1 зертханалық-ТӘжірибелік сабақтарды өткізуге арналған жалпы нұСҚаулар
Жүрек бұлшық етінің өткізгіштігі және қозғыштығын зерттеу
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 зертханалық жұмыс. Жүрек бұлшық еті қозуының өзгеріс динамикасы және экстрасистоланы алу
- 2 зертханалық жұмыс. Жүрек биопотенциалын бақылау (Келликер тәжірибесі)
8.3 Жүрек бұлшық етінің өткізгіштігі және қозғыштығын зерттеуЖүрек бұлшық етінде, басқа бұлшық еттердегідей, әрбір қозудың өршуінен кейін толық қозбаушылық байқалады (абсолютті рефракттілік). Жүрек жиырылуының барлық кезеңінде ешқандай қоздырғыштарға жауап бермейді. Жүрек бұлшық етінің босаңсуы кезінде жүрек бұлшық етінің қозғыштығы пайда болып бірте-бірте өсе бастайды. Бірақта босаңсудың алғашқы сатысында қозғыштық төмен болады, сондықтан осы күйді салыстырмалы рефракттілік деп атауға болады. Салыстырмалы рефракттілік стадиясында қозу импульстері әдетте өткізбелі жүйеде пайда болмайды. Ал егер синус түйіні аумағында қатты қоздырғыш түсірсе (мысалы инемен шаншу) , онда жүрек бұлшық етінде қозу пайда болады да жүрек жиырылады. Кезектен тыс жүректің жиырылуы экстросистола деп аталады. Экстросистоладан кейін компенсаторлы деп аталатын ұзақталған пауза ілеседі. Жүрек бұлшық етінің қозғыштығы жүрек диастола периодында кенет жоғарылайды (экзальтация фазасы). Жүрек бұлшық етінің қозуы оның қызметтік жағдайына тәуелді. Мысалы, систола (жиырылу) кезінде бұлшық еттің тітіркендіргішке жауап бермеуі – абсолютті рефрактерлік. Егер жүрекке тітіркендіргішпен диастола (босаңсу) кезінде әсер етсе, онда бұлшық ет тағы да жиырылады – салыстырмалы рефрактерлік. Мұндай кезектен тыс жиырылу экстрасистола деп аталады, осыдан соң жүректе ұзағырақ компенсаторлық үзіліс туындайды. Дайындалуға арналған сұрақтар 1. Жүрек бұлшық етінің қандай қасиеттері бар? 2. Абсолютті және салыстырмалы рефрактерлік деген не? 3. Жүрек циклы кезеңінде жүрек бұлшық етінің қозуы қалай өзгереді? 4. Қарынша және жүрекше бұлшық еттері үшін абсолютті, рефрактерлі кезеңнің ұзақтығы қандай? 5. Экстрасистола және компенсаторлық үзіліс деген не және оның пайда болу себептері? Сабақтың мақсаты: жүрек бұлшық етінің қозуын оның жұмысының әр түрлі фазаларында зерттеу, жүрек бұлшық етінде электр құбылысының пайда болу механизмін зерттеу. 1 зертханалық жұмыс. Жүрек бұлшық еті қозуының өзгеріс динамикасы және экстрасистоланы алуЖұмысқа қажетті құрал-жабдықтар: кимограф, әмбебап штатив, кардиографиялық пинцет, бақаны бекітуге арналған тақтайша, Энгельман тұтқасы, электростимулятор, Рингер ерітіндісі, союға арналған хирургиялық жиынтық, лигатуралар. Жұмыстын барысы: бақаны қимылсызандырып, тақтайшаға бекітеді де кәдімгі әдіспен жүрегін жалаңаштап, тақтайшаны штативке орнықтырады. Жүрек қарыншасын кардиографиялық пинцетке орналастырады. Кардиографиялық пинцеттің жазғышын (писчик) кимографтың беткейіне жанастырып тұрып, жүректің қалыпты жағдайдағы жиырылу қисықтығын жазады. Жүректі систола және диастоланың бас кезінде тітіркендіріп, кимограф барабанында жүректің жиырылуын жазады, жүрекке электростимулятормен әсер еткенде жүрек айналымының қандай фазасында экстрасистола пайда болатынын бақылайды. Тәжірибенің соңында экстрасистоланың биіктігі мен компенсаторлық үзілістің ұзақтығын анықтап, қисықтықтың суретін салады. Неліктен систола кезінде қосымша жиырылу пайда болмайтындығын түсіндіру қажет (сурет). 2 зертханалық жұмыс. Жүрек биопотенциалын бақылау (Келликер тәжірибесі)Жүрек биотоктары жүрек жұмысының көресткіштерінің бірі болып табылады. Жүрек биотогын биологиялық әдіспен де табуға болады. Жұмыстын барысы: егеуқұйрықтың көкірек жасушасын ашып, жүрегін жалаңаштайды. Жүрек-бұлшық ет препаратын төсеніш шыныға қояды, ал шонданай жүйке шыны күршек арқылы жиырылып тұрған жүректің үстіне тасталады. Осы кезде балтыр бұлшық еттің жүрекпен бір ырғақта жиырылуын байқаймыз, бірақ табандарының жиырылуы алдымен жүреді, ол қаңқа бұлшық етінің латентті кезеңінің ұзақтығы (0,01 сек) жүрек бұлшық етіне (0,5 сек) қарағанда қысқалығымен түсіндіріледі. Тәжірибе кестесінің сызбасын салып, нәтижесін жазып, қорытынды жасау керек. Шығармашылық тапсырмалар: 1) электро кардиография (ЭКГ )қандай өзгерістер өтеді егер де Гис шоғыры арқылы өтетін қозуды толығымен оқшауланған болса, ЭКГ суретке салыңыз. Студенттердің өздік жұмысы (СӨЖ ) тақырыптары: 1) салыстырмалы рефракттілік периоды және жүрек экзальтация фазасы кезінде қозуды түсіргенде пайда болған экстросистолық жиырылу сипатында айырмашылықтар бола ма; 2) экстроситола оның алдында болатын кезектегі жүрек систоласына қабатталына ала ма; 3) компенсаторлы үзіліс экстрасистоладан кейін әрқашан бола ма. жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|