Эритроциттер, құрылысы, функциясы. Эритроциттер мөлшерін санау

Эритроциттер (грек. erythros – қызыл және kytos – ыдыс) – адам мен жануарлар қанындағы қызыл түйіршіктер. .

Адам ЭРИТРОЦИТІНІҢ пішіні екі жағынан ойыс диск тәрізді, диаметрі 7 – 8 мкм. .

Дені сау адмадарда:

- ер адамдардың 1 мм3 қанында 4 – 5 млн., - әйелдерде – 3,9 – 4,7 млн. Эритроциттер болады. .

жүкті әйелдер мен балаларда эритроциттердің көрсеткіші басқа

Эритроциттердің тіршілік ету ұзақтығы 80-125 тәуліктей (әрбір секундта 2,5 млн-дай Эритроцит түзіліп, сондай мөлшерде, өз тіршілігін жойып отырады). .

ЭРИТРОЦИТТЕР ҚАНДАЙ ҚЫЗМЕТ АТҚАРАДЫ? .

1. Эритроциттер өкпеден тіндерге оттек (О2), ал тіндерден өкпеге көміртектің қос тотығын (СО2) тасымалдайды, яғни газ алмасу процесі қызметін атқарады

2. ағзадағы қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті реттейді,

3. қан плазмасынан аминқышқылдары мен липидтерді адсорбциялап, оларды тіндерге жеткізеді.

Эритроцит құрамының 60% су, 40% құрғақ заттар. Құрғақ заттардың 95% ағзадағы газ алмасу процесін жүргізуге маманданған, қызыл түсті күрделі протеин — ГЕМОГЛОБИН кұрайды.

Эритроцитоз - эритроциттердің қалыптыдан тыс көбеюі. Қандай жағдайда кездеседі:

1.ағзаның сусыздануы (күн ыстықта, қызбада, іш өту,құсу)

2. Оттек жетіспейтін жағдайда

3. Темекі шегетін адамдарда т.б

Негізгі симптомдары:бас ауру,бас айналу,жиі мұрын қанауы т.б

Эиитропения - эритроциттердің азаюы. Әлсіздік, тез шаршағыштық,құлақта шу пайда болуы,тері бозғылттығымен сипатталады. Қай кезде кездеседі?

1)Жедел қан жоғалту (жарақат немесе операция)

2) Созылмалы қан кету (ішкі ағзалардан немесе етеккірдің ұзақ келуі)

3) Ағзаға жеткіліксіз мөлшерду түсуі

4) Сіңуінің нашарлауы В12 витамин,фолий қышқылы жетіспеушілігінде

Абсолюттік эритроцитоз - тканьде оттегi азайганда (ги поксия) болады. Гипоксия салдарынан буйректен көп мөлшерде эритропоэтиндер бөлiнiп шығады. Олар эритроциттердiн суйек кемiгiнде түзiлуiн және канга өтуiн тездетеді. Сау адамда ги поксия ауанын барометрлік кысымы төмендеген жағдайда, яғни биiк тауға 3,5-5 мын м шыккан кезде не кабинасы ашык самолетпен биiктiкке көтерілген сәтте кездеседі. ырқаттан ган кезде болатын абсолюттік эритроцитоз - өкпе мен жүректiн созылмалы ауруларга ушырауынын салдары не кан аурулары кезiнде де болуы мүмкін.

Салыстырмалы эритроцитоз қанның сұйык бөлiгi - плазманың азаюынан болады. Адам кара жұмыс iстеп катты терлегенде, не ыстык уакытта термен бірге кұрамындағы суы сыртқа шығады да кан койылады. Осыған орай эритроцит саны (канның әр мкл-де) көбейеді. Адам кара жұмыс істеген кезде де канда су азаяды және көкбауырдың жиырылуы күшейеді. Кекбауыр эрит роциттер депосы болғандықтан жиырылған сәтте канга көп мөлшерде эритроциттер шығады. Сырқаттанған кезде пайда болатын салыстырмалы эритроци тоз да каннын койылуына байланысты. Мәселен, катты iш өткен де онымен бірге сыртка көп мөлшерде су шығады, кейде су дене куыстарына (мәселен,плевра жапырактарының арасына) жи налады. Осының салдарынан плазма келемi азаяды да кан кой ылады.

Сау адамда әдетте абсолюттік эритроцитопения. Ол каны азайған (анемня) наукас адамға тән. болмайды. Анемия кезiнде сүйек кемігінде эритроциттер түзiлуi төмендейдi не шала жетілген эритроциттер қанга шыға бастайды. Салыстырмалы эритроцитопения канның сұйылуына байланысты. Бiрден шектен тыс көп шай (8-10 кеседен артык) не осынша кымыз ішсе бiраз уакыттай қан сұйылуы мумкін. Бiрақ қанда су тұрақтылығын (гомеостаз) сактайтын механизмдер денедегі сыртқа шыгарады. Адам қансырағанда 1-2 тәулік өтісімен қан артык суды тез суйыла бастайды, эритроциттер сүйек кемігінде тек 4-5 тәуліктен кейiн түзiлiп, қанға шыға бастайды. Оған дейiн кан тамырла рына тканьаралык суйыктыктар өтедi де мұндагы канныц көлемiн арттырады, сөйтiп 1-2 күндей кан сұйылған күйiнде қалады. Бiрден көп мөлшерде изотониялык ерiтiндi құйса да біразға дейін сұйылады.