2-тақырып. Түркілердің шығу тегі мәселесі. VI-ХІІ ғғ. Қазақстанның этносаяси тарихындағы түркі факторы


Қарлұқ мемлекетінің саяси басқару жүйесі



Pdf көрінісі
бет9/19
Дата29.09.2022
өлшемі4,75 Mb.
#40825
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   19
Қарлұқ мемлекетінің саяси басқару жүйесі 
Ябғу 
(мемлекет басшысы) 
Күдеркін 
(ябғу көмекшісі) 
 
Тайпалар бірлестігінің көсемі 
Елтабар 
(рулар бірлестігі) 
Сегун 
(ру басы) 


Қарлұқтар (
Бұлақ
)
Бұлақ Жікіл Ташлықтар
Араб, парсы деректері
Жетісуда құрылған қарлұқ конфедерациясына түркі 
тілдес көшпелі және жартылай көшпелі түрлі 
тайпалар жікілдер, бұлақтар, тухсилер, аргулер, 
барысхандар, оғыздардың қалған топтары кірген 


Жетісуда билікке қарлұқтар келіп (766 жылы) оғыз 
тайпалары батысқа Сырдарияға қарай қоныс аударды 
VIII ғасырдың 2- жартысында 
Оғыздар Сырдарияның орта, төменгі ағыстарын Арал 
өңірін тұтастай иеленді 
Кангар-печенег тайпалары 


IX ғасырдың соңында оғыз шонжарлары Аралдың солтүстік өңіріндегі билікті өз қолдарына алып, Жайық, 
Еділ өзендерінің бойына қоныс тепті. Қаратау бөктері, Шу бойы, Балқаш маңы, Орал, Ырғыз, Ембі, Ойыл, 
өзендері тұтастай оғыздар мекеніне айналды. Бұл оқиғалар оғыздардың саяси топтасуына себепші болды. 
Араб деректерінің мәліметтеріне қарағанда, IX ғасырдың соңы - X ғасырдың басында оғыздарда мемлекет 
қалыптасты. 


Оғыз конфедерациясына енген тайпалар 
кангар 
байандұр 
имур 
печенег 
халаж 
қарлұқ 
жағр 
шарұқ 
имек 
кай 


Махмұд Қашғари «Диуани лұғат – ат түрікте» XI ғасырда
оғыздарда 22 тайпа болды деп, олардың тізімін берсе, алғашында
24 тайпа болған деген пікірді де айтады. 
Әл- Марвази 12 тайпадан тұрды деген пікірді ұстанады.
«Джами ат– Тауарих» оғыздар екі үлкен тайпалық топтан
бұзұқтар мен ұшықтардан тұрғандығын мәлімдейді. Әрбір топта 
24 тайпадан болған, олардың өзі тепе - тең болып екіге бөлінген деп жазады.





Оғыз мемлекетінің билеушісі жабғу лауазымына ие болды. Жабғу билігі мұрагерлік 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   19




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет