СПОСОБ ПРЕДУПРЕЖДЕНИЯ КАШЛЯ ПОСЛЕ

 
122 
АЛМАЛЫ-САЛМАЛЫ ПРОТЕЗДІ БЕКІТУ 
ҤШІНBISICOSOFTBASEPRIMER ЖҦМСАҚ ТӚСЕНІШІН 
ҚОЛДАНУ 
А.К. Катренова  
Семей қаласының Мемлекеттік медицина университеті, Қазақстан 
Республикасы 
Ортопедиялық  тәжірибеде,  жартылай  және  толық  алмалы-салмалы 
протездерді  ұзақ  уақыт  қолдану  кезінде  альвеолярлы  ӛсіндідегісүйек 
тінінің  атрофиясы  меншырышты  қабаттың  жұқаруы  нәтижесінде  протез 
орны  мен  оған  жанасатын  альвеолярлы  ӛсіндінің  шырышты  қабатының 
сәйкессіздігі байқалады.Осы ӛзгерістердің бәрі тірек тістер пародонтының 
жарақаттық бұзылыстарына алып келеді де, соның әсерінен окклюзиялық 
қатынастың  ӛзгерісіне  және  протез  бекінуінің  тӛмендеуіне,  шайнау 
қызметінің бұзылысына себепші болады. 
Жҧмыстың  мақсаты.  Алмалы-салмалы  пластиналы  протезді  қайта 
базистеу  үшін  BISICO  компаниясыныңSoftbase  поливинилсилоксанды 
материалын  жұмсақ  тӛсеніш  жасауға  қолдана  отырып  материалдың 
артықшылығын анықтау.  
Материалдар мен тәсілдер: 
BISICO Softbase Primer – бір келімде толық және жартылай алмалы-
салмалы пластиналы протездің мықты жұмсақ тӛсенішін алуға арналған А 
силиконы  негізіндегі  материал.  Материал  қолмен  араластырылады  және 
ӛздігінен полимеризацияланады. 
Стоматология  пәндері  кафедрасының  клиникасына  65  пен  76  жас 
аралығындағы 8 науқас (13 протез) келді.13 протездің 5 жартылай алмалы-
салмалы протез (1- жоғарғы жақ, 4- тӛменгі жақ), 8-толық алмалы-салмалы 
протез(3-жоғарғы жақ,5-тӛменгі жақ).Протездің қолдану мерзімі 5-12 жыл. 
Толық  алмалы-салмалы  протезі  бар  науқастардыңбарлығында  сүйек  тіні 
едәуір 
атрофияланған( 
Оксман 
бойынша 
3-4 
тип). 
Барлық 
науқастарғаBISICO Softbaseжұмсақ тӛсенішімен қайта базистеу жүргізілді. 
Ол  үшін  жаққышпен  тегіс  және  қалың  емес  етіпBISICO  Softbase  Primer 
қабатын  жағады.  Кебу  уақыты-1минут.  Протез  бетінен  сілекей 
қалдықтарының  толық  кептірілуіне  және  аппликация  кезінде  ауа 
кӛпіршіктерінің  болмауына  назар  аудару  керек.  Протезді  науқастың  ауыз 
қуысына бекіткен соң , науқас қиындықсыз жақтарын түйістірді. Сосын 5 
минуттан  кейін  қату  процессі  аяқталған  соң,  протезді  ауыз  қуысынан 
кезекті  ӛңдеу  үшін  алды.  Соңғы  ӛңдеуде  кепкен  беткежылтыр  лакты 
жақты.  
Нәтижелер мен талқылау:  
BISICO Softbase Primer жұмсақ тӛсенішін енгізу нәтижесінде барлық 
науқастарда  протез  орныбетінің  сәйкестігін  қалыптастырып,  протездің 
нақтылы  жатуынан  ауыз  қуысында  протездің  шайнау  және  сӛйлеу 
кезіндегі бекітілуі жақсарды.  

 
123 
ЭТНИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ РАСПРОСТРАНЕННОСТИ, 
КЛИНИКИ И ТЕЧЕНИЯ РАССЕЯННОГО СКЛЕРОЗА В РЕГИОНЕ 
ГОРОДА СЕМЕЙ ВОСТОЧНОГО КАЗАХСТАНА 
Е. В. Кириллова 
Государственный медицинский университет города Семей, 
Казахстан 
 
Актуальность.  Длительное  время  существовало  мнение  о  том,  что 
рассеянному  склерозу  (РС)  подвержены  в  основном  европейцы,  но 
эпидемиологические  исследования  последних  десятилетий,  показывают, 
что в мире практически не осталось народностей, где бы, ни встречался PC 
(Гусев Е. И. с соавт., 2003). Отсутствие данных в научной литературе о РС 
с  учетом  этнической  принадлежности  в  Восточном  Казахстане  явилось 
поводом для проведения настоящего исследования.  
 Цель  исследования  –  изучить  распространенность,  клинические 
проявления и течение РС в популяции Восточного Казахстана на примере 
региона г. Семей с учетом этнических различий. 
Методы  исследования:  1.Анализ  амбулаторных  карт  и  историй 
болезни  больных  рассеянным  склерозом,  постоянно  проживающих  в 
регионе  г.  Семей  Восточно-Казахстанской  области.  2.  Статистический 
анализ полученных данных. 
Результаты  и  обсуждение.  Выявлено  35  больных  РС. 
Распространенность заболевания составила 10,8 на 100 000 населения. При 
этом 
распространенность 
РС 
среди 
населения 
европеоидного 
происхождения  составила  16,2,  азиатского  –  7,8  случаев  на  100 000. 
Средний  возраст  больных  –  40  лет.  Средний  возраст  дебюта  –  28,5  лет. 
Ремиттирующее  течение  заболевания  выявлено  у  63,2%  больных 
европеоидного  и  50%  больных  азиатского  происхождения,  вторично-
прогрессирующее  –  26,2  и  25,0%,  первично-прогрессирующее  –  10,5  и 
17,8% соответственно. Если среди больных европеоидного происхождения 
заболевание во всех случаях представлено цереброспинальной формой, то 
среди больных азиатского происхождения в 2 случаях из 16 представлено 
спинальной, а в 1 – оптической формами.  
 
Выводы.  1.  Регион  города  Семей  относится  к  зоне  среднего  риска 
распространенности  РС.  2.  Распространенность  РС  среди  населения 
европеоидного происхождения в 2,1 раз выше, чем среди – азиатского. 
3. Средний возраст больных РС – 40 лет, дебюта заболевания – 28,5 
лет,  без  существенной  разницы  в  субпопуляциях.  4.  В  клинической 
картине заболевания в обоих субпопуляциях преобладает ремиттирующий 
тип  течения.  5.  В  азиатской  субпопуляции  в  1,7  раза  чаще  встречается 
первично-прогрессирующий тип течения РС. 6. В азиатской субпопуляции 
в  12,5%  случаев  заболевание  представлено  спинальной,  а  в  6,3%  – 
оптической формами.  

 
124 
АВТОМАТИЗАЦИЯ РАБОЧЕГО МЕСТА САНИТАРНОГО 
ВРАЧА ПО ГИГИЕНЕ ТРУДА КАК ШАГ К КАЧЕСТВЕННО 
НОВОМУ УРОВНЮ РАБОТЫ 
Койшыбай Алтыннур Танаткызы  
Карагандинский государственный медицинский университет, 
г.Караганда, Республика Казахстан 
На  сегодняшний  день  здравоохранение  Казахстана  нуждается  в 
дальнейшем  совершенствовании  его  структуры  с  внедрением  новых 
стратегий,  основанных  на  четком  видении  путей  реализации 
перспективных  целей,  на  интеграции  со  всеми  секторами  экономики,  а 
также  на  основе  применения  достижений  науки  и  техники.  Значительное 
место в жизни современного общества занимают различные инструменты 
сбора,  хранения,  анализа,  передачи  информации,  которые  превратились  в 
своего рода платформы для воплощения в жизнь всевозможных новшеств. 
Цель:  Разработатьсистему  рекомендацийпо  управлению  иконтролю 
работы  санитарно-эпидемиологических  отделений  по  гигиене  труда  с 
целью  максимальной  оптимизации  времени  работы  санитарного  врача  и 
повышение ее «прозрачности». 
Материалы  и  методы:  нормативно-правовые  документы  в  сфере 
гигиены  труда,  планы  работы  отделений  по  гигиене  труда, 
программирование и дизайн-программы по созданию интерфейса АРМ. 
Результаты:  Опыт  по  автоматизации  лечебно-диагностических 
процессов  показывает,  что  АРМ  дает  повышение  производительности 
труда  медицинских  работников,  уменьшению  временных  затрат, 
необходимых  для  ручного  оформления  медицинских  документов  и,  как 
следствие, повышение качества оказания медицинских услуг. 
Выводы 
1.
 
Автоматизация  рабочего  процесса  позволяет  реализовать 
логическую платформу «ресурсы - технологии - качество». 
2.
 
Отсутствие  единых  правил  получения  результатов  и  единого 
толкования  терминов  затрудняет  оценку  и  сопоставление  данных  разных 
медицинских организаций. 
3.
 
Использование  клиент/серверных  технологий  позволяют 
сберечь  значительные  средства,  а  главное  и  время  для  получения 
необходимой информации, а также упрощает доступ и ведение. 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
125 
ЕСІМДЕРДІҢ ЛЕКСИКАЛЫҚ МАҒЫНАЛАРЫ 
Н. Қонақбаева, 117топ, жалпы медицинафакультеті 
Семей қ. Мемлекеттік медицина университеті, Қазақстан Республикасы 
 
Тақырыптың ӛзектелігі:Дүниеге келгеннен кейінадамға ат қойылады. 
Аты  қойылмаған,  аты  жоқ  адам  болмайды.  Яғни,  адамдардың  бір-бірімен 
қарым-қатынас  жасауының  негізгі  бір  ерекшеліктерін  айқындаушы  фактор 
ретінде  кісі  есімдері  ерекшеленеді.  Бұл  жағынан  келгенде  кісі  есімдерін 
зерттеудің тілдік-психологиялық сипатын да ашу ерекше маңызды. 
Тақырыптың  мақсаты:  Есім  сӛздерді  лексика-семантикалық  топқа 
жікттеу. 
Зерттеу әдісі : талдау, жіктеу. 
Қорытынды:  Қазақ  есімдерін  лексикалық  тұрғыдан  қарап, 
тӛмендегідей лексика-семантикалық топқа жіктеуге болады. 
1.Мал шаруашылығымен байланысты есімдер: Нартайлақ, Бота,Аққозы., 
Құлыншақ, Жылқыбай т.б  
2  Аңдар  мен  үй  хайуанаттары  және  құстармен  байланысты  есімдер: 
Тоты, Аққу, Арыстан,Лашын т.б. 
3.Ӛсімдік 
аттарына 
байланысты: 
Қызғалдақ,Бүлдірген,Райхан, 
Раушан,т.б. 
4. Жеміс-жидек атауларымен байланысты: Алма, Мейіз, Анар, Ӛрік т.б. 
5. Жер-су аттарына қойылған есімдер:Ертіс, Еділ, Жайық , Алтай т.б. 
6.Үй-жиһаздарымен,  мүліктерге  байланысты:  Шара,  Айна,т.б.Асыл 
металдар  мен  қымбат  заттар  атауларына  байланысты  есімдер:  Гауһар, 
Меруерт, Маржан т.б. 
Адамға  ат  қоюдың  себептері  алуан  түрлі  тілек-мақсаттармен 
байланысты  да  болып  отырған.Бала  дәулетті  де  бай,  ауқатты  болсын  деген 
тілекпен қойылған есімдер: Байбол, Дәулетбай, Алтынбай т.б. Күшті де батыл, 
қырағы, ержүрек болсын деп қойылған есімдер: Арыстан, Батыр, Тарғын т.б. 
Сұлу  да  кӛрікті,  ажарлыболсын  деген  тілекпен  қойылған  есімдер:  Айсұлу, 
Әсем,  Нұрсұлу  т.б.  Денсаулығы  зор  болып,  ұзақ  жасасын  деген  тілекпен 
қойылған  есімдер:  Ұзақ,  Ӛмірзақ,  Мыңжасар  т.б.  Бала  ақылды  да  тапқыр 
болсын деген тілекпен қойылған есімдер: Ақылбай, Ақылбек, Данышпан т.б.  
Қазіргі  уақытта  Қазақстанда  туған  нәрестерлер  арасында  ең  кӛп 
тарағанесімдер-  Ерасыл,  Аружан  ,  Диас,  Мирас,Ислам,  Каусар,  Аяулым, 
Әмина,Айзере,  Айша  атаулары  құрайдыСтатистикалық  мәліметтер  бойынша 
2011  жылыұл  балаларбалалар  арасында  ең  кӛп  тараған  есімдер:  Ерасыл-
1255бала,Нұрасыл-837,  Әлихан-771,Санжар-626,  Кәусар-1098,Әмина  -1011, 
Нұрислам-1650, Нұрдәулет-566, Аружан-1709. 
Қазақ халқы ат қоюғакӛп кӛңіл аударғанментіліміздегі есімдердің басым 
кӛпшілігінің  кірме  сӛздерден  екендігін  бүгінгі  күнде  тіпті  ажырата  да  алмай 
жатамыз.  Нәрестегежарасымдыесім  беруге  ешбір  шек  болмаған  есімдер 
тарихында ғасырлар бойы жаңару, ескірулер болып отырады.  

 
126 
ОПТИМИЗАЦИЯ ЛЕЧЕНИЯ ТОТАЛЬНОЙ ХРОНИЧЕСКОЙ 
СЕРДЕЧНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТИ 
 В.Кононовва, Г.К. Капанова 
Государственный медицинский университетг. Семей 
 
Хроническая 
сердечная 
недостаточность 
(ХСН), 
являясь 
осложнением  многих  заболеваний  сердечно-сосудистой  системы, 
продолжает  оставаться  одной  из  частых  причин  летальности  населения 
нашего  государства.  В  настоящее  время  для  лечения  этого  синдрома 
применяется 
комбинированная 
терапия, 
включающая 
сердечные 
гликозиды,  мочегонные,  периферические  вазодилятаторы,  ингибиторы 
АПФ, 
β-блокаторы, 
блокаторы 
рецепторов 
ангиотензина–ІІІ. 
Особенностью  лечения  терминальных  форм  ХСН  является  применение 
различных  комбинаций  мочегонных  препаратов,  обладающих  мощным 
диуретическим эффектом.Известно, что многие препараты из этой группы 
значительно влияют на электролитный обмен, способствуя возникновению 
жизнеугрожающих аритмий, поэтому сейчас продолжается поиск и синтез 
новых  групп  диуретиков,  позволяющих  расширить  возможности 
мочегонной терапии при ХСН.  
Целью  нашего  исследования  было  изучение  эффективности 
диуретика  индапамид-ратиофарм  в  дозе  1,5мг  х  1  раз  в  сутки, 
использованного 
дополнительно 
у 
больных, 
плохо 
поддающихсятрадиционной диуретической терапии.  
Материалы и методы. В исследование были включены 15 человек с 
диагнозом: ХРБС. Комбинированный митрально-аортальный порок, НІІБ-
ІІІ, ФК ІV. 
Полученный  результат.  Применение  в  комплексной  терапии  ХСН 
диуретика  индапамид-ратиофарм  позволило  у  всех  исследуемых  больных 
получить компенсацию сердечной недостаточности  без резких изменений 
электролитного,  углеводного  обменов.  Последующие  3  месяца 
наблюдений показали хорошую переносимость этого препарата и стойкую 
компенсацию ХСН.  
Выводы.  
1.Диуретик  индапамид-ратиофарм,  обеспечивая  мягкое  мочегонное 
действие, 
значительно 
улучшает 
качество 
жизни 
больных 
с 
синдромомхроническойсердечной недостаточности.  
 
 
 
 
 
 
 

 
127 
ОРГАНИЗАЦИЯ ГЕПАТОЛОГИЧЕСКОЙ ПОМОЩИ 
БОЛЬНЫМ ХРОНИЧЕСКОЙ ПАТОЛОГИЕЙ ПЕЧЕНИ 
 В РАМКАХ РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ 
ЗДРАВООХРАНЕНИЯ «САЛАМАТТЫ КАЗАХСТАН»  
 В. Кононова, А. Жибраева, Н.Р. Баркибаева, З.К. Жумадилова 
Государственный медицинский университет г. Семей  
Республика Казахстан 
 
В рамках Государственнаой программы развития здравоохранения на 
2011-2015гг.«Саламатты 
Казахстан» 
приоритетным 
направлением 
устранения причин низкого качества и продолжительности жизни граждан 
республики, высокой распространенности, поздней диагностики и тяжести 
течения 
вплоть 
до 
инвалидизацииявляется 
совершенствование 
диагностики,  лечения  и  профилактики  хронических  заболеваний  печени 
(ХЗП).  Целью  настоящего  исследования  явилось  прогнозирование 
возникновения и тяжести течения циррозов печени (ЦП). 
Материалы 
и  методы.Исследование 
проводилось  на  базе 
медицинского центра ГМУ г. Семей и составило 10 лет: с 2000 по 2010гг. 
Всего  1127  больных,  из  которых30,3%схроническими  гепатитами,  в  том 
числевирусными  –  39,7%,  алкогольными  –  44,1%,  неалкогольными 
стеатогепатитами  –  9,3%,  аутоиммунными  –  6,7%,  циррозами  печени  – 
69,7%.  В  основу  дизайна  были  положены  обсервационные  продольные, 
когортные  исследования.  Определялись  эпидемиологические  показатели, 
клинические  проявления,  иммуногенетический  профиль,  оценивалась 
степень  тяжести  в  зависимости  от  возраста,  пола,  этиологических 
факторов, этнической принадлежности. 
Результаты исследования. Развитие ЦП и течение заболевания имели 
ряд  особенностей  этнического  и  гендерного  характера.  Анализ  случаев  с 
неблагоприятным  исходом  вследствии  заболеваний  печени  выявил 
летальность  преимущественно  в  3р.  чаще  у  одиноких,  холостых, 
безработных  мужчин,  в  возрасте  52,3  лет,  имеющих  ряд  вредных 
привычек,  с  манифестацией  патологии  печени  –  всегоза  2,94г.,  среднее 
пребывание  в  стационаре  составило  7,3  койко-дня.  Причиной 
неблагоприятного исхода явились – гепатоцеллюлярная недостаточность у 
65% больных, геморрагический синдром -25% случаев. 
 Таким  образом,  эпидемиологическая  оценка  заболеванийпечени  в 
настоящее время определяет их социальную значимость; тяжесть течения 
и 
неблагоприятный 
прогноз 
при 
хронических 
заболеваниях 
печеникоррелируют  с  неудовлетворительным  социальным  положением 
больных,  низкой  приверженностью  к  лечению,связи  с  чем  необходима 
организация  гепатологической  службыи  внедрения  государственных 
программ  на  основе  гарантированного  объема  медицинской  помощи 
больным с патологией печени. 

