1. Статика. Механикалыққозғалыс, күш, күштержүйесі, баламалыкүштержүйелері, теңәсерліжәнетеңгеретінкүштер


Дағдарыскүшіүшін Эйлер формуласыныңқолданушектері. Ясинский формуласы



бет31/32
Дата21.10.2023
өлшемі71,71 Kb.
#120245
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   32
74. Дағдарыскүшіүшін Эйлер формуласыныңқолданушектері. Ясинский формуласы.

  • Кез келгенжүйенің, сыртқыкүштерәсереткенде, өзініңбұрынғыкүйінсақтапқалуқасиетін, жалпыламаайтқанда, орнықтылықдейміз. Cығылып тұрғансырықтыңорнықтылығынзерттегенде, оныңосітүп-түзу, материалы біртекті, сыртқыкүшсырықтыңқимасыныңдәлцентрінетүскендепқабылданады.

  • Ендісыртқыкүштіңшамасынөлденбастап, біртіндепөссіндейік. Күшосылайөсе-өсебіршамағажеткенде, сырықтыңкүйідағдарысқаұшырайды. Күштіңоданәрісәлөсуі, сырықтыңорнықтылығынжоғалтуынаәкепсоғады, демек, бұлкездесырықорнықтылық пен орнықсыздықтыңшекарасындатұрады. Міне осы күш - дағдарыскүшідепаталады, яғнижүйеніңорнықтылығынжоғалтатынең аз күштідағдарыскүшідейміз.

  • Кейбіржүйенің орнықтылық жоғалтқан жағдайларкезіндежаңатұрақты тепе-теңдіккүйгеөткендеөзініңфункциясынорындаумүмкіндігіжалғасады. Бірақ басым көпшілікжағдайдажүйеніңорнықтылығынжоғалтуыүлкенорынауыстыруды, пластикалықтүрөзгерудікөрінуіменнемесеоныңтолыққирауынтудырады. Сондықтанжүйеніңбастапқы (есептеу) тепе теңдікжағдайынсақтауымаңыздыесепболыпкеледіжәнематериалдаркедергісініңнегізгіпроблемаларыныңбіреуболыпесептелінеді. Орнықтылықтеориясыныңнегізгіесебісыртқыкүштердіңдағдарысмағынасыанықтапжәнеберілгенжүйелердіңэксплуатациялық тәртіптерінде орнықтылығынжоғалтумүмкіншілігінболдырмауүшінолардыңмөлшерлерінешекқою.

  • Сырықтыңсерпімдісатыдағыорнықтылығынанайырылукезіндегідағдарыскүші - Эйлер формуласыбойыншаанықталады. Сонда, сығылғанұзын конструкция элементтерінтолқытатынқауіптікүштіңшамасыолардыңқатаңдығына, яғниматериалдардыңсерпімділікмодулі мен қимаауданыныңөстікинерция моментініңеңкішішамасына тура пропорционал, ал сырықшеттерінбекітутәсілдерінетәуелдіұзындықтыкелтірукоэффициентімен сырықтыңұзындығыныңкөбейтіндісінетеңшама - келтірілгенұзындығыныңквадратынакеріпропорционалболыпкеледі.

  • Эйлер формуласысырықтыңиілгіштігіүлкенболғанданемесе физика-механикалыққасиетінеғанатәуелдіматериалдыңанықталғаншектікмәнінетеңжағдайдайдаорындалады.

  • Тіккернеулеріпропорционалдықшектеріненүлкен, сығылғансырықтарүшіндағдарыскүшінанықтау - күрделімәселелердіңбіріболыпсаналады. Сырықсерпімдідеформациядантысжұмысістегендетеориялыққорытындылауқиындайды. Сондықтанэксперименталдықзерттеулержүргізіліп, тәжірибелікмәліметтернегізіндесүйеніпФ.С. Ясинский иілгіштікшамасыкішісырықтардыңдағдарыскернеуінанықтауүшінэмпирикалық формула ұсынғанболатын: материалғатәуелдітұрақтыданматериалғабайланыстықабылданатынкоэффициенттіңсырықтыңиілгіштігіменкөбейтіндісіназайтқанғатеңболыпсаналады.

  • Сығылғансырықтарберіктікқасиетіннемесеорнықтылығынжоғалтып, жүккөтергіштікқабілетіненажырайды. Иілгіштікшамасыүлкенсырықтарүшінқауіпті – кризистіккернеу, ал иілгіштікшамасыкішісырықтарүшінқауіпті – серпімділікнемесеберіктікшегі (материалдыңқасиетінебайланысты). Иілгіштікшамасыүлкенсырықтардыңқауіптікризистіккүшісерпімділікнемесеберіктікшегіненайтарлықтайкішіболуымүмкін. Сондықтан, сығылғансырықтарберіктіккеесептелуменқатар, міндеттітүрдеорнықтылыққа да тексеріледі.




    1. Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   32




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет