ОСОБЕННОСТИ РЕЛИГИОЗНОГО МИРОВОЗЗРЕНИЯ В
КАЗАХСКОЙ ФИЛОСОФИИ НА ПРИМЕРЕ ИДЕЙ АБАЯ
Скоснягин Д.Н.
Государственный медицинский университет города Семей,
Республика Казахстан
Актуальность работы: исторически сложилось так, что последние
два десятилетия на территории постсоветского пространства повышается
значимость религиозного мировоззрения. Человек в поисках смысла жизни
и оснований своего жизненного пути все чаще обращается к религии. Этот
процесс необходимо всесторонне исследовать, т.к. религиозные чувства,
не всегда нацелены на поддержание мира и согласия в обществе.
Цель работы:рассмотреть особенности религиозного мировоззрения
в современном Казахстане, на примере идей Абая;
Метод исследования:анализ данных, полученных при изучении
литературных источников и опыта, уточнение предположений (гипотез).
Чтобы понять процесс формирования казахской философской мысли
необходимо обратиться к такой яркой фигуре в казахской культуре как
Абай. Как сын своего народа, Абай взял лучшее от многовековой культуры
казахского народа и обогатил эти сокровища благотворным влиянием
русской культуры. Философская направленность поэта, прежде всего,
проявляется в его поэтическом творчестве. Он поэт-сатирик, обличитель.
Его стихи носят просветительский характер: есть стихи-притчи, стихи-
назидания . Но во всех произведениях звучит основная мысль: любовь к
человеку и природе – это ключ к философии Абая. Исходя из своего
философского мироощущения, ему близки такие русские поэты и
писатели, как А.С. Пушкин, М.Ю. Лермонтов, И.А. Крылов, И. Бунин, Л.
Толстой, Салтыков-Щедрин. Именно поэтому он переводил их
произведения на казахский язык.
Вывод: Казахская философия определяется конкретно-исторической
судьбой
казахского
народа,
его
менталитетом,
характером
мировоззренческих проблем в разные периоды его исторического
развития.Мыслитель Абай вот уже почти два столетия восхищает
различные поколения людей глубиной своей мысли и яркостью языка. Его
известность переступила границы Казахской земли, а его талант стал
достоянием всего мира. Но особую роль Абай сыграл в духовном единении
двух народов – казахского и русского. Он много размышляет о сущности
жизни и взаимопроникновении культур. Его мысли- это те кирпичики-
основания на которых заложена современная философия свободного
Казахстана.
211
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТРАЙБОЛИЗМ МӘСЕЛЕСІ
А.Н Сламбаева
Семей мемлекеттік медицина университеті қ.Семей,Қазақстан
Республикасы
Адамзат тарихында әрбір ұлттың ру, тайпа негізінде қалыптасу
үрдісі табиғи заңдылық. Бұл үрдістен ешбір этнос қашып құтыла алмаған.
Яғни, рушылдық – алғашқықауымдық құрылыстың нышаны, адамзат
ӛркениеттілігінің белгілі бір сатысының әлеуметтік қажеттілігі.
Трайболизм — қоғамда рулық-тайпалық бӛлініс негізінде сақталған
қарым-қатынастардың, ру-тайпалық,ұлттық оқшаулануды білдіреді.
Трайболизм әсіресе әдет-ғұрыптар менжораға негізделгендәстүрлі
коғамдарға тән
Трайболизм қазақы қоғамдағы жүзге, руға бӛлінушілік те жас егемен
мемлекетімізді нығайтуға кері әсерін тигізуі мүмкін Кезінде патшалық
Ресей Қазақ жерлерін отарлауда жүздік рулық келіспеушіліктерді ұтымды
пайдаланған.
ХХІ ғасырға аяқ басқан Қазақ халқының санасында сіресіп тұрған
рушылдық пен жүзге бӛліну еліміздің болашағына, оның ӛркениеттілікке
кӛтерілуіне тосқауыл және нұқсан келтіретін рухани дерт болып тұр. Бұл
құбылыстың Қазақ қоғамына аса қауіптілігі ескеріліп, Конституциямызда
рулық араздықтарды қоздыруға бағытталған әрекеттерге тыйым салынған.
Қазақтың басын біріктірген Әз Тәуке: «Қазақтың ұраны - бірлік»!
деп кӛз жұмды.«Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, тӛртеу түгел болса,
тӛбедегі келеді».Сонда рушылдықтың,жүзге бӛлінудің әлеуметтік негізі
неде,себебін қайдан іздейміз?!Бірінші себебі, бүкіл отаршылдар
пайдаланған «Бӛліп ал да, билей бер» қағидасының тікелей жемісі, сол
саясаттың әлі күнге дейін ұлт санасына дерт болып жабысуы,
деколонизация кезеңінде басқа сипат алып,капитализмге бейімделуі.
Рушылдық енді-енді басы қосыла бастаған қазақтың бірлігіне сызат
түсіріп, бӛлініп-жарылуға апаратыны жӛнінде жиі айтылады. Әсіресе
мұндай ақылды ұлағатты сӛзді айтатын ӛнер адамдары. Солай бола тұра
қазақ әншілерінің біразы ата-тегінен жеріп, руының атын фамилия қылып
алды.Мысалы: Ақылбек Жеменей, Сара Найман,Майра Керей.
Қазакстан жағдайында ұлттық бірлік пен ынтымақтастықты нығайту
үшін Трайболизмнің қандай да болмасын кӛріністерін болдырмауға үшін
халықтың Қазақстан "мемлекеттілігі", "егеменділігі" идеясы тӛңірегіне
топтасуының маңызы зор. Біртұтас ұлттық сананьщ калыпттасуына
мемлекеттіліктің, ұлттық рухани мәдениеттің түбегейлі мәселелерін кӛтеру
мен әлеуметтік-экономикалық ӛрлеуді қамтамасыз етуге жүмылу оң әсерін
тигізеді.
212
СММУ1 ЖӘНЕ 3 КУРС СТУДЕНТТЕРІНІҢ ҚЫСҚА
МЕРЗІМДЕ ЕСКЕ САҚТАУ ЖӘНЕ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН БАҒАЛАУ
Е.Смаилов, Ж.Ахметова, Ш.Абишева
Семей қаласының мемлекеттік медицина университетіҚазақстан
Республикасы
Жұмыстыңӛзектілігі: Ми іс-әрекетінің ең тартымды құблыстарының
бірі оныңқабылданған ақпаратты сақтау және еске түсіру, яғни зерделік
қабілеті. Қазіргі таңда ғылымныңӛзекті мәселелерінің бірі – адамның
психофизиологиялық іс-әрекетінің негіздерін анықтау болып табылады.
Ақпаратты тыңдау және іздену, оқу мен жазу адамның есте сақтау, ойлау
қабілетін арттырады. Ақпаратты қабылдау, зейін қою, есте сақтау, ойлау
ағзаның сенсорлы жүйесінің функционалдық жүктемесіне байланысты.
Есте сақтау-мидың ең бір күрделі іс-әрекетіне жатады, яғни алынған
ақпараттты есте қалдыру, сақтау және еске түсіру қабілетімен
сипатталады. Сонымен қатар ойлау болмысты, оның бүкіл байланыстарын,
қатынастарын және заңдылықтарын жанама түрде, жалпылама бейнелеу.
Ойлау процеттері жалпы түсінікпен ұғымның және пікір мен ой
тұжырымынан тұрады. Бұл құбылыстардың барлығы күрделі процестердің
бірі болып табылады. Студенттердіңесте сақтау, сана эмоциялық
жағдайын, ойлау қаблеттерінжоғары деңгейде жетілдіруқазіргі кездің
танымалы. Бұл келешекте таңдаған мамандыққа да кӛп үлесін қосуда.
Болашақ дәрігерлер үшін ситуациялық жағдайлар болғанда қабылдаған
ақпараттар ой елегінен ӛткізіп тез шешім қабылдауды қажет етеді. Айта
келе
жоғарыда
кӛрсетілген
процестер
студенттер
арасында
психофизиологиялық іс- әрекеттердіңӛзекті мәселелердің бірі болып
табылады. Осыған орай студенттердің есте сақтау, зерде және ойлау
қаблеттерін бағалау үшін арнайы кестелер құрастырылды.
Жұмыс мақсаты: Семей қаласының мемлекеттік медицина
Университетінің1 және 3 курс студенттер арасындақысқа мерзімде
ескесақтау және ойлау қаблетінің деңгейінбағалау.
Жұмыс барысында1 және 3 курс студенттенрі арасындаойлау
қабілетін және қысқа мерзімде есте сақтаудыңкӛлемін арнайы кестелер
бойынша бағаланды.
Алынған нәтиже бойынша біз 1 және 3 курс студенттері арасында
қысқа мерзімде есте сақтау мен ойлау қабілеттерініңерекшеліктерін
байқадық. Студенттердің білім деңгейін арттыру үшін жан-жақты
ақпараттардыала отырып, қорытынды түйін шығарып ойлау қаблетін
жетілдіру қажет.
213
МОРФОФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ПРОСТАТЫ
И ИХ ВЛИЯНИЕ НА ФОРМИРОВАНИЕ ЗАБОЛЕВАНИЙ
Ф.М. Султанова
Северо-западный государственный медицинский университет имени
И.И.Мечникова, г.Санкт-Петербург, Россия
Простата – мужской половой орган ,знание структуры которого
имеет очень большое значение ,т.к. воспаление простаты (простатит) и
опухоли простаты являются частыми заболеваниями у мужчин старше 35
лет.
Нами было исследовано три препарата простаты, полученных от
трупов мужчин, погибших от причин не связанных с патологией половой
системы, 7 рентгенограмм и 13 УЗИ снимков с неизмененной простатой и
7 рентгенограмми 14 УЗИ снимков с патологией. Нами было проведено
препарирование, морфометрия, изучение УЗИ и рентгенограмм.
По данным литературы простата по форме напоминает каштан.
Масса ее около 25г; вертикальный размер приблизительно 3см,
горизонтальный - 4см, сагиттальный размер около 2.5 см, просвет
мочеиспускательного канала около 0.7см. Верхняя граница нормы объема
30 см³, нижняя граница -от 12 до 15 см³.
При изучении снимков было установлено, что увеличение объема
простаты происходит за счет сдавливания мочеиспускательного канала.
Это связано с тем, что капсула предстательной железыплотная и слабо
подвержена растяжению. В связи с этим рост и происходит в просвет
мочеиспускательного канала. Так же нужно отметить, что при
заболеваниях простаты она может терять симметричное строение за счет
увеличения одной из долей ( правой или левой). При изучении снимков
было установлено, что простата при доброкачественной гиперплазии
простаты увеличивается за счет роста(гиперплазии) железистой ткани, при
простатите - за счет отѐка тканей простаты, а при раке простаты объем
увеличивается за счет роста раковых клеток, причем рост раковых клеток
необязательно приводит к нарушению оттока мочи.
Из собранных данных было установлено, что простата имеет
большое значение для мужского здоровья и ее заболевания, не выявленные
вовремя, могут привести к тяжелым последствиям. Следовательно,
заболевания простаты надо лечить вовремя, в противном случае они
перейти в более сложные стадии.
214
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ РАЗЛИЧНЫХ ЗАМКОВЫХ КРЕПЛЕНИЙ
ПРИ ИЗГОТОВЛЕНИИ ЧАСТИЧНО-СЪЕМНЫХ
ПЛАСТИНОЧНЫХ ПРОТЕЗОВ
М. Сухоруков
Государственный медицинский университет г. Семей,Республика
Казахстан
Актуальность. В практической стоматологии при одиночно
стоящих зубах чаще используют частичный съемный пластиночный протез
с кламмерной фиксацией. Неудовлетворительные результаты после
протезирования съемными протезами с удерживающими кламмерами при
одиночно стоящих зубах породили мнение, что использование таких зубов
в качестве опоры малоэффективно, а трудности связанные с
протезированием очевидны. Частичные съемные пластиночные протезы с
кламмерной фиксацией недостаточно хорошо фиксируются на челюстях.
Цель работы. Улучшение фиксации частичных съемных протезов с
помощью замкового крепления при одиночно стоящих зубах и снижение
риска поломки базиса протеза.
Материалы и методы. На ортопедическом лечении находились 9
пациентов основной группы в возрасте от 50 до 70 лет. Среди них с
одиночно стоящими зубами на верхней челюсти были 6 пациентов и 3
больных с одиночно стоящими зубами на нижней челюсти. У всех 9
больных основной группы для фиксации частичных съемных протезов
использовали замковое крепление нашей конструкции. Кроме этого мы
лечили 5 больных контрольной группы с такой же патологией, частичными
съемными пластиночными протезами с кламмерной фиксацией. Из
методов исследования применяли общеклинические, определение степени
фиксации частичных съемных пластиночных протезов на челюстях и
электромиографию жевательных мышц в день наложения, 1 месяц, 6
месяцев и1год после протезирования.
Результаты и обсуждение. По данным пациентов основной группы
выявили, через 4 недели после протезирования они чувствовалиполное
привыкание к съемным протезам с замковым креплением, в первую
очередь за счет хорошей фиксации протеза на челюстях при приеме пищи.
Эти
сведения
полученные
от
больных
подтверждаются
электромиографическим методом исследования жевательных мышц.
Заключение. Пациенты, протезированные, частичнымисъемными
пластиночными протезами с замковым креплением адаптируются к ним в 2
раза быстрее, в отличие от больных, леченных традиционными протезами.
Поэтому рекомендуем использование нашего способа, для фиксации
съемного протеза.
215
ВОЗМОЖНЫЕ ПРИЧИНЫ ЗАПОЗДАЛОГО ПРОРЕЗЫВАНИЯ
ПОСТОЯННЫХ ЗУБОВ У ДЕТЕЙ
Сыченко В., 403 группа стоматологический факультет
Государственный Медицинский Университет г. Семей, Республика
Казахстан
Прорезывание зубов является физиологическим процессом и служит
косвенным показателем правильного или нарушенного развития ребенка.
Задержка сроков прорезывания зубов может быть следствием рахита,
инфекционного заболевания, продолжительного нарушения функции
кишечника и изменений в обмене веществ, но одной из редких причин
может явиться развитие твердой одонтомы из тканей одного из зачатков
постоянных зубов и ретенированных зубов.
Целью данного исследования явилось изучение факторов,
влияющих на прорезывание постоянных зубов, на примере твердой
одонтомы и ретенции зубов.
Материалы и методы исследования
Проведено клиническое исследование 2 пациентов с запоздалым
прорезыванием постоянных зубов, у каждого из которых имеются
различные этиологические факторы, имеющих практический интересв
стоматологической практике.
Результаты и их обсуждение
1-й случай обусловлен тем, что у пациента С. 12 лет – этиологией
запоздалого прорезывания 1.2 и 1.3 зубов послужила одонтома верхней
челюсти в области 5.2 и 5.3 зубов, наличие которой подтверждено
рентгенологическим снимком и патогистологическим исследованием.
2-й случай обусловлен тем, что у пациентаМ. 10 лет, отсутствует 1.1
зуб, а 1.2 находится в медиальном положении. Этиологией послужила
ретенция 1.1 зуба, который находился в альвеолярном отростке верхней
челюсти в горизонтальном положении, что выявлено на панорамной
рентгенограмме.
Выводы: таким образом, выявление причин запоздалого
прорезывания зубов заключается в тщательном обследовании пациентов с
применением основных и дополнительных методов исследования для
планирования рациональной тактики лечения.
216
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК СТРАТИФИКАЦИЯ
Тажидинова Ұ.А
Семей қ. Мемлекеттік Медицина Университеті , Семей қаласы,
Қазақстан Республикасы.
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында Қазақстанның әлеуметтік
құрылымы бұрын – сонды болмаған күрделі ӛзгерістерге ұшырап отыр.
1991 жылы Егемендік, тәуелсіздікті алған уақыттың ішінде
Республика нарыққа енеді осының нәтижесінде, әлеуметтік құрылымында
жаңатаптар, топтар, жіктер пайда болды.
Қазақстан азаматтарының құқықтары:оқуға, еңбек етуге, қызмет
етуге, кәсіпкерлікпен айналысуға, мұрагерлікке, меншік иесі болуға
құқықтары бар
Қазіргіжаңа мамандықтар: бизнесмендер, кәсіпкерлер, фермерлер,
банкирлер, жеке меншік иелері.
Қазақстандағы бизнесмендер: номенклатуралық бизнес, табиғатынан
бизнеске жақын, кәсіби бизнес, жаппай бизнес
Кәсіпкерлік – бұл заңды әлеуметтік-экономикалық құбылыс.
Кәсіпкерлік немесе бизнес қоғамның ілгерілеп дамуына елеулі ықпалын
тигізеді.Сондықтан
еліміздің
экономикалық,
саяси,
әлеуметтік
тұрақтануында ірі, орта және шағын бизнестің рӛлі зор.
Республика меншік иелері табынан басқа да таптар мен әлеуметтік
топтар бар.Жалпы алғанда, қазіргі Қазақстан қоғамында бір таптың,
топтың, жіктің екінші бір тапқа, топқа, жікке ауысуы жиі болып отыр.
Әрине, мұндай ауысу процесі Кеңес Одағы кезінде де болған. Біздің
Қазақстан елінде бұл құбылыстың тік және кӛлденең сызықтарыарқылы
даму түрлері біршама айтарлықтай болып отыр. Бұларға қосымша әрбір
таптың, топтың іштей бір-біріне ӛту, ауысу жиі кездеседі.
Кӛптеген ӛндіріс орындары экономикалық тұрғыда тиімсіз болып
жабылып қалды. ӛндірісте істейтін адамдардың кӛпшілігі жұмыссыз
қалып, басқа салалардан жұмыс тауып алуға мәжбүр болды. Жұмыссыз
адамдардың кейбіреулері жұмыс тауып алды, кейбіреулері кәсіпкер,
бизнесмен,
жалға
беруші,
жеке
меншіктегікәсіпорындарда,
шаруашлықтарда жұмыс істей бастады, ал, жұмыссыздардың басқа бір
кӛпшілік бӛлігі, әсіресе, жастар, әйелдер, мамандандырылмаған немесе
жартылай мамандандырылған жұмысшылар, олармен қатар қызметкерлер
мен интеллигенция ӛкілдері жұмыс таба алмай қалды. Жалпы
республиканың әр түрлі шаруашылық салаларында жұмыссыздық күн
сайын ӛсу үстінде.
Қоғамның әлеуметтік құрылымында әлеуметтік қорғауды ерекше
тілейтіндер – зейнеткерлер,бұларға қоғам және үкімет тарапынан
үлкенқамқорлық, кӛмек кӛрсету қажет.
217
ПРЕЭКЛАМПСИЯНЫҢ АУЫР ДӘРЕЖЕСІМЕН ЖҤКТІ
ӘЙЕЛДЕРДЕ БОСАНУ ИНДУКЦИЯСЫНЫҢ НӘТИЖЕЛІГІ
Талғатқызы А., Нукенова А.К.
Семей Мемлекеттік Медицина Университеті,
Қазақстан Республикасы
№ 1 Перинаталды орталық бойынша преэклампсияның ауыр
дәрежесі кезінде жүкті әйелдерде жүргізілген жатыр мойнын дайындау
әдістерінің қайсысы ең нәтижелі екені зерттелді.
Преэклампсияның
ауыр
дәрежесінде
әйел
жағдайы
тұрақтандырылғаннан кейін босандыру кӛрсетіледі. Ұрық пен ана
жағдайы таразыланып, босану не табиғи жолмен, не кесар тілігі
операциясы арқылы жүргізілуі шешіледі.
Жатыр мойны Бишоп шкаласы бойынша бағаланып, нәтижелерге
байланысты индукция әдісі таңдалады.
Қолданылған индукция әдістер:
1)Простагландин Е
1
(мизопростол)
2) Простагландин Е
2
(динопростон)
3) Амниотомия
4) Амниотомия мен окситоцин инфузиясы
Ауыр преэклампсия кезінде босану индукциясын амниотомия мен
окситоцин инфузиясы арқылы жүргізу ең нәтижелі болды.
Нәтижелігітӛмен пропедил гель (динопростон) болды.
218
К ВОПРОСУ О СТРУКТУРЕХРОНИЧЕСКИХБОЛЕЗНЕЙ
ПОЧЕК
Т.А. Танатова
Государственный медицинский университет г. Семей,
Республика Казахстан
Актуальность.Хроническая
болезнь
почек
—
не
узкая
нефрологическая,
а
общемедицинская
проблема
с
серьезнымисоциальными и экономическими последствиями для всей
страны. Частота ХБП колеблется в различных странах в пределах 100 – 600
на 1 млн. взрослого населения.Ежегодно,по крайней мере, от 4 до 6 детей
на 1 млн. детского населения до 15 лет уженуждаются в почечно-
заместительной терапии (ПЗТ) [EDTA, Игнатова М.С., Вельтищев Ю.Е.,
1989; Папаян А.В., Савенкова И.О.,1997]. С возрастом частота развития
ХБП у детей увеличивается. По данным US Renal Data Systems, частота
развития терминальной стадии ХПН у детей до 19 лет составляет 11 на 1
млн. населения США в год.
Цель работы: изучить структуру заболеваемостихронических
болезней почек (ХБП).
Материалы
и
методы
исследования.
Нами
проведен
ретроспективный анализ историй болезней пациентов, находившихся на
лечении в педиатрическом отделении МЦ ГМУ г. Семей с 2005 годапо
2011 год.
Результаты. За период с 2005 годапо 2011 годв педиатрическом
отделении МЦ ГМУ г. Семей было пролечено 728 детей с заболеваниями
почек и мочевыводящих путей, из них дети с ХБПсоставили -187.В
структуре
причин,
приводящих
к
развитию
ХБП,у
девочек
превалировалпиелонефрит - 57,8% случаев. Гломерулонефрит встречался у
21,1%
девочек,
врожденные
аномалии
почек
-
у
8,9%,
тубулоинтерстициальный нефрит – у 4,4%, сахарный диабет - у 2,2%.А у
мальчиковв этиологии ведущее место занималгломерулонефрит – 45,6%
случаев. Тубулоинтерстициальный нефрит составил22,2%, пиелонефрит –
15,6%, врожденные аномалии почек – 8,9%, сахарный диабет – 2,2%. ХБП
наиболее часто диагностировалив возрасте от 7 до 12 лет.
Заключение. Данные, полученные, в ходе исследования однозначно
подтверждают,что проблема ХБП актуальнасреди детского населения.
Наиболее частыми причинами данной патологии у детей являются –
пиелонефрит и гломерулонефрит, а также немало важноезначение имеют
врожденные аномалии почек, тубулоинтерстициальный нефрит, сахарный
диабет.
219
ПОДРОСТКОВАЯ БЕРЕМЕННОСТЬ
Танекенова А.,Жаркымбаева А., Федорина Н.,Хохрякова В., 701 АиГ
Государственный медицинский университет г. Семей, Республика
Казахстан
Проблема
подростковой
беременности
возникает
из-за
несоответствия возраста половой и социальной зрелости.
Большая часть ранних беременностей является незапланированной.
Отсюда печальная статистика:
70% беременностей заканчиваются абортами (очень часто – на
поздних сроках),
15% – выкидышами,
15% – родами.
Только за семь месяцев 2009 года в Казахстане сделано 60 тысяч
абортов.
10% прервавших беременность - девочки-подростки.
В наших школах не ведутся уроки полового воспитания, однако по
мнению 75% казахстанских старшеклассниц аборт - это единственный
способ контрацепции.
По данным Министерства здравоохранения РК, в 2009 году из 360
тысяч родов по Казахстану 4 360 приходится на роды в возрасте с 15 до 18
лет.
Количество зарегистрированных беременностей среди 15–18-летних
превышало 8 тысяч, а число зарегистрированных абортов у девочек-
подростков этой возрастной группы более 4 тысяч.
Число случаев внебрачной рождаемости составило на начало 2009
года у несовершеннолетних девушек (на 100 000 рожениц) 23,5%.
Результаты наших исследования показали, что раннее начало
сексуальной жизни подростков происходит в условиях низкой
контрацептивной культуры,
малого числа специальных медицинских, консультативных,
психологических служб и программ сексуального просвещения для
подростков, специалистов.
Таким образом, по нашему мнению, главным условием решения
проблем молодежи является скоординированность действий различных
государственных
и
общественных
учреждений,
организаций
и
специалистов, а также полноценное финансирование молодежных
программ.
Для реализации и успеха программ по сексуальному воспитанию
молодежи нужны подготовленные кадры как среди медиков, так и среди
учителей, воспитателей, которые в дальнейшем смогут подготовить своих
коллег для работы в этой области.
220
Достарыңызбен бөлісу: |