Тақырыптың ӛзектілігі:Фразеологиялықтұлғалардыжазушының ӛз
қажетінесай талғап, жаңғыртып қолдануы, оның ой-пікіріне, эстетикалық
талғамына, қоғамдық-саяси, философиялық кӛзқарасына сәйкес болып
келетінін кӛрсету.
Тақырыптың
мақсаты:
М.Әуезов
шығармаларындағы
фразеологизмдердің кӛркемдік- бейнелеуіштік қасиетіне мән беру.
Зерттеу әдісі: талдау, сараптау.
Қорытынды: Әр қаламгер халық тілінің бар байлығын, сӛз
айшықтарын ӛз шығармасында шығармашылық тұрғыда жұмсай отырып,
ӛзіне ғана тән стиль құрады. Демек, әр жазушының даралық стилі болады
және кӛркем шығармаларда фразеологиялық тұлғалардытаңдап қарастыру-
автордың ӛзіндік стиль жасаудағы тәсіліне байланысты. Белгілі қаламгер
М.Әуезов романдарындағы фразеологизмдер жазушының қаламгерлік
шеберлігіне орай әр алуан стильдік мақсаттарғажұмсалған.
Бұлар шығарманың идеясын беруде, образ, характер жасауда,
кейіпкерлерге мінездеме берудегі тілдік тәсіл болып келеді.
Осылар арқылы қоғам ӛмірінің сан құбылыстарын, табиғат кӛрінісін
бейнелі түрде бағалай, суреттеуге қолданылған. Сондай-ақ тұрақты
тіркестер, әсіресе колоритімен кейіпкер бейнесін жан-жақты кӛрсетуге зор
мүмкіндік
береді.
Бұл
орайда
М.Әуезов
туындыларындағыфразеологизмдерді де шартты түрде бірнеше топқа
бӛлуге болады:
-Фразеологизмдердіңкейіпкерге мінездемеберуде қолданылады
-Фразеологизмдердің кейіпкердің ішкі психологиялық жағдайын
беруде қолданылуы;
- Фразеологизмдердің кейіпкер портретін беруде қолданылуы;
- Фразеологизмдердің кейіпкердің нақтылы қимыл-әрекетін беруде
қолданылуы.
12
АНАМНЕСТИЧЕСКИЙСКРИНИНГНЕСПЕЦИФИЧЕСКОЙ
РЕЗИСТЕНТНОСТИ ПРИ МАССОВЫХ ОСМОТРАХ С ЦЕЛЬЮ
ВЫЯВЛЕНИЯ ПРЕДАСТМЫ
А.С. Абишева 704 п/ф
Государственный медицинский университет г.Семей, Республика
Казахстан
В структуре заболеваемости населения обслуживаемого региона за
последние годы по данным отчета в ПМСП № 12 возрос.
Целью работы было определение связи между наличием предастмы
и показателями неспецифических механизмов иммунного гомеостаза, в
том
числе
функциональным
состоянием
лимфоидной
ткани.
Обследован
1161
человек,
в том числе 432
больных
рецидивирующим острыми хроническими заболеваниями легких в
возрасте от 18 до 54 лет и 729 здоровых лиц в возрасте от 17 до 23 лет. Во
всех случаях из исследования исключались лиц с рентгенологическими
изменениями метатуберкулезного характера в легких (обызвествленные
лимфоузлы, очаги, индураты), гиперергическими реакциямиМанту в
анамнезе и хроническими очагами инфекции внелегочной локализации. В
первой части работы у ранее выявленных 432 больных (ХНЗЛ) определяли
частоту встречаемости предастмы. Во второй части исследования у 729
здоровых лиц выявляли наличие предастмы с исследованием только
предлагаемого нам и анамнестического теста – наличия тонзилэктомии.
Для определения влияния тонзилэктомии на формирование состояния
предастмы отобранные лица в возрасте от18 до 54 лет. В дальнейшем из
двух серий наблюдений были сгруппированы следующим образом: 1-я
группа 19 (15 женщин и 4 мужчины с легким течением предастмы), у 80%
из них в анамнезе была тонзилэктомия; 2-я группа - 11 человек (3
женщины и 8 мужчин), у которых предастма сочеталась с тонзилэктомией;
3-я группа – 13 человек (6 женщин и 8 мужчин) с легким течением болезни
, у которых предастма, сочеталась с разными заболеваниями; 4-я группа -
16 человек (11 женщин и 5 мужчин) с состоянием предастмы без
оперативных вмешательств в анамнезе; 5-я группа – здоровые (доноры) –
24 человека (14женщин и мужчин в возрасте от 18- 54 лет); 6-я группа – 11
человек (8 женщин и 3 мужчин) с тонзилэктомией в анамнезе, у которых
клинически отмечалось более тяжелое течение предастмы(частые и
длительные обострения с переходом в течение 3 лет в БА).
Таким образом, встречаемость механического удаления части
лимфоидных тканей глотки, при развитии состоянии угрозы БА превышает
частоту раннее описанных анамнестических показателей предастмы.
Предлагаемыйанамнестический скрининг предастмы доступен для
применения его при массовых осмотрах населения, а высокая степень
соответствия ведущего критерия – с клиническими формами предастмы
делает его возможным методом отбора данной категории больных ХНЗЛ.
13
ШЕШЕНДІК СӚЗДЕРДІҢ ТҤРЛЕРІ
Адильбеков Жасболат 119 ж/м
Семей мемлекеттік медицина университеті, Қазақстан республикасы
Тақырыптың ӛзектілігі: Қазақ шeшeндiк сӛздeрi — бастаy алар
қайнар бұлақтарын түркiлiк танымнан түптeн тартып, ӛзiндiк ұлттық
eрeкшeлiктeрдi, қасиeттeрдi бойына жинақтап, кӛркeмдiк қyатымeн,
ғибраттық сарынымeн дараланған, сондай-ақ, ас бай поэтикалық тiлiмeн
ӛзгeшe қалыпта кӛрiнгeн, халқымыздың рyхани азығына айналған
кӛркeмдiк құбылыс. Шeшeндiк сӛздeрдiң кӛлeмiнiңаyқымды, iшкi
жанрлық түрлeрi дe әр алyан.
Тақырыптың мақсаты:Шешендік сӛздерарқылы сана-сезім мен
ақыл ой ұшқырлығын, сӛз шеберлігін, дұрыс ойлау жүйесін қалыптастыу.
Шешендік сӛздерге халық даналығы, инбаттылық пен ізгілік
нышандары жататынын айта отырып, түрлерін кӛрсету.
Зерттеу әдістері: талдау,салыстыру.
Қорытынды: Ұлттық
шешендік
ӛнер,
шешендік
сӛздер
теориясының дамуыныңбір кезеңі тікелей әдебиетші ғалым Балтабай
Адамбаев еңбектерімен айқындалады. Б.Адамбаев, М. Әуезов, С.
Сейфуллин, Х. Досмұхамедов ұсынған ―билер сӛзі‖ терминін ―шешендік
сӛздер‖ терминімен алмастырып, тақырып аясын айқындап, жанрдың ішкі
үлгілерін мазмұнына қарай үшке, құрылысына қарай екіге бӛледі. Қазақ
жұрты – жаратылысынан шешендік ӛнерге бейім халық. Қазақ шешендік
ӛнері- атадан мирас болып, алтын баулы желісі үзілмей келе жатқан
ардақты ӛнер. Теңіз тербеп тереңінде шайқалған інжу маржандай ғасырлар
бойы халық жадында сақталып, жұпталып кӛптің кӛкейіне орнаған
шешендік
сӛздер
шешендердің
даналық
сӛздерінде
ашылады,
айқындалады, ал шешендер әлденеше ұрпақтың сана сезімін аралап, кӛптің
кӛкейіне қонақтаған ойлы, сырлы сӛздерді жаттап, жадында сақтайды
керекті, келеңді жерінде жаңартып кәдеге жаратады. Шешендік сӛздер
қазақ ауыз әдебиетінің күрделі де кӛркем бір саласы болып табылады.
Қазақтың дәстүрлі шешендік сӛздерін: шешендік толғау, шешендік
арнау, шешендік дау депбӛлінеді. Әр дәуірдің әр түрлі сӛз шеберлерінің
талғамынан, толғауынан ӛтіп шешендік сӛз ―тілге жеңіл, жүрекке жеңіл‖
тиетін сүйкімді үн мен ырғаққа ие болады. Шешендік сӛздер үш түрлі
болады: кеңесу, билік және салтанатты сӛз. Ал құрылысы жағынан кіріспе,
баяндау және қорытынды болып бӛлімнен тұрады.
Қоғам қашанда дарынды қабілетті адамдарға мұқтаж. Дарынды
адамдар қатарын кӛбейту үшін олардың сӛйлеу тілі және танымын дамыту
керек.Қазіргі кезде даналыққа құрылған қанатты сӛздерді, мақал-
мәтелдерді, шешендік ӛнерді жас ұрпақтың бойына қалыптастырып, сол
арқылы рухани байлығын арттыру қажет.
14
БАЛАЛАРДАҒЫ ТУА ПАЙДА БОЛҒАН ІШЕК ӚТІМСІЗДІГІ
ЕМІНІҢ НӘТИЖЕЛЕРІ
Адуов К.Б. 614 топ балалар хирургиясы
Семей қаласының мемлекеттік медицина университеті
Қазақстан Республикасы
Мақсаты: жас нәрестелерде кездесетін, ішек ӛтімсіздігінің
хирургиялық емдеу нәтижелерін жақсарту.
Материялдар мен әдістер: СММУ МО балалар хирургиясы
бӛлімінде, 1998-2011 жылдар аралығында, жоғарғы және тӛменгі ішек
ӛтімсіздігімен 46 жаңа туған нәрестелер емделді. Ішектің даму
ақауларының құрлымы келесідей; он екі елі ішектің атрезиясы және
стеноздары 14 (30,4 %),сақина тәрізді ұйқы безі 6 (13 %), Ледда синдромы
13% (6), эмбрионалды спайкалар 15,2% (7), мықын ішектің және тоқ
ішектің бастапқы бӛлімінің атрезиясы 28,2% (13). Аралас туа біткен даму
ақаулары 5 балада кездесті (туа пайда болған ішек ӛтімсіздігі + жүрек
ақаулары 3-жағдайда; туа пайда болған ішек ӛтімсіздігі + гидронефроз 2-
жағдайда). Операция алды дайындық, қарқынды емдеу бӛлімінде, әр
қайсына қатаң жеке жүргізілді. Диагноз туғаннан кейін алғашқы тәулікте
қойылған жағдайларда операция алды дайындық 3-4 сағаттан аспады.
Операция алды дайындық кезінде баланы жылыту, жүрек препараттарын,
гемостатиктерді енгізу, инфузионды терапия, антибиотик және
оксигенотерапия тағайындау жасалады. Барлық балаларға зонд арқылы
асқазан декомпрессиясы және қажет болған жағдайда микроклизмалар
жасалды. Кеш түскен жағдайда (2-3 тәуліктен соң) пневмония белгілері
қосылған болса, операция алды дайындық 12-24 сағатқа созылды, ал тӛмен
ішек ӛтімсіздігі болса 2-3 сағаттан аспады.
Он екі елі ішектің атрезиясы, стенозы және сақина тәрізді ұйқы
безінімен қысылуының оперативті емі; ащы ішекті кӛлденең тоқ ішектің
артымен әкелуі арқылы дуоденоеюностомия салуға (16жағдайда),
дуоденодуоденоанастамоз салуға (7 жағдайда) жасауға негізделді. Ортаңғы
ішектің туа болған бұралуында, 6 бақыланған жағдайда Ледда операциясы
жасалды. Ащы және тоқ ішектің тӛменгі атрезиясы кезінде оперативті
коррекцияға, ұшын-бүірге анастомоз жасауға (7), аралас ақаулар кезінде-
екі жақты илеостомаға және У тәрізді аностомоз жасауға жүгінді.
Нәтижесі: Туа болған ішек ӛтімсіздігімен емделген 46 жаңа туған
нәрестенің 17 (36,9 %) шетінеп кетті. Операциядан кейінгі кезеңдегі
асқынулар кӛбінесе туғаннан кейін кеш мерзімде түскен балаларда
байқалды ( перитонит-9; аспирациялық пневмония-8).
Қорытынды: Балалардағы туа пайда болған ішек ӛтімсіздігі емінің
нәтижелері кӛрсеткендей, емдеу нәтижелерінің жақсаруы, кӛбінесе
госпитализация мерзіміне, операция алды және операциядан кейінгі
кезеңде
науқастарды
жүргізу
сапасына
және
реанимация-
анестезиологиялық кӛмек деңгейіне байланысты.
15
ЦИТОКИНОВЫЙ ПРОФИЛЬ ПРИ ОСТРОМ ИНФАРКТЕ
МИОКАРДА С ПОДЪЕМОМ СЕГМЕНТА ST
А.О. Аймагамбетова, Е.Оспанов
Государственный медицинский университет г. Семей, Республика
Казахстан
Целью нашего исследования явилось изучение динамикицитокинов
(IL-1β, IL-6
;
IL-10, ФНОα) у больных острым инфарктом миокарда (ОИМ) с
подъемом сегмента ST.
Материалы и методы: были обследованы 30 пациентов ОИМ с
подъемом сегмента STпоступившие в отделение неотложной кардиологии:
24 мужчин и 6женщин, средний возраст пациентов составил 53,7 ± 8,3 и 11
здоровых людей. Всем больным в 1, 7, 14сутки от момента поступления
проводилось
изучение
цитокинов
(IL-1β,
IL-6
;
IL-10,ФНОα).
В
исследование не включались пациенты с острыми воспалительными
заболеваниями. Для определения цитокинов использовались наборы
реактивов для ИФА цитокинов человека фирмы "Вектор - Бест"
(Новосибирск). В течении последующих 3месяцев со дня поступления, у
больныхбыли следующие осложнения: смерть, отек легких, аневризма
сердца, коллапс, ранняя постинфарктная стенокардия, нарушения ритма и
проводимости. Все больные были разделены на 2 группы. 1-ю
группусоставили 18 больных, которые не имели осложнений, как в
госпитальном,так и после неѐ. Во 2-ю группу вошли остальные12 больных
с разными осложнениями сердечно - сосудистой системы.
Результаты: У больных ОИМ с первых суток заболевания
наблюдался максимальный уровень IL-6, ФНОα. На 1 сутки ОИМ
наблюдалось повышение уровней IL-6
;
ФНОα, IL-10,нормализация
показателей отмечалась на 14 сутки заболевания. Осложненное течение
ОИМсопровождалось более выраженной активностью воспалительного
процесса (IL-6
;
ФНОα, IL-10)в 1 и 7 сутки, а также выявлялась задержка
нормализации IL-10 на 7 сутки и повторное повышение его на 14 сутки.
Нами не обнаруженодостоверной прогностической значимости уровнейIL-
1β.Уровень IL-6в 1 сутки у больных 2-й группы был в 4раз выше данных 1-
ой группы (P<0,001) и 8,9 раз выше контрольных значений (P<0,001).
Уровень ФНОα в 1 сутки у больных 2-й группы был в 1,7раз выше данных
1-ой группы(P<0,001) и 6 раз выше контрольных значений(P<0,001).
Заключение: В результате исследования выявлена взаимосвязь
цитокиновойреакции с течением и прогнозом ОИМ и позволяет
делатьвывод о том, чтонеблагоприятный прогноз может быть обусловлен,
не только клиническими и ангиографическими данными, но и
провоспалительной активностью, в частности – повышением уровня IL-6,
ФНОα, которые могутвыступать в качествепредикторовнеблагоприятного
исхода инфаркта миокарда.
16
АБАЙ ҚҦНАНБАЕВТІҢ ОН ТОҒЫЗЫНШЫ ҚАРА СӚЗІ
Айтуғанова А.С.103топ, Қоғамдық денсаулық факультеті
Семей мемлекеттік медицина университеті, ҚР
Тақырыптың ӛзектелігі:Абайдың кӛркемдік, әлеуметтік гуманистік
және дінге кӛзқарастары терең білінген еңбегі - қара сӛздері. Абайдың қара
сӛздері - ұлы ақынның сӛз ӛнеріндегі кӛркемдік қуатын, философиядағы
даналық дүниетанымын даралап кӛрсететін классикалық стильде жазылған
прозалық шығармасы. Жалпы саны қырық бес бӛлек шығармадан тұратын
Абайдың қара сӛздері тақырыбы жағынан бір бағытта ғана жазылмаған,
әртүрлі бағытта жазылған,мысалы: «ақыл»,≤білім», «жақсылық пен
жамандық», Оның алты-жеті үлгісі қысқа болса, қайсыбіреуі мазмұн,
тақырып жағынан ӛзгешелеу, ауқымды болып келеді. Абай ӛзінің қара
сӛздерінде шығарманың ажарына ғана назар аударып қоймай, оның
тереңдігіне, логикалық мәніне зор салған.
Тақырыптың мақсаты: Абай Құнанбаевтің он тоғызыншы қара
сӛзімен жан-жақты таныту.
Зерттеу әдісі : талдау, сараптау.
Қорытынды: Ақынның бүкіл шығармаларындағы негізгі бір тұтас
тақырыпта ӛзекті идея болған. Абайдың пікірінше, ішкі рухани
казынамыздың молығуы тікелей ӛзіміздің қолымыздағы іс. Осы пікір
Абайдың "Он тоғызыншы сӛзінде" де қайталанады. Абайдың дүние
танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті ӛмір
тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан
да Абай "Он тоғызыншы сӛзінде":"Адам ата-анадан туғанда есті
болмайды: есітіп, кӛріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды
таниды-дағы, сондайдан білгені, кӛргені кӛп болған адам білімді болады.
Естілердің айтқан сӛздерін ескеріп жүрген кісі ӛзі де есті болады... Сол
естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен
сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады", — деп жоғарыдағы
ӛлең үзіндісендегі ойын осы сӛзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатының
кӛруге болады.
17
ВКЛАД ПОЛИТИЧЕСКИХ ССЫЛЬНЫХ В КУЛЬТУРНОЕ
РАЗВИТИЕ ГОРОДА СЕМИПАЛАТИНСКА
Б. А. Акимеева
Казахский гуманитарно-юридический инновационный университет
Г. Семей, Республика Казахстан
Семипалатинск, как и Казахстан в целом, служил местом
политической ссылки царской России. Находясь здесь ссыльные
интеллигенты не прекращали своей активной деятельности.
Благодаря заботам политического ссыльного Е. П. Михаэлиса в
Семипалатинске в 1878 году был открыт статистический комитет.
Сотрудничали в нем ссыльные народники Н. И. Долгополов, А. А. Блэк, А.
А. Леонтьев, С. С. Гросс, П. Кашинский, местные краеведы А.
Земляницын, Г. Шестаков, А. Герн, С. Никитин, а также Абай Кунанбаев,
Амре Айтбакин, Ахун Мунайтпасов. Принимавшие участие в деятельности
комитета,
политические
ссыльные
обращались
к
различным
отраслямзнаний.Многиеизнихинтересовалисьжизньюибытом
местного
населения.
11 сентября 1883 года в помещении Областного статкомитета были
открыты Семипалатинский музей с экспонатами по этнографии, местной
флоре и фауне, минералогии и общественная библиотека.Деятельное
участие в работе музея принимали политические ссыльные А.А.
Блэк,П.Е.Маковецкий, А.А.Леонтьев, Н.Я.Коншин. Они постоянно
пополняли фонды музея новыми коллекциями и вели научную обработку
уже собранного материала.
В 1896 году в жизни областного музея произошло важнейшее
событие - со своими коллекциями он принял участие во Всероссийской
промышленной выставке в Нижнем Новгороде.
31 марта (13 апреля)1902 г. в г. Семипалатинске состоялось открытие
ученогообщества под названиемСемипалатинскийподотдел Западно-
Сибирского отдела Русского географического общества, ставшего
преемником Семипалатинского областного статистического комитета. С
предложением
об
его
образовании
выступил
на
страницах«Семипалатинских областных ведомостей» Н.Я. Коншин.
Предложение было поддержано губернатором. Это было первое
краеведческое учреждение в Семипалатинской области. Почетными и
просто членами общества были такие известные в крае люди, как Н.Я.
Коншин,Б.Г. Герасимов,М.О. Ауэзов, Х. Габбасов, братья Белослюдовы,
М. Т. Турганбаев и др. Председателем общества многие годы был Б.Г.
Герасимов.
В целом, политические ссыльные внесли весомый вклад по
превращению Семипалатинска в один из культурных центров Казахстана.
18
СОСТОЯНИЕ ИММУННОГО СТАТУСА У СТУДЕНТОВ 3
КУРСА ФАКУЛЬТЕТА «ОБЩАЯ МЕДИЦИНА»
Алипбаева М., 323, общемедицинский факультет
ГМУ г. Семей, РК
В настоящее время сохранение и укрепление здоровья населения
является одним из приоритетов системы здравоохранения Республики
Казахстан. Рост заболеваемости среди студентов делает актуальной
проблему состояния здоровья молодежи.
Целью исследования является изучение состояния иммунитета,
перекисного окисления липидов и антиоксидантной защиты у студентов 3
курса факультета «Общая медицина» ГМУ г. Семей. Иммунная система
характеризуется многоликостью реакций, многочисленностью механизмов
защиты, факторов резистентности.
Были проведены исследования иммунного статуса у 60 студентов в
возрасте 19-21 год(на базе объединенной учебно-научной лаборатории
ГМУ г. Семей): исследование клеточного звена иммунитета (субпопуляции
Т-лимфоцитов (CD 3, CD 4, CD 8), РТМЛ на ФГА), исследование
гуморального звена (В-лимфоциты (CD 20), циркулирующие иммунные
комплексы, гетерофильные антитела), исследование неспецифической
резистентности (фагоцитоз, фагоцитарное число, спонтанный НСТ-тест),
перекисное окисление липидов (малоновый диальдегид, диеновые
конъюгаты),
антиоксидантная
защита
(глутатионредуктаза,
глутатионпероксидаза, каталаза).
Студенты условно были разделены на 3 группы:
1.
практически здоровые студенты на момент обследования,
2.
студенты, имеющие хронические заболевания (гастрит,
пиелонефрит, бронхит, панкреатит, гайморит, тонзиллит),
3.
студенты, перенесшие накануне исследования ОРВИ.
В результате иммунологического обследования у студентов 3 курса
факультета «Общая медицина» выявлены нарушения клеточного звена
иммунитета(снижение CD 3-лимфоцитов в 1,4 раза, снижение CD 4-
лимфоцитов в 1,4 раза) ; гуморального звена иммунитета снижение CD 20-
лимфоцитов в 1,1 раза);
Изменения
показателей
неспецифической
резистентности,
перекисного окисления липидов и антиоксидантной защиты у
обследованных нами студентов не выявлены. При сравнении результатов
иммунного статуса по группам исследования наблюдается существенное
снижение CD 20-лимфоцитов в группе студентов, перенесших накануне
обследования ОРВИ.
19
ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ ПРОБЛЕМА ГОРОДА СЕМЕЙ ПО
ПОЛИГОНУ ТВЕРДЫХ БЫТОВЫХ ОТХОДОВ
К.М Алтынканов
Государственный медицинский университет г.Семей, Республика
Казахстан
Учитывая нерешенность многих базовых проблем, связанных с
вывозом и утилизацией всех видов отходов, можно с уверенностью
сказать, что в настоящее время любой город находится практически на
пороге биологического и бактериологического отравления своими же
отходами. И, в первую очередь, любая авария на очистных сооружениях,
системах водо- и теплоснабжения, систематический невывоз мусора или
его утилизация на неприспособленных для этого полигонах приводят к
распространению вредоносных бактерий, ведущему к резкому увеличению
граждан, пораженных инфекционными заболеваниями желудочно-
кишечного тракта, ассоциированных с дисбактериозом кишечника.
Общегородской полигон ТБО г. Семей, расположенный в 7 км от
городской
черты
является
единственным
местом
размещения
промышленных и бытовых отходов от предприятий и населения города.
Указанный полигон в настоящее время не отвечает действующим
санитарным и экологическим нормам. На территории полигона ТБО
необходимо создать полигон для захоронения токсичных промышленных
отходов, строительство скотомогильника, строительство полигона для
токсичных отходов с учетом современных экологических и санитарных
требований.
|