 
128 
ТЕҢІЗ ҚҦНДЫЛЫҒЫН БІЛЕ БІЛСЕК 
Кошкимбаева Г.Н., 101 топ, қоғамдық денсаулық факультеті. 
Семей мемлекеттік медицина университеті, ҚР 
 
Тақырыптың  ӛзектілігі:Қазақтың  маңдайына  біткен  тамаша 
табиғатындағы  ӛзен,  кӛлдердің  ахуалы  әрбір  қазақстандықтың  келелі 
мәселесі.  Арал  теңізі  ХХ  ғасырда  ауданы  жағынан  (68  мың  км?)  әлемде 
тӛртінші орында болған болатын, бірақ 1960 жылдардан бастап теңіздің суы 
азайып келеді. 
Тақырыптың мақсаты:Жас ұрпаққа теңіз құндылығын бағалату, 
аялату . 
Зерттеу әдістері: талдау 
Қорытынды: Судың да , сұрауы бар,-деп ата- бабаларымыз бір тамшы 
суды  сырап  етпеген.  Кӛп  түкірсе,  кӛл  болар;  Судай  батып,  балдай  сің  т.б. 
мақал-мәтелдері  судың  қадірін  білдіру  мақсатында  тәрбиелеу.  Қазіргі  кезде 
судың маңызын, қадірін түсініп, біліп жатырмыз ба ?! 
XXI ғасырдағы келелі мәселе Арал теңізі. Арал теңізі – Қазақстанның 
інжу-маржаны,  шӛл  белде-міндегі  бірден-бір  кӛгілдір  су  айдыны  еді.  Оның 
апатқа  ұшырағанға  дейінгі  кӛлемі  –  1066  км?,  тереңдігі  –  30-60  метр, 
тұздылығы  –  10-12  %  болған.  Қойнауы  кәсіптік  бағалы  балықтарға  бай, 
жағасы қоға мен қамысты теңіз еді. Сол кездерде жылына 50-150 мың балық 
ауланса,  теңіз  жағасынан  едәуір  мӛлшерде  бұлғын  терісі  игерілген.  Арал 
ӛңірінің тұрғындары 1970 жылдарға дейін әлеуметтік-экономикалық тұрғыда 
жақсы қамтамасыз етілген тіршілік кешті.  
1960  жылдардан  бастап  Арал  ӛңірін  игеру  қолға  алынды.  Осы 
аймақтағы  игерілетін  жер  кӛлемі  бұрынғыдай  Ӛзбекстан  мен  Тәжікстанда 
1,5,  Түрікменстанда  2,4,  Қазақстанда  1,7  есеге  ӛсті.  Ал  Әмудария  мен 
Сырдария  бойындағы  Халықтың  саны  1960-1987  жылдар  аралығында  2,2 
есеге  артты.  Халық  санының  ӛсуіне  орай  суға  деген  қажеттілік  те  артты. 
Осыған орай, 1970-1980 жылдар аралығында Аралға құйылатын су мӛлшері 
азайды.  Оның  негізгі  себептері  антропогендік  факторлар  еді.  Екі  ӛзен 
бойындағы  суды  мол  қажет  ететін  күріш  пен  мақта  ӛсіру  ісі  қарқындап 
дамыды (Шардара). 
Оның  үстіне  ауыл  шаруашылығының  басқа  да  салалары  барынша 
дамыды.  Ӛзен  бойлары  игеріліп,  суды  ысырапсыз  пайдалану  жүзеге  асты. 
Мәселен, Арал 1960-1965 жылдар арасында 44 мың м?, ал 1990 жылдары екі 
есеге  қысқарды.  Нәтижесінде,  Арал  теңізінің  деңгейі  23  метрге  дейін 
тӛмендеп, оның су айдыны 30-200 км-ге дейін қусырылды. Судың тұздылығы 
40 пайызға дейін артты. Оның үстіне екі ӛзен бойындағы шаруашылықтарда 
тыңайтқыштар  мен  химиялық  препараттарды  қолдану  10-15  есеге  ӛскен. 
Осындай  антропогендік  факторлар  Арал  ӛңірін  экологиялық  апатқа 
ұшыратты.  Осы  келтірілген  деректерді  салыстырсақ,  пайда  мен  зиянның 
мәнін  ескере  зерттеу  жасалуы  қажет.Арал  ұмыт  болмайтындайдеректі 
фильмдерді жастарға кӛрсетіп, қадір-қасиетін бойларына сіңірту керек. 
 
 

 
129 
АРТУР ШОПЕНГАУЭР: ӚМІР ДЕГЕНІМІЗ ҚАЙҒЫ-ҚАСІРЕТ 
Ә.Қуанышбекқызы 
Семей қаласының мемлекеттік медициналық университеті, Қазақстан 
Республикасы 
 
Шопенгауэр философиясының негізгі  арқауы,  жан-жақты  бастама 
принципі  –  ерік.  Ол  үшін  ерік  –  абсолютті  бастама,  бүкіл  дүниедегі  бар 
заттар мен құбылыстардың түп-тамыры, қайнар кӛзі мен түп негізі.  
Волюнтаризмнің  басқа  бір  ерекшелігі-тарихи  прогресті  теріске 
шығару.  Озық,  реалистік  ӛнерге  қарсы  күресе  отырып,ӛмір  шындығын 
текке  шығаратын  және  адамдардың  ӛмірлік  мүдделеріне  жат  эстетизмді 
уағыздады. 
Адам мен қоғам ӛмірінің қараңғы, кӛзге кӛріне бермейтін жақтарын, 
ащы  шындығын  Шопенгауэр  жайып  салды.  Оның  пікірінше,  адам  ӛмірі 
қайғы  мен  азапқа,  күншілдік  пен  бақталастыққа,  күнә  мен  әділетсіздікке, 
қатыгездік пен  бақытсыздыққа  толы. Адамның  толық бақытты  сәттері  аз, 
жоқ десе де болады, себебі бақыт оның болашағы мен ӛткен ӛмірінде, ал 
болашақ  үмітсіз,  ӛткен  ӛмір  қайтып  келмейді.  Қазіргі  шақ  жел  айдаған 
бұлтпен тең. Адам уақыттың уысында, ол біздің қуаныш пен рахатқа толы 
күндерімізді жоқ қылып отырады.  
Бейшаралық  ӛмір  кешу  адамның  маңдайына  жазылған,  себебі  оны 
билейтін дүниежүзілік ырық. Шопенгауэрдің ойынша, азап пен қайғы шегу 
адамға пайдалы, себебі адам тӛрт құбыласы тең болып, рахат пен бақытқа 
бӛленіп ӛмір кешсе, жақсы нәрсеніц қадірін білмейді, бағалай да алмайды. 
Ол  ӛмірді  тек  қара  түске  бояп  кӛрсетеді:  ізгіліктен  зұлымдық  кӛп,  қоғам 
бір-бірімен арпалысқан, бірін-бірі андыған адамдарға толы, адам бақытсыз 
болуға жаратылған және бақытсыз. Осының бәрі – адам эгоизмінен, оның 
«адам адамға қасқыр» принципін ұстанғанынан кӛрсетеді. 
Сондықтан  бұл  ӛмір  түсінген  кӛрмен  бірдей  мәнсіз,  оны  ӛліммен 
алмастырған  жӛн.  Шопенгауэрдің  түсінігінше,  ӛлімнен  қорқатын  ештеңе 
жоқ, себебі ол азапты ӛмірдің ақыры. Ӛмір қайғысына ұшыраған адам ӛзін 
осындай  ӛмірден  құтқарушы  ӛліммен  жұбатуы  керек,  ал  ӛлім  алдында 
ӛмірдің  азаптарынан  құтылғаны  ғана  дұрыс.  Ӛлім  мен  азапты  ӛмір  тұтас 
нәрсе екені ақиқат.  
Дүние  ырық  мағынасыз  болса,  оның  туындысы  адам  ӛмірі  одан  екі 
есе  мағынасыз,  ал  ӛлім  адамды  осы  мағынасыздықтан  құтқарады.  Яғни, 
ӛлім  ӛмірдің  мақсаты.  Шопенгауэр  ӛмірдің  басты  мағынасықасірет  деп 
түсінді. 
 
 
 

жүктеу/скачать 1,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: