126жм назарқұл Еркебұлан
Ересек адамдағы қанның формалық элементтерінің құрамы. Қан мен лимфаның құрамы. Қанның жасқа және жынысына байланысты ерекшеліктері. 100%
жүктеу/скачать 495,92 Kb.
|
Гистология сессия жауап 2021
- Бұл бет үшін навигация:
- 44. Эритроциттер: өлшемі, пішіні, құрылысы және функциясы, пішініне байланысты эритроциттердің жіктелуі, пісіп-жетілу дәрежесі. Эритроцит плазмолеммасының құрылыс ерекшелігі. Ретикулоциттер. 100%
- 45.Лейкоциттер: жалпы сипаттамасы және жіктелуі. Лейкоцитарлық формула. Гранулоциттер- нейтрофилдер, эозинофилдер, базофилдер, иолардың құрамы, өлшемі, пішіні, құрылысы және функциясы. 97.4%
- 46. Агранулоциттер – моноциттер, лимфоциттер, өлшемі, пішіні, құрылысы және функциясы. Лимфоциттерге сипаттама – саны, морфофункциональдық ерекшеліктері, түрлері. Уникальность – 100.00%
| 43. Ересек адамдағы қанның формалық элементтерінің құрамы. Қан мен лимфаның құрамы. Қанның жасқа және жынысына байланысты ерекшеліктері. 100%
Қан-омыртқалы жануарлар мен адамдардың қан айналым жүйесінде айналатын сұйық тін. Ересек ер адамның қан мөлшері дене салмағының әр килограмына шамамен 75 мл құрайды; ересек әйелде бұл көрсеткіш шамамен 66 МЛ құрайды.тиісінше, ересек ер адамның жалпы қан мөлшері орташа есеппен 5 л құрайды; көлемнің жартысынан көбі плазма, ал қалғаны негізінен қызыл қан клеткаларына түседі. Балада қан мөлшері (1 кг салмаққа) ересек адамға қарағанда едәуір үлкен, бірақ оның тамырлар арқылы қозғалу жолдары қысқа және қан айналымы жылдамдығы жоғары. Қанның формалық жасушаларына жатады: Эритроцит,Лейкоцит,Тромбоцит немесе қан пластинкасы. Эритроцит қанның қызыл түйіршігі деп те атаймыз, себебі: құрамында тыныс алуға қатысатын белок құрамында ерекше қызыл түс беретін темірі бар гемоглобин болады. Дискіге ұқсағандықтан диискоцит деген атаумен аталады. Және де планоцит эхиноцит стоматоцит сферматоцит деген пішіндері болады. Планоцит жалпақ, эхиноцит-қысқа өсіндісі бар, стоматоциттер-қалпақша сияқты, сфероциттер-шар сияқты болады. Эритроцит плазмолемасы қалын келген липопротейдтік мембрана.Рецепторлық транспорттық, интегралық қызмет атқаратын ақуыз болады. Плазмолеманын ішкі жақтауында филаменттер торын құрайды. Газ алмасудан эритроцит пішіні өзгереді. Нәтижесінде шар тәрізді пішінді болады. Эритроциттің мембранасында гликокаликсі бар. Плазмолеммасының құрамы билипид, нәруыздар мен көмірсулы гликокаликсі бар. Нәруыздың 60% ы спектрин, 40%-ы гликофорин мен жолақ. Эритроцит дискісінің екі бүйірін қысыңқы ететін цитоқанқасының негізі спектрин ақуызынан тұрады. Гликофорин мембрананың құрамында және рецептор қызметін атқарады. Жолақ мембрана белогы, полипептидті тізбек болып табылады. Осы плазмолеммада аглютиногендер А және В болады. Құрамындағы полисахаридтер а және б алютиногендеріне жабысады. Сонымен қанда болуына қарай қан тобын ажырата аламыз. Ядросында хромотині түйіршікті майда болады. Оның цитоплазмасында түйіршікті ЭПТ мен гольджи аппараты болмайды, бірақ рибосомалар көп болады. Сол себепті прэритробласт базоилді болып келеді. Проэритробластардан оксофилді, базофилді, полихромды эритробласттарға айналады. Олардан ретикулоцит түзіледі. Ретикулоцит бір күннің ішінде эритроциттерге айналады. Ретикулоцитің ядросы болмайды. Жалпы эритроциттің түзлуіне бір аптадай уақыт кетеді. Қан тамырларының жабық жүйесінде үздіксіз айналатын қан денеде әртүрлі функцияларды орындайды: Терморегулятор-дене температурасын реттейді-органдар арасында жылуды қайта бөлу, тері арқылы жылу беруді реттеу; Механикалық функция-оларға қанның толуы есебінен ағзаларға кернеу беру; бүйрек нефронының капсулаларының капиллярларында ультрасүзуді қамтамасыз ету және т. б.; Гомеостатикалық функция-иондық құрамға, сутегі иондарының концентрациясына және т.б. қатысты жасушаларға жарамды ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын сақтау. қанның гомеостатикалық рөлі-ағзаның маңызды тұрақтыларын тұрақтандыру (сутегі иондарының концентрациясы-рН, осмотикалық қысым, тіндердің иондық құрамы). Қан жоғалтуға жол бермейтін қанның ұюы; Қан жасушалардың су-тұз алмасуын қамтамасыз етеді Плазма ақуыздарын организм аминқышқылдарының көзі ретінде қолдана алады. Ішінара, ағзадағы көлік функциясы лимфа мен жасушааралық сұйықтықпен бірдей. Плазма мен формалы элементтердің қатынасы қанның қай жерде орналасқанына байланысты. Айналымдағы қанда плазма басым – 50-60 %, нысанды элементтердің құрамы – 40-45 %. Сақталған қанда, керісінше, плазма-40-45%, ал форма элементтері – 50-60%. Плазма мен формалы элементтердің пайыздық қатынасын анықтау үшін гемато-критикалық көрсеткіш есептеледі. 44. Эритроциттер: өлшемі, пішіні, құрылысы және функциясы, пішініне байланысты эритроциттердің жіктелуі, пісіп-жетілу дәрежесі. Эритроцит плазмолеммасының құрылыс ерекшелігі. Ретикулоциттер. 100% Эритроцит мөлшері қалыпты жағдайда құбылмалы және пішіні өзгерулері анизоцитоз ауру кезінде болады. Эритроциттер сүйектің қызыл кемігінде түзіледі. Бұны эритроцитопоэз дейді. Қызыл сүйек кемігі − қанөндірудін орталық ағзасы, онда гемопоэздің бағанды полипотентті жасушалары орналасады. Бағанды жасушалар қанның барлық пішіндік элементеріне бастама береді және оның өзін-өзі жаңартуға қабылеті болады. Құрылысы бойынша осы жасушалар кішкене лимфоциттерге ұқсайды және оларды иммуноцитохимиялық әдісі арқылы ажыратуға болады. Эритроциттер бағаналы жасушалардан түзіледі. Бағаналы жасушалар екі түрлі жасушаларға айналады. Олардан моноцитер, гранулоциттер, мегакриоциттер түзіледі. Бағаналы жасушадан пайда болған екінші жасушалар түріне бауырда түзілген эритропоэтин гормоны әсер еткенде ол проэритробластқа айналады. Про эритробласт пішіні үлкен жасуша болып келеді. Ядросында хромотині түйіршікті майда болады. Оның цитоплазмасында түйіршікті ЭПТ мен гольджи аппараты болмайды, бірақ рибосомалар көп болады. Сол себепті прэритробласт базоилді болып келеді. Проэритробластардан оксофилді, базофилді, полихромды эритробласттарға айналады. Олардан ретикулоцит түзіледі. Ретикулоцит бір күннің ішінде эритроциттерге айналады. Ретикулоцитің ядросы болмайды. Жалпы эритроциттің түзлуіне бір аптадай уақыт кетеді.Эритроцит құрамында қызыл түсті құрамында гемоголвбині бар ядросыз жасушалар. Эритроциттің саны көп ересек тұлғаның қанында 25-30*1012 эритроциттер болады. Ер адамда 3.9-5.5*1012 болса әйелдерде 3.7-4,9*1012 болады. Ол сүйектін қызыл кемігінде дамиды. Олардың пішіні әр түрлі болады. Екі жағы ойынқы диск сияқты болады. Аудыны 125мк2жек тұлгада 3000-3700 m2 болады. Дискіге ұқсағандықтан диискоцит деген атаумен аталыды. Және де планоцит эхиноцит стоматоцит сферматоцит деген пішіндері болады. Планоцит жалпақ, эхиноцит-қысқа өсіндісі бар, стоматоциттер-қалпақша сияқты, сфероциттер-шар сияқты болады. Эритроцит плазмолемасы қалын келген липопротейдтік мембрана.Рецепторлық транспорттық, интегралық қызмет атқаратын ақуыз болады. Плазмолеманын ішкі жақтауында филаменттер торын құрайды. Газ алмасудан эритроцит пішіні өзгереді. Нәтижесінде шар тәрізді пішінді болады. Эритроциттің мембранасында гликокаликсі бар. Эритроциттердің қызметі: Транспорттық – әр түрлі заттарды тасымалдау. Қанның осы функциясының арқасында бір қатар жеке функциялар атқарылады: тыныс алу – өттегіні өкпеден тіндерге және көмірқышқыл газын тіндерден өкпеге тасымалдау; трофикалық – қоректік заттарды жасушалар мен міндерге тасымалдау; экскреторлық – тіндер метаболизмінің ақырғы өнімдерін, бгде заттарды сыртқа шығару; регуляциялық – әр түрлі тіндер жасушаларының функцияларын реттейтін биологиялық активті заттарды тасымалдау; терморегуляциялық – мүшелер арасында жылуды бөлу және оны сыртқы ортаға шығару;Қорғаныш – организмді бөгде және өзгертілген өз антигендерінен қорғауды қамтамасыз ету, лейкоциттердің әрекеттері арқасында микроорганизмдерді жою, зақымданғанда қан ұюы арқылы қансыраудың алдын алу. Гомеостаздық- организмнің ішкі ортасының қатынасты динамикалық тұрақтылығын сүйемелдеу. Ретикулоцит - эритроциттің ең жас түрі болып келеді. Бояуы оксифильді болады және эритроцитке тор тәрізді пішін береді. Оның бес негізгі тобын ажыратамыз: бірінші топқа жататындары ең кішкентай және тығыз келген шиыршық болып табылады. Ал төрт және бесінші топтағылар адамда болатын жасуша түрлері, пішіні жіп тәрізді дән. Плазмолеммасының құрамы билипид, нәруыздар мен көмірсулы гликокаликсі бар. Нәруыздың 60% ы спектрин, 40%-ы гликофорин мен жолақ. Эритроцит дискісінің екі бүйірін қысыңқы ететін цитоқанқасының негізі спектрин ақуызынан тұрады. Гликофорин мембрананың құрамында және рецептор қызметін атқарады. Жолақ мембрана белогы, полипептидті тізбек болып табылады. Осы плазмолеммада аглютиногендер А және В болады. Құрамындағы полисахаридтер а және б алютиногендеріне жабысады. Сонымен қанда болуына қарай қан тобын ажырата аламыз. 45.Лейкоциттер: жалпы сипаттамасы және жіктелуі. Лейкоцитарлық формула. Гранулоциттер- нейтрофилдер, эозинофилдер, базофилдер, иолардың құрамы, өлшемі, пішіні, құрылысы және функциясы. 97.4% Жаңа қандағы лейкоциттер немесе ақ қан жасушалары түссіз, бұл оларды боялған қызыл қан клеткаларынан ажыратады. Олардың саны орта есеппен 1 литр қанда 4 — 9 x 109 құрайды (яғни, эритроциттерге қарағанда 1000 есе аз). Лейкоциттер белсенді қозғалыстарға қабілетті, қан тамырлары қабырғасынан ағзалардың дәнекер тініне өтіп, онда олар негізгі қорғаныс функцияларын орындайды. Морфологиялық белгілері мен биологиялық рөлі бойынша лейкоциттер екі топқа бөлінеді: түйіршікті лейкоциттер немесе гранулоциттер және түйіршікті емес лейкоциттер немесе агранулоциттер. Лейкоциттердің ядросының пішінін ескеретін тағы бір классификацияға сәйкес, дөңгелек немесе сопақша сегменттелмеген ядросы бар лейкоциттер бөлінеді – деп аталатын мононуклеарлы лейкоциттер немесе мононуклеарлар, сондай – ақ сегменттелген ядросы бар лейкоциттер, бірнеше бөліктен тұрады - сегменттер-сегменттік лейкоциттер. Түйіршікті емес лейкоциттер тобы (лимфоциттер мен моноциттер) белгілі бір түйіршіктің болмауымен және бөлінбеген ядролармен сипатталады. Яғни барлық агранулоциттер мононуклеарлы лейкоциттерге жатады. Лейкоциттердің негізгі түрлерінің пайызы лейкоциттік формула немесе лейкограмма деп аталады. Ақ қан клеткаларының жалпы саны және олардың адамдағы пайызы тұтынылатын тағамға, физикалық және психикалық стресске және әртүрлі ауруларға байланысты өзгеруі мүмкін. Диагноз қою және емдеуді тағайындау үшін қан көрсеткіштерін зерттеу қажет. Гранулоциттерге нейтрофильді, эозинофильді және базофильді лейкоциттер жатады. Олар қызыл сүйек кемігінде пайда болады, цитоплазмада белгілі бір түйіршікті болады және сегменттелген ядроларға ие. Нейтрофильді гранулоциттер (немесе нейтрофилдер) — лейкоциттердің ең көп тобы, олар (лейкоциттердің жалпы санының 48-78%) құрайды. Жетілген сегменттелген нейтрофилде ядро жұқа секіргіштермен байланысқан 3-5 сегменттерден тұрады. Қанның нейтрофилдерінің популяциясында әр түрлі жетілу деңгейіндегі жасушалар болуы мүмкін — Жас, өзек-ядролық және сегмент-ядролық. Нейтрофилдердің цитоплазмасы аздап уытты болады, онда қызғылт-күлгін түстің өте ұсақ түйіршіктері көрінеді (қышқыл да, негізгі бояулармен де боялған), сондықтан оны нейтрофил немесе гетерофильді деп атайды. Цитоплазманың беткі қабатында түйіршік пен органеллалар жоқ. Мұнда гликоген түйіршіктері, актин жіпшелері және жасуша қозғалысы үшін псевдоподиялардың пайда болуын қамтамасыз ететін микротүтікшелер орналасқан. Цитоплазманың ішкі бөлігінде жалпы мақсаттағы органеллалар орналасқан, түйіршіктілік көрінеді. Дені сау адамдардың нейтрофил популяциясында фагоцитарлы жасушалар 69-99% құрайды. Бұл көрсеткіш фагоциттік белсенділік деп аталады. Фагоцитарлық индекс-бұл бір жасуша сіңіретін бөлшектердің саны бағаланатын тағы бір көрсеткіш. Нейтрофилдер үшін ол 12-23-ке тең. Нейтрофилдердің өмір сүру ұзақтығы-5-9 күн. Эозинофильді гранулоциттер (немесе эозинофилдер). Қандағы эозинофилдер саны лейкоциттердің жалпы санының 0,5-тен 5% - на дейін. Эозинофилдердің ядросында әдетте секіргішпен байланысқан 2 сегмент бар. Цитоплазмада жалпы мақсаттағы органеллалар мен түйіршіктер орналасқан. Түйіршіктердің арасында модификацияланған лизосомалар болып табылатын азурофильді (бастапқы) және эозинофильді (қайталама) ерекшеленеді. Эозинофильді түйіршіктердің негізгі ақуызы эозинофилдердің антипаразиттік қызметіне қатысады. Гистаминаза-гистаминді бұзатын фермент, қабынудың негізгі медиаторларының бірі. Эозинофилдердің ерекше функциясы-антипаразиттік. Паразиттік ауруларда (гельминтоздар, шистосомоз және т.б.) эозинофилдер санының күрт өсуі байқалады. Эозинофилдер қанға немесе мүшелерге енетін паразиттердің личинкаларын өлтіреді (мысалы, ішек шырышты қабығына). Эозинофилдер перифериялық қанда 12 сағаттан аз болады, содан кейін тіндерге өтеді. Олардың мақсаттары-тері, өкпе және қарыншалық жолдар сияқты органдар. Эозинофилдер құрамының өзгеруі медиаторлар мен гормондардың әсерінен байқалуы мүмкін: мысалы, стресс-реакция кезінде бүйрек үсті безінің гормондарының көбеюіне байланысты қандағы эозинофилдер санының төмендеуі байқалады. Базофильді гранулоциттер (немесе базофилдер). Қандағы базофилдер саны лейкоциттердің жалпы санының 1% құрайды. Базофилдердің ядролары сегменттелген, құрамында 2-3 лобула бар. Көбінесе ядроны жабатын белгілі бір үлкен метахроматикалық түйіршіктердің болуы тән. Базофилдер қабынуды қоздырады және эозинофильді химотаксикалық факторды шығарады. Түйіршіктерде протеогликандар, гликозаминогликандар (оның ішінде гепарин), вазоактивті гистамин, бейтарап протеаздар бар. Түйіршіктердің бір бөлігі модификацияланған лизосомалар. Базофилдердің дегрануляциясы жедел түрдегі жоғары сезімталдық реакцияларында жүреді(мысалы, астма, анафилаксия, терінің қызаруымен байланысты бөртпелер). Анафилактикалық дегрануляцияның қоздырғышы E класындағы иммуноглобулинге арналған рецептор болып табылады. Метахромазия гепарин — қышқыл гликозаминогликанның болуына байланысты. 46. Агранулоциттер – моноциттер, лимфоциттер, өлшемі, пішіні, құрылысы және функциясы. Лимфоциттерге сипаттама – саны, морфофункциональдық ерекшеліктері, түрлері. Уникальность – 100.00% жүктеу/скачать 495,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|