126жм назарқұл Еркебұлан
жүктеу/скачать 495,92 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақ май жасушалары
- Қоңыр май жасушалары
| -Майда еритін витаминдер А,Д,Е,К, қорын жинақтау
-Эндокриндік Шығу тегіЖалпы майлы жасушалардың да, май тіндерінің де шығу тегі толық анықталған жоқ және де зерттеу процестің көптеген кезеңдері әлі сипатталған жоқ. Ақ майлы тін анықталғанан кейін бірден пайда болады және адипоциттердің саны мен мөлшерінің өсуіне байланысты тез көбейеді деген. Кейбір зерттеулердің анықтамасы бойынша, мультипотентті клон клеткалық сызықтарымен адипоциттердің шығу тегі адипоциттерге, хондроциттерге, остеобласттарға және миоциттерге бөліну қабілеті бар эмбриональды жасушалардың ізашар тармағынан шыққан деген кейбір деректерді байқай аламыз. Эмбриональды даму кезеңінде мультипотентті эмбриондық жасушалардың кейбіреулері адипоциттердің прекурсорларын тудырады да оларды адипобласттар деп атайды. Осы адипобласттардың бөлінген өнімі, жетілмеген преадипоциттер алынады да, олар жетілдірілген адипоциттерге айналғанға дейін бірқатар түрлендіру сатысынан өтуі қажет. Содан кейін пісіп жетілу кезеңінде жасуша шар тәрізді пішінге ие болады да, май тамшыларын жинайды және біртіндеп жетілген адипоциттің морфологиялық және биохимиялық сипаттамаларына ие болып табылады. Ал сарғыш адипоциттер ақ майлы тіннің ішінен, ақ адипоциттердің трансдифференциациясы арқылы пайда болады. Ал қызғылт адипоциттер гестация процесінде ақ адипоциттердің трансдифференциалдануынан пайда болады және де лактация кезеңінде сүт безінде қалады, кейінірек қайта сіңіріледі. Ақ май жасушаларыЖалпы ақ адипоцит - мөлшері тұрақсыз болып келеді.Көлемі 25-50 мкм ден 150-250 мкм-ге дейін.Ол мезодермальды шыққан сфералық жасуша болып табылады. Мөлшері жинақталған липидтердің көлеміне байланысты сәйкесінше олар клетка массасының 95% -на дейін жетеді және адипоциттің функционалдық күйіне байланысты ұлғаюы немесе азаюы мүмкін.Сонымен қатар ақ май жасушалары көптеген белоктарды шығарады оларға: адипокиндер сияқты қарсыласу, адипонектин, лептин және апелин секілділерді заттарды жатқыза аламыз. Ересек адамның орташа салмағы 30 фунт немесе 13,5 кг болатын 30 миллиард май жасушалары болады екен. Егер де ересек адамда артық салмақ болатын болса, онда май жасушалары бөлінгенге дейін және олардың саны көбейгенге дейін шамамен төрт есе арта түседі. Липидтер тамшылар түрінде жинақталады да, біртұтас цитоплазманы алып жатқан жалғыз май тамшысын түзуге қатысады. Сәйкесінше адипоциттің ядросы қысылады да, басқа жасушалық органеллалар сияқты май тамшысының бір жағына қарай ығысады. Бұл жасушада цитоплазма май қабығының айналасындағы жіңішке сақинамен шектеледі. Адипоцит - бұл гормондардың әр түрлі түрлерімен реттелетін липогенез және липолиз процестерінің негізі. Сонымен қатар, бұл май тінінде резистин, адипонектин және лептин өндіретін негізгі жасушасы болып табылады. Қоңыр май жасушаларыЖалпы Қоңыр май жасушалары көпсалалы пішіндес болып келеді. Жалпы оның полигон пішіні және де цитоплазма мөлшері, ақ адипоцитке қарағанда көбірек болып келеді. Ядросы дөңгелектенген, жасушаның ортасынан сәл ығысқан. Цитоплазмасы митохондрияның көп болуына байланысты қоңыр түске ие болған. Майлар үлкен орталық вакуольде емес, бірнеше кішкене көпіршіктерде сақталады. Сонымен қатар қоңыр адипоцит гликоген түйіршіктерін ақ адипоцитке қарағанда жоғары концентрацияға ие. Қоңыр майдың шығу тегі мезодермальды болғанымен, ақ адипоцитке тәуелді емес, өйткені ол 5+ миогендік факторынан шыққан. Адамдарда бұл жасушалар дамудың алғашқы сатысында көп кездеседі. Қоңыр майды «баланың майы» депте атайды, Негізінен ол жылу алу үшін қолданылады.Яғни жылуды сақтайды.Қоңыр май тінін - алғаш рет швейцариялық натуралист ғалымы Конрад Гесснер 1551 жылы ашқан. жүктеу/скачать 495,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|