
4 
0,8  1,6  =A4*B4 =C4*E4*60  15 
 
Мұндағы  ескеретін  жағдай,  оқу-
шылар  бірінші  қатарға  формуланы 
дұрыс жазса, нәтижесі  автоматты түрде 
есептеледі 
де, 
уақыт 
үнемделеді. 
Физика сабағында электронды кестемен 
жұмыс  істеу  арқылы  математика  және 
информатика  пәндерімен  пәнаралық 
байланыс орнайды, оқушылардың мате-
матикадан 
білімі 
толығады 
және 
логикалық  ой-ӛрісі  артып,  интеллек-
туалдық  қабілеті  дамиды,  ақпараттық-
танымдық іс-әрекеті қалыптасады. 
2-тапсырма.  Бұл  тапсырмада  оқу-
шылар компьютер кӛмегімен  «Электро-
ника  негізі»  атты  виртуалды  бағдарла-
ма – конструкторда берілген физикалық 
аспаптарды  қолданып,  тізбек  құрасты-
рулары  қажет.  Тізбекте  міндетті  түрде 
шам беріледі. Егер, тізбек дұрыс құрас-
тырылмаса,  онда  шам  күйіп  кетеді, 
дұрыс  құрастырылса,  шам  жанады. 
Оқушыларға  физикалық  аспаптармен 
жұмыс  жасаудың  қысқаша  нұсқаулығы 
мен  компьютерде  жеке  орындауға 
арналған 
тапсырмалар 
таратылады. 
Мысалы,  екі  шамды  тізбектей  жалғап, 
тізбектің жалпы кедергісін анықтаңыз. 
 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
161 

         
36           
 
 
Жалғану тәртібі 
 
 
 
 
 
Тізбекке электр шамы мен электр 
қыздырғыш аспапты параллель жалғау 
тапсырмасын орындау тәртібі 
 
Оқушылар  электр  тізбегін  жалғап 
болған  соң  дәптерлеріне  схемасын 
сызып, тізбек бойынша есептеулер жүр-
гізеді.  Физика  сабағында  компьютерде 
әуелі  қарапайым  тізбек  құрастырып 
үйренеді  де,  кейін  күрделі  тізбектерді 
тәжірибе 
жүзінде 
үстел 
бетіне 
құрастыруға  да  машықтанады.  Физика, 
электротехника,  импульсті  техника, 
микросызба 
техника 
сабақтарында 
берілген  теориялық  материалдарды 
жақсы  меңгеруі  үшін  зертханалық 
жұмыстарда  «Electro  M»  үш  ӛлшемді 
бағдарламасы  мен  «Multisim  10.1» 
бағдарламасында  электронды  бейнетап-
сырмаларды  қолдану  да  ӛз  нәтижесін 
береді.  «Multisim  10.1»  бағдарламасы 
электрлік  құрылғылардың  сандық  және 
аналогтық  компоненттерінің  электрлік 
сұлбаларын  есептеуде  және  модельдеу 
саласында ӛте қуатты бағдарлама болып 
табылады.  Бұл  бағдарламада  жұмыс 
жасау үшін жартылай ӛткізгіш аспаптар 
мен  элементтер  кітапханасы  жинақтал-
ған.  «Multisim  10.1»  бағдарламасымен 
жұмыс  жасау  ӛте  қарапайым  және 
қолданыста жеңіл. 
«Multisim  10.1»  бағдарламасын 
оқу  және  ӛндірістік  мақсатта  қолдану 
үшін  виртуалды  құрылғылардың  техно-
логиясы  негізінде  электрондық  құрыл-
ғыларды  әзірлеп  және  тестілеу  процес-
терін  біріктірген.  Осы  орта  арқылы 
студенттер сұлбаларды жобалау негізде-
рінде  теориялық  білімдерін  практика 
жүзінде  жеңіл  жүзеге  асыра  алады. 
Сабақта  оқушылар  пән  бойынша  білім 
алып  қана  қоймай,  сабақтан  кішкене  де 
болса  ӛз  ӛмірлеріне  қажетті  бағыт-
бағдар  алса,  онда  уақытының  босқа 
ӛтпегендігі.  Қорытындылай  келе,  физи-
ка сабақтарында компьютерлік қызықты 
тапсырмаларды қолдану арқылы тӛмен-
дегідей  нәтижелерге  қол  жеткізуге 
болады.  Әрбір  оқушы  ӛз  жұмысында 
ӛзінің ерекшелігін кӛрсетуге тырысады. 
Бірақ бәрінің қолынан келмесе де, біраз 
уақыттан  соң  әр  бала  бойында  шығар-
машылық жұмыстарға деген қызығушы-
лығы  пайда  болады.  Егер,  ол  баланың 
ӛзінің  идеясы  мен  шабыты  арқылы 
пайда 
болса, 
істеген 
жұмыстары 
шығармашылық жұмысқа айналады. 
Осыған  орай,  қазір  білім  кӛлемін 
жинақтай  отырып,  оқу  материалын 
жеңілдетуге,  сондай-ақ  құзырлылыққа 
жетуге  бағдарланған  білім  мазмұны 
қарастырылуда.  Осылайша,  білім  беру-
дің қалыптасқан әдістемесіне оқытудың 
жаңа технологиясы тұрғысынан ӛзгеріс-
тер  енгізілсе,  білім  сапасының  да 
артары анық. 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
162 

         
33           
Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1.
 
