1-тапсырма. Семасиологияның (сөз мағынасы дамуының) негізгі заңдарын көрсетіңіз

1. 
   Түр сөзінің синонимі.
   
2. 
   Туралау сөзінің синонимі.
   
3. 
   Ісіну сөзінің синонимі.
   
4. 
   Шаршау сөзінің синонимі.
   
5. 
   Әл сөзінің синонимі.
   
6. 
   Рең сөзінің синонимі.
   
7. 
   Берік сөзінің синонимі.
   

1. Ақылды мақтанса, істі тындырар,

Ақымақ мақтанса, аяғын сындырар.

2. Білім арзан, білу қымбат.

3.Батырдың өмірі қысқа, даңқы ұзын.

4.Бүлдіру оңай, түзету қиын.

5.Ақымақ бұзуға бар, түзеуге жоқ.

6.Ұрыс ырысты қашырар, ынтымақ халықты асырар.

7.Көп сөз – көмір, аз сөз алтын.

Жауаптары: істі тындырар-аяғын сындырар,арзан-қымбат,қысқа-ұзын,оңай-қиын,бар-жоқ,қашырар-асырар,ұрыс-ынтымақ,аз-көп
8-тапсырма. Антонимдерін табыңыз:

жарық - қараңғы жуас –асау

жылдам - баяу сөйлеу –үндемеу

таулы - жазық күн – түн

ашық – жабық өмір –өлім

Жауаптары.

1. 
   Қараңғы сөзінің антонимі.
   
2. 
   Реніш сөзінің антонимі.
   
3. 
   Рас сөзінің антонимі.
   
4. 
   Баршылық сөзінің антонимі
   
5. 
   Сөйлеу сөзінің антонимі.
   
6. 
   Пайда сөзінің антонимі.
   
7. 
   Жақсы сөзінің антонимі.
   

1. 
   Аңқау елге сұм молда.
   
2. 
   Төс айылдың батқанын,
   

Ер жігіттің қадірін

... Туғаны білмес, жат білер.

3. 
   Алғыға қарап пікір ет, ... артқа қарап шүкір ет.
   
4. 
   Жүз жыл жасап, бір жақын табуға болады, Бір-ақ күнде жүз шақты қас табуға болады (Асади Туем).
   
5. 
   ... жат болады алыс болса, Жат та ... болады таныс болса.
   
6. 
   Ашқараққа ... мен пісінің бәрі бір.
   
7. 
   Есектің еті – арам, күші – ....
   

Сылдыраманың ар жағында, сарқыраманың бер жағында, маңыраманы ұлыма жеп жатыр екен, білмені жанымаға білеп-білеп бауыздап келдім.

Жауабы:Тентекжан,ұлыма,шырайлым

Дімкәс, мылжың, сараң, аузы жеңіл, жаман ауру, қосып айтады, қолынан боқ келмейді, ішінде бүкпесі бар, жымысқы, аузы жеңіл, шірік неме, сылтып басады, жаман ит, құлағы ауырлау, нұры кеткен, жымсымасы бар, мес қарын.

Дала, өмір, өзен, балабақша, саябақ, кеңшар, кент, қала, ауыл, айт, көр, өндіріс, алғысөз, тоғыз, орамал, дулыға, жүзбасы.

Арша – кипарис тұқымдасына жататын, мәңгі жасыл қылқан жапырақты бұта. Қазақстанда жабайы 10 түрі бар. Биіктігі 1-2м. Қылқаны қабыршақты, тікенекті болады. Өте сирек кездесетін түрі – Зеравшан аршасы.

Ақсу-Жабағылы қорығында табиғат ескерткіші ретінде бірнеше түрі қорғалады. Таралу аймағының азаюына байланысты қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» тіркелген.

Арша 300 жылдай өседі. Құрамында эфир майы, шайыр, балауыз болғандықтан дәрі алынады. Аршаның бір қасиеті - өте қауіпті радиоактивті элемент – уранды табуға көмектеседі. Өйткені арша бұтағы бойына уранды жинайды. Аршаны қазақтар киелі ағаш санап, оның бұтағын ұзақ ғұмыр, бақыт, береке әкелсін деген ырыммен үйге іліп қояды.

Осы күні де малшылардың қонысы қыстау, көктеу, жайлау, күздеу деп белгіленіп, бөлініп берілген. Күздеу дегеніміз - күзгі қоныс. Күздеу мен көктеудің бір қоныс екенін есте ұстаған жөн. Өйткені бұл қоныстың өзіндік ерекшелігі болады. Көктемде қары жайлаудан гөрі ертерек кетіп, тез көктейді. Ел жайлауға кеткен соң, көктеудің көгі қайта жетіледі. Жаз бойы шалғыны жапырылмай, шөбі тусырап тұрады. Енді жайлау тартып, ел қайтадан қыстауға жақындайды. Сөйтіп, тағы да қайтып келіп, қыстау маңындағы әлгі көктемгі қонысына қонады. Оның бұл кездегі аты – күздеу. Осында отырып, әуелі қой қырқып, күзем алады.

Бір зор әлім молдадан дінге кірген бір адам:

-Тақсыр, мен иманды қалай етсем үйренемін?- деп сұрапты.

Әлім айтты:- шыққан күн мен айдан, көк пен жерден, су мен желден, жер мен таудан, жаңбыр мен қардан үйрен,- деді:

Сұрап тұрған адам бұл сөз не екенін біле алмай дағдырып тұрды. Сонда әлім айтты:

-Далаға шықсаң, көк пен жерді көресің, күн мен айды, көк үстінде жұлдыздарды, тау мен тасты, жел мен жаңбырды - осының бәрін адам жаратуға қолынан келер істер емес. Олай болса соның бәрін жоқтан бар еткен бір құдіретті ие болса керек, біз көрмеген. Сол ақылға ойланып жетіссең, иманыңның жартысы тамам болғаны,-дейді.