1. Жүрек, дамуы, топографиясы, шекаралары, жүрек қақпақтарының алдыңғы кеуде қабырғасына проекциясы
Естужәневестибулярлықанализаторлардыңөткізгішжолдары.100%
жүктеу/скачать 268,37 Kb.
|
| 78. Естужәневестибулярлықанализаторлардыңөткізгішжолдары.100%
Есту анализаторының - traktus cochlearis жолы бес нейроннан тұрады. Бірінші (рецепторлық) нейрондар - спиральды түйіннің биполярлы жасушалары. Олардың дендриттері есту анализаторының рецепторлары болып табылатын корти мүшесінің сезімтал түкті жасушаларына сәйкес келеді. Биполярлы жасушалардың аксондары вестибулярлық кохлеарлық нервтің кохлеарлы бөлігін құрайды, ол ішкі құлақтан ішкі есту өзегі арқылы шығып, миға cerebellopontineбұрыш аймағында еніп, вентральды және дорсальді есту ядроларымен аяқталады. Екінші нейрондар сол жерде орналасқан. Екінші нейрон жасушаларының аксондары жоғарғыядроларына, сонымен қатар өзіне және қарама-қарсы жағына (3 нейрон) трапеция тәрізді дененің дорсальді ядроларына қарай жүреді. Бұл нейрондардың аксондары қарама-қарсы жаққа өтіп, латеральдік ілмек құрайды. Латеральді ілмектің талшықтары медиалды бойлық байламға бекітіледі, олар арқылы олар бас сүйек нервтері мен жұлынның қозғалтқыш ядроларымен байланысады. Бұл байланыстар есту тітіркендіргіштеріне рефлекторлық реакцияларды түсіндіреді. Латеральдік ілмек субкортикалық есту орталықтарында - төртбұрыштың төменгі төмпешіктерінде аяқталады. Оларда төртінші нейрон орналасқан. Орталық есту жолы деп аталатын төртінші нейрондардың аксондары жоғарғы уақытша гирустың (Heschl gyrus) қыртысына өтеді, мұнда естілетін анализатордың ядросы қойылған, ол қабылданған дыбыстық тітіркендіргіштерді дәл талдап, синтездейді. Бұл есту жолының бесінші нейроны Латеральді ілмек талшықтарының бір бөлігі, төртбұрыштың төменгі төмпешігінен кейін, ядроларға ауысады, олардың аксондары қарсы жаққа өтіп, жұлынның алдыңғы мүйіздерімен аяқталатын -жұлын жолын құрайды. Осы жолда кенеттен болған дыбыстық тітіркендіргіштерге бейсаналық реакция жүзеге асырылады. Вестибулярлык анализаторга келсек Вестибулярлық ядролар үш бағытта кететін талшықтарға бастама береді: I) мишыққа, 2) жұлынға 3) медиалды бойлық буда – fasciculuslongiludinalismedialis Мишыққа баратын талшықтар оның төменгі аяқшасы арқылы өтеді. Бұл жол tractusvestibulocerebellaris деп аталады. Вестибулярлық нервтің бір бөлігі вестибулярлық ядроларға бармай-ақ тура мишыққа барады; вестибулярлық нерв мишықтың ең көне бөлімі- нодулофлокулярлық бөліммен байланысқан. Сондай-ақ кері бағытта мишықтан вестибулярлық ядроларға баратын талшықтар да бар, сол себенті олардың арасында тығыз байланыс орнатылады, ал мишықтың шатырлық ядросы маңызды вестибулярлық орталыққа айналады. Вестибулярлық нерв ядроларының жұлынмен байланысы tractusvestibulospinalis арқылы іске асырылады. Бұл жол жұлының алдыңғы жіпшелерінде өтіп, оның алдыңғы мүйіздер жасушаларына келеді. Жұлынмен байланыстарының арқасында вестибулярлық рефлекстер мойын,және қол-аяқ бұлшықеттеріне өткізіп, бұлшықет тонусы реттеледі.Вестибулярлық ядролардың шығып, медиалды бойлық буда құрамында талшықтар көз бұлшықеттері нервтерінің ядроларымен байланысады. Осының нәтижесінде көз бұлшықеттеріне вестибулярлық рефлекстер беріледі (бастың орналасу қалпы өзгергенде қарау бағытының сақталуы). Тепе-теңдік көз алмаларының ерекше қимылдары (нистагм) да осымен түсіндіріледі. Вестибулярлық ядролар торлы құрылым арқылы кезбе және тіл жұтқыншақ нервтері ядроларымен байланысқан. Сондықтан вестибулярлық аппараттың тітіркенуі кезінде бас айналғанда көбіне тамыр соғуы баяулауы, артериялық қысымның түсуі, лоқсу, құсу, аяқ қолдың мұздауы,беттің бозаруы, суық тер шығуы жіне т.б. сияқты вегетативтік реакция жүреді. Вестибулярлық жолдар тепе-теңдікті сақтауға өте маңызды, тіпті көру мүмкін емес жағдайда, адам басын қалыпты жағдайда сақтауға мүмкіндік береді. Бастың орналасу қалпын саналы түрде анықтау үшін вестибулярлық ядродан нейрон айқасқан жол үшінші таламусқа, одан әрі бас миы қыртысына барады. Гравитация анализаторынын қыртыстық ұшы төбе және самай бөліктерінің қыртысында шашырай орналасқан деп есептеледі. Вестибулярлық аппараты тиісінше жаттықтыру ұшқыштар мен ғарышкерлерге ұшу кезіндеп күрт қозғалыстар мен дене қалпының өзгерістеріне бейімделуге мүмкіндік береді Сөйтіп, гравитация анализаторы бірыңғай есту мен дененің кеністіктегі орналасу қалпының дербес анализаторы болып табылады. жүктеу/скачать 268,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|