М.Жадрина.  Результаты  образования:  традиции  и  новые  тенденции  //Открытая 
школа. -2004 г. №1. 51-63 с. 
2.
 
Б.Жолдасова.  Инновациялық  технологияларды  білім  беруде  қолдану.  А.,  2007  ж. 
№5. 44-45 бб. 
3.
 
Ж.Садыбекова. Оқу-тәрбие үрдісінде ақпараттық-коммуникациялық технологияны 
қолдау қажеттілігі. 2008 ж. №4. 
4.
 
Оқушы  құзыреттілігін  дамыту  негізінде  білім  сапасын  арттыру  мәселелері. 
Шымкент, 2010 ж. 
5.
 
Нәтижеге бағытталған білім беруде жеке тұлғаны қалыптастыру. Алматы, 2006 ж. 
Астана, 2010 ж.  
 
 
КӚШБАСШЫЛЫҚ ПЕН БАСҚАРУ ОҚУ ҤДЕРІСІНДЕ 
 
 
У.Жарылкасынова 
Шиелі ауданындағы №150 мектептің математика пәні мұғалімі 
 
 
Кӛшбасшы  –  кӛшті  бастаушы  әрі 
басқарушы.  ХХІ  ғасырдағы  ірі  саяси 
оқиғаларға  байланысты  кӛшбасшылық-
тың  мән-мағынасы  ӛзгерді.  Кӛшбасшы 
ұғымы  –  «лидер»  [1]  (ағылшынша 
«leader»  –  жетекші)  қоғамға,  ұйымға 
немесе  топқа  ықпал  етуге  қабілетті 
тұлға.  Кӛшбасшыға  алғырлық,  ақылды-
лық,  қажырлылық,  ұйымдастырушы-
лық,  жұртқа  жағымдылық,  сондай-ақ 
ӛзіне  жауапкершілік  ала  білу  және 
іскерлік таныта білушілік, т.б. қасиеттер 
мен қабілеттер тән. 
Педагогикалық  дамуды  қамтама-
сыз  ету  үшін  кәсібилік  түсінудің  нақты 
тәсілі  талап  етіледі  (Hoyle,  1974).  Бізге 
таза  жеке  тұлғаға  немесе  сыныпқа 
бағытталған 
тәсілден 
босануымыз 
керек.  Себебі,  бұл  кезде  белгілі  бір 
тағайындалған стандартқа сәйкес әрекет 
етеміз. Оның орнына кәсібилікке бағыт-
талған  ұжымдық  және  кешенді  тәсіл 
қажет  (Bolam,  McMahon,  Stoll  et  al., 
2005). 
Осы 
тәсілдің 
шеңберінде 
қоғамдастықтың бір бӛлігі  – кӛшбасшы 
мұғалім  (Bolam,  McMahon,  Stollet  al., 
2005) 
ұсынған 
кӛзқарасқа 
сәйкес 
зерттеулер  мен  инновацияларға  негіз-
делген тәжірибе жетілдіріледі (Frost and 
Durrant,  2003).  Мұндай  тәсілде  кәсіби 
біліктілік  пен  білім  жай  қабылдан-
байды,  мұғалімдер  арқылы  құрылады. 
Адамгершілік  мақсаттағы  мұғалімдер 
ӛздерінің  әріптестеріне  және  айнала-
сындағыларға  әсер  ету  үшін  кӛшбас-
шылық  қасиеттерін  кӛрсетеді.  Олардың 
кӛңілінде  үнемі  талапқа  сай  білім  беру 
тұрады  (Frost,  2011).  Білім  беру  сияқты 
кӛшбасшылық  та  адамның  тұрақты 
дамуына әкелетін негізгі қабілеті болып 
табылады.  Ӛзгеріс  үдерісі  ӛз  даму 
жолында  қолайсыздық  пен  келіспеу-
шілік  тудыруы  ықтимал.  Мұндай  кезде 
ӛзгеріс  үдерісін  басқару  оңай  емес. 
Мұғалім  ретінде,  біз  кейде  ӛзіміздің 
әрекет  ету  мүмкіндігіміз  бен  күш-
қайратымызды  жоғалтып  жатқанымыз-
ды  сеземіз.  Бірақ,  тәжірибе  кӛрсеткен-
дей,  жоғары  лауазымсыз  да  жақсы 
мұғалімдердің  кәсіби  шеберліктері  мен 
адамгершілік 
сенімдерін 
қолданып 
адамдарға  әсер  етуге  болады.  Біз 
ӛзіміздің  тактикалық  дағдыларымызды 
және  стратегиялық  тұрғыдан  ойлауды 
жетілдіре аламыз. 
Мұғалім  нұсқаулығында  кӛшбас-
шылықты 
мұғалімнің 
тұрғысынан 
жақсы  түсіндірген.  Ӛз  маманынын 

жүктеу/скачать 2,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: