№2 ағымдық бақылау тапсырмасы Дауыссыз фонемалар жүйесі. Дауыссыз дыбыстардың алмасуы



Pdf көрінісі
бет2/3
Дата08.10.2022
өлшемі208,58 Kb.
#41950
1   2   3
 
Берілген сөздер: жұлдыздарға, көкке шарықтап ұшты, бізде қарттарға – сый-құрмет, 
жастарға бақыт жолы ашық, жалау желбірейді, столдың үстінде, үстіртте, Днепрді көр
қырықтарда, бригадирше, металл, коммуна, трибуна, разъезд, айттым, троллейбус, желкілдек, 
күн күркірейді, женттің қалғаны т.б. 
Тапсырма: 


1. Сӛзфонематикалық транскрипция жасаңыз. Дауыссыз фонеманың құрылыстық белгісін 
кӛрсетіңіз. 
2. Сӛздердегі дауыссыз фонеманы түгел теріп, олардың әрқайсысының жеке-жеке акустика-
артикуляциялық ерекшелігіне байланысты толық анализ жасаңыз. 
3. Барлық дауыссыз фонеманы түрлі топқа: жасалу жолына, тосқауылды (бӛгеттің) түріне, 
жасалу орнына, жасалу тәсіліне, үн мен салдырдың қарым-қатынасына, сӛз ішінде қолданылатын 
орнына қарай бӛліп жинақтап топтаңыз. 
4. Әрбір екі дауыссыз фонеманы салыстыра отырып, олардың бір-бірімен ұқсастығын және 
бірінен екіншісінің айырмасын кӛрсетіп жазыңыз. 
5. Дауыссыз фонеманың ауызекі сӛйлеу кезінде ӛзгертіп айтылатын түрлерін байқап, 
олардың солай айтылу себебіне анықтама жазыңыз. 
6. Бір морфеманың құрамында жуан-жіңішке ерекше белгілері бар фонема болса, қандай 
фонетикалық құбылысқа тап боламыз? (қандай фонетикалық ӛзгеше құбылыс пайда болады?). 
7. Не қатаң, не ұяң сыңары жоқ фонеманы кӛрсетіңіз, олар қандай аллофон арқылы берілген? 
8. Үнді фонеманың аллофонын кӛрсетіңіз. Олар қандай жағдайда пайда болады? Бӛлініп 
берілген фонемалар фонема қатарының қай түріне жатады? 
9. Морфонологиялық дыбыс алмасуына тоқталып, мысал келтіріңіз: 
а) ұяңдану үрдісі 
ә) шұғыл дауыссыздардың ызың дауыссыздармен алмасуы 
б) тіл арты дыбыстарының тіл алдына жылжу үрдісі 
в) тіл арты қ, к, ғ, г дыбыстарының ң дыбысымен алмасуы 
1. Мейіз, семіз, тек, лақ, қат, хат, бол, нан, шаң, су, шу, бал, Қатира, Уасиха, циркуль, 
Қаһарман. Кӛкше ӛңірінің әсем табиғаты, биік жартасты таулары мен тоғайлары, дала тынысын 
сәндендіріп, дүниені кеңейтіп жібергендей әсер береді. Таң салқыны қазір күздің суық желіне 
айналған. Маңайда қызарып салған қурайлар кӛп кӛрінеді. Бүрінен айырылған тобылғы да қуқыл 
реңді. Ұзарып сарғайған селеу мен бозғыл кӛде, жусан – бәрі де жел лебінен қалтырайды. Бас 
шұлғып, елбек қағады. Қара жел қуған қаңбақ кең жазықта кӛп бұлыңдап, тынымсыз кезіп, жосып 
ӛтеді (М. Ә.). 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет