ТӘЖІРИБЕГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІН ҚОЛДАНУ

190 
 
мамандарының  бәсекеге  қабілеттілігіне  байланысты.  Ал  кәсіби  мамандардың  бәсекеге 
қабілеттілігі  жоғары  оқу  орындарының  міндеті,  сол  себепті  бұл  үдеріс  жүйелі,  кешенді  түрде 
білім,  ғылым  және  тәжірибе  арасындағы  интеграциялық  байланыстың  дамуын  талап  етеді. 
Білім  беру  және  ғылыми    ұйымдар  мен  бизнес  саласының  ынтымақтастығы  оқу  үдерісін 
ұйымдастыруға,  профессор  оқытушы  құрамының  деңгейін  жоғарлатуға,  бизнестің  жаңа 
инновациялық  жобалармен  толығуына  септігін  тигізеді.  Бұл  байланыстардың  жүзеге  асуы 
Отандың  өндірістің  мамандарының  әлемдік  озық  әдістерді  меңгеріп  бәсеке  қабілеттілігінің 
артуынажәне бизнес пен ғылым арасындағы трансферді өркендетеді[2].  
Қазіргі  таңда  елімізде  білімге  негізделген    инновациялық  экономикаға  өту  қажеттілігі 
толық  жетілді.  Бұл  мәселені  білім,  ғылым  және  бизнестің  қауымдастығы  ретінде  тиімді 
ынтымақтастығымен ғана шешуге болады. Ғылым –жоғары білім негізі, оның сапасы. Отандық 
ғылымның  даму  деңгейі  жоғары  білім  сапасының  даму  деңгейін  анықтайды.  Жоғары  білім - 
кадр  потенциалының  ұдайы  өсуінің  негізі.  Ғылым  өндіріс  пен  технологияға  идеяларды 
іздестіру  көмегімен  ғана  емес,  сонымен  қатарэкономика  арқылы  да  әсер  етеді.  Білімге 
негізделген  ғылымды  қажетсінетін  технологияларды  қалыптастыруда  білімнің  алатын  орны 
үлкен,  сондықтан  заманауи  күрделі  өндірісте  біліктілігі  жоғары  қызметкерлердің  жалпы 
мәдениеті де және еңбегінің сапасы да жоғары болатыны анық. Ал қазіргі таңдағы өндірістерге 
қойылатын  талаптар  қызметкерлердің  біліктілігі  мен  білім  деңгейін  жоғарлату  жолымен  ғана 
қанағаттандырылады. Білікті қызметкер – өндірістің қажетті деңгейін қамтамасыз ететін басты 
фактор,  себебі  жаңа  технологияларды  құрастыру,  ендіру  және  тарату,  бәсекеге  қабілеттілік 
кепілі  білімді  мамандар  болып  табылады.  Осы  негізде  өндірістердің  кәсіби  білім  беретін  оқу 
орындарымен тікелей байланыста болуының мүддесі артады[3,4].  
Сондықтан  бұл  мәселені  шешуде  ЖОО  мен  еңбек  нарығын  ұйымдастыру  механизмін 
қалыптастыру  қажет.Берілген  механизм  ЖОО  мен  жұмыс  беруші  арасындағы  іс  –шараларды 
біріктіруге  негізделеді.  Біріктіру  барысында  әр  сала  өздеріне  қажетті  деңгейлерді 
инновациялық жолмен  шешуге ұмтылуы қажет.  
ЖОО    деңгейінде  еңбек  нарығының  жағдайын  бағалап,  соған  сәйкес  білім  беру 
жүйесінұйымдастыру маңызды. Білім берудің жаңа технологиялары: өзгермелі еңбек нарығына 
сәйкес  студенттердің  қабілеті  мен  қызығушылықтарына  байланысты  дербес  білім  беру 
бағдарламаларымен  қамтамасыз  етілуі  қажет.  Заманауи  білім  берудің  жалпы  мүддесі 
студенттердің  білім  алу  барысында  дербестік    және  сыни  ойлану  икемдерінің  қалыптасуы 
болып есептеледі. Оқу үдерісінебілім алудың жаңа әдістерін енгізу студенттердің танымдылық 
белсенділігі  мен  дербестігін  арттыруға  бағытталады.Жоғары  оқу  орындарында    білім  алуды 
ұйымдастырудың тиімді түрі дәріс сабақтарымен тәжірибені қатар алып жүру болып саналады. 
Білім  беру  жүйесі  дедуктивті  негізде  дидактикалық  триадаға  сәйкес  «Білім – икем – дағды» 
қалыптасқан.  Бірақ  негізгі  назар  білімді  игеруге  ғана  аударылады.  Білімді  игеру  барысында 
қажетті  икем  мен  дағды  қалыптасу  қажет  деп  есептелінеді.  Бұл  әдістің  нәтижесінде  жоғары 
білімді  мамандар  саны  жылдан  жылға  артып,  ал  нарық  саласы  керісінше  білікті  тәжірибеден 
бағыт  бағдары  бар  мамандардың  жетіспеушілігінен  зардап  шегуде.  Еңбек  нарығында  жеке 
білім  ғана  емес,  маманның  білімін  тәжірибеде  қолдану  және  белгілі  бір  кәсіби  қызметтерді 
орындау қабілеттілігі сұранысқа ие. 
Жоғары  білім  беру  жүйесінде  тәжірибеге  бағытталған  оқытудың  қалыптасқан  бірнеше 
әдістері  бар.  Тәжірибеге  бағытталған  оқыту  әдістерінің  бірі  студенттердің  кәсіби  ортаға  ену 
мақсатында  оқу,  өндіріс  және  диплом  алды  тәжірибесімен  байланысты.  Бұл  тәжірибеге 
бағытталған  оқыту  әдістерінен  басқа,  қазіргі  таңда  студенттердің  болашақ  кәсіби  қызметінде 
тұлға  ретінде,  білім,  икем,  дағдының  қалыптасуына  себебін  тигізетін,  сапалы  кәсіби 
бағытталған  білім  беру  технологиясын  ендіру  қажет.  Білім  белгілі  бір  қызмет  тәжірибесін 
игермей  тәжірибеге  бағытталған  болуы  мүмкін  емес.  Білім  берудің  деңгейі  құзыреттілік 
тәсілдеме  әдісімен  анықталуы  қажет.  Құзыреттілік  түсінігі  "не,  білемін"  түсінігінен  көрі 
"қалай,  білемен"  түсінігіне  сәйкес  келеді. "Не,  білемін"  дәстүрлі  білім  беру  парадигмасына 
қарайды,  ал  "қалай,  білемін"  көбінесе  білімді  қызметте  пайдалану  мүмкіндігіменбайланысты. 
Сондықтан,  құзыреттілік  тәсілдеме  әдісі  тәжірибеге  бағытталған  білім  берудің  мақсаты  мен 
міндетіне  сәйкес  келеді.  Белгілі  бір  мәселені  шешуде  білім  мен  тәжірибені  жұмылдыра  білу 
мақсатындақұзыреттілік түсінігін енгізу, кәсіби білімнің сапасын өлшеуде көп атқарымдылық 
құрал  ретінде  қарастыруға  мүмкіндік  береді.  Білімді  игеруге  бағытталған  дәстүрлік  білім 
берумен салыстырғанда тәжірибеге бағытталған білім беру білімнен басқа, икем, дағды, қызмет 
тәжірибесін  игеруге  бағытталған.  Қызмет  тәжірибесі  тұлғаның  мақсатқа  жетуінің  ішкі 

191 
 
жағдайы,  ол  тұлғаның  білімі,  икемі  мен  дағдысы  негізінде  белгілі  бір  қызметке  дайындығы 
ретінде  саналады.  
Сондықтан, дәстүрлік триада жаңа дидактикалық бірлікпентолығуы қажет: "Білім- Икем-
Дағды-  Қызмет  тәжірибесі".  Сол  себепті  білім  берудің  дәстүрлі  элементі - студенттер 
тәжірибесі ЖОО -ның бағдарламасының маңызды элементтерінің бірі болып саналады.  ЖОО -
да тәжірибені үздіксіз белгілі бір ұйымда немесе бір салада жүргізу қажет.  
Студенттер  таныстыру  тәжірибесінде  оқу-танымдық  тәжірибесін  меңгереді  және 
теориялық сұрақтар мен мәселелерді талқылайды.  
Өндірістік тәжірибеде ұйым маманы ретінде кәсіби қызметінің тәжірибесін меңгереді. 
Ал  диплом  алды  тәжірибеде  ұйымның  қызметі,  оның  бизнес-үдерістері  жайлы  көз 
қарастары интеграцияланып, өндірістік қызметтің тиімділін арттыруға бағытталған ұсыныстар 
туындайды.  
Әрине,  үздіксіз  тәжірибенің  бұл  үлгісі  тәжірибе  өту  орнын  кездейсоқ  таңдауда  жүзеге 
аспайды.  Сондықтан,  біздің  ойымызша  ЖОО–дары  өздерінің  студенттерінің  тәжірибесін 
арттыру  мақсатында  ұйымдық  негізде  жетекші  кәсіпорындармен  тығыз  байланыста  жұмыс 
жасау қажет. 
Бүгінгі  таңда  Әл-Фараби  атындағы  Қазақ  Ұлттық  университетінің  биология  және 
биотехнология факультетінің 5B070100 - «Биотехнология» мамандығы бойынша жоғары кәсіби 
білікті  мамандар  дайындау  үшін  бір  қатар  іс-  шаралар  жүргізілуде:  жұмыс  берушілерге, 
бітірушілерге  арналған  сауалнамалар  әзірленіп,  олардың  нәтижелері  бойынша  бакалавр, 
магистр деңгейлеріне арналған құзыреттердің жүйесі өңделуде. Жүйе негізінде биотехнология 
кафедрасы  тәжірибеге  бағытталған  оқыту  әдістерін  қолдану  мақсатындабірқатар 
кәсіпорындармен «Фудмастер», «Агропродукт», «Райымбек Боттлерс», «Бахус», «Данон» және 
т.б.  келісім  шарттар  жасады.  Осы  шарттар  негізінде  болашақ  биотехнологтар  нақты  жұмыс 
орындарында  әдіс-дағдыларын  жетілдіреді  және  жаңа  өндірістік  технологиялармен  жұмыс 
жасау тәжірибелерін меңгереді. Кәсіпорындарда студенттер тәжірибе алумен қатар мамандық 
бойынша  оқылатын  бір  қатар  пәндер:  Биотехнология  негіздері,  Биотехнология  объектілері, 
Өндірістік биотехнология, Үдерістер мен құралдар, Экологиялық биотехнология т.б. бойынша 
алған теориялық білімдерін іс жүзінде жүзеге асыра алады. Осы жүйе негізінде биотехнология 
маманын  жан-жақты  дайындаудың  толық  мазмұнында  әрбір  жеке  пән  органикалық  бөлшек 
ретінде  құрылған.  Оқу  жоспары  жұмыс  берушілердің  талабына  сәйкес  сапалы  бітірушілерді 
дайындауға мүмкіндік береді.  
Студенттердің  танымдық,  кәсіби  дайындығы  барысында  тәжірибеге  бағытталған  оқыту 
әдістерінің  маңызы  зор.  Студенттер  теориялық  және  практикалық  білімді  саналы  игеріп, 
интеллектуалдық қызмет жасай білуге тәрбиеленеді.Тәжірибеге арналған оқыту әдістерінің бірі 
ретінде  биотехнология  кафедрасының  ұжымымен  «Жас  биотехнолог», «Экология  және 
қоршаған  орта», «Микробиолог»  үйірмелері  ұйымдастырылған.  Үйірме  жұмысы  барысында 
студенттерді  ғылыми  жұмыстарға  баулау  және  бағыт  бағдар  беру;биотехнология  ғылымының 
жаңа  өзекті  ғылыми  мәселелерін  талқылау;биотехнология  кафедрасының  ғылыми 
жобаларымен  танысу  және  талқылау  мәселелері  қарастыралады.  Үйірме  жұмысының 
нәтижесінде студенттер 1-2  курс соңында өздерінің мамандығы бойынша бағыт бағдар алып, 
өндірістік  және  диплом  алды  тәжірибесінің  бағытын  таңдайды.  Ал 3 курс  студенттері 
университет,  қала  деңгейіндегі  байқауларға  қатысуға  мүмкіндік  алады.  Мысалы, 2015-2016 
жылы  студенттік  бизнес  инкубатор  байқауына  биотехнология  мамандығынан  онға  жуық 
тақырыптар  ұсынылып,  талқыланды.  Оқу,  зерттеу,  талқылау,  тәжірибе  жүргізу  арқылы 
студенттер  кәсіби  ортаға  еніп  өзінің  мамандығына  деген  қызығушылын  арттырады,білімге 
деген сенімі нығайып, іскерлігі мен дүниетанымы қалыптасады. 
Сонымен,  биотехнология  мамандығын  дайындауда  тәжірибеге  бағытталған  оқыту 
әдістерін  қолдану  студенттердің  әлеуметтену,  кәсіби  салада  өзінің  орнын  табу  үшін  және 
ойланатын, ізденетін, интеллектуальды дамыған, креативті ойлануға, әртүрлі жағдайда ерекше 
шешім қабылдауға  қабілеттіжеке тұлға ретінде қалыптасуына жағдай жасайды.  
 
Қолданылған әдебиеттер 
 1  Д.М.  Тілеуберген  «Интеграция  науки,  образования  и  производства:  мировой  опыт  и 
перспективы  его  использования  в  Казахстане!» //доклад,  Д.М.  Тілеубергенк.э.н.,  старший 
эксперт-экономист  Центра  научной  экономической  экспертизы  АО  «Институт  экономических 
исследований», 2012. 

192 
 
 2  Виханский  О.  Элитный  управленец  для  науки  и  бизнеса:  кто  он // Знание-сила. 
2004.№1 
 3  Касымова Ю.Н. Модель конкурентоспособности выпускника и система показателей ее 
оценки / Касымова  Ю.Н.,  Рачек  С.В. // Дискуссия. – Екатеринбург:  ООО  «Издательский  дом 
«Ажур». – 2012. – № 12(30). – С. 77–80. 
 4   Эффективность  взаимодействия  образовательных  учреждений  и  бизнес-среды: 
теория, методология, практика [Текст]: колл. монография / Т. Н. Бондаренко [и др.]; под науч. 
ред. д-ра экон. наук, проф. А. П. Латкина. - Владивосток: Изд-во ВГУЭС, 2010. - 188 с.  
 
 
 
Ибраева Г.Ж. 
 
СТРАТЕГИЯ ПРОГРАММЫ MASTER’S IN DEVELOPMENT PRACTICE (MDP) 
«SUSTAINABLE DEVELOPMENT» КАЗНУ ИМ. АЛЬ-ФАРАБИ И КОЛУМБИЙСКОГО 
УНИВЕРСИТЕТА, НЬЮ-ЙОРК В ПОВЫШЕНИИ МЕЖДУНАРОДНОЙ 
АКАДЕМИЧЕСКОЙ РЕПУТАЦИИ ВУЗА 
 
Все  нобелевские  открытия  сделаны  на  кросс-дисциплинарном  уровне,  на  стыке 
специальностей.  Распространить  такую  систему  в  условиях  казахстанских  вузов  вполне 
реально. Начало было положено в сентябре 2015 года программой Master’s in Development 
Practice (MDP) Sustainable Development, созданной  совместно  Колумбийским  универ-
ситетом, США и КазНУ им. аль-Фараби.  
 
Это  программа  для  будущих  лидеров  страны,  которые  способны  не  только  понимать 
текущие  и  будущие  проблемы  развития,  но  и  применять  комплексный,  междисциплинарный 
подход  в  решении  проблем,  как  изменение  климата,  деградация  окружающей  среды, 
рациональное  использование  энергии,  быстрая  урбанизация  и  рост  численности  населения, 
конфликты  и  глобализация  в    ХХI  веке,  которые  является  важными  предпосылками 
эффективности действий в области устойчивого развития. 
Сегодня  в  КазНУ  создана  прочная  основа  для  образования  и  научных  исследований  в 
области устойчивого развития на уровне курсов и модулей бакалавриата, магистратуры и PhD 
на разных факультетах.  Кроме того, с 2011 г. КазНУ был вовлечен в магистерскую программу 
MDP/Global Classroom «Устойчивое  развитие»  при  Columbia University in the City of New 
York,  Trinity College Dublin    и  др.  Программа Global Classroom «Sustainable Development» 
оказалась  успешной  и  около 100 студентов  получили  сертификаты  Колумбийского  универ-
ситета,  работали  над  различными  проектами.  КазНУ  стал  членом  Ассоциации  университетов 
МДП  Устойчивое    развитие  при  Колумбийском  университете,  куда  входят 35 лучших  вузов 
мира. 
Стояла  новая  цель – создать  совместную  двухгодичную  программу  для  магистрантов, 
которая  позволила  бы  получить  диплом  по  двум  специальностям – по  специальности 
факультета и по Устойчивому развитию, то есть Master in Sciences (MS)/ Master in Sciences. 
Sustainable Development.  
Была  разработана  Стратегия  программы, подготовлены  все  необходимые   документы, 
которые  прошли  экспертизу  программы  Устойчивое  развитие  при  Колумбийском 
университете, получила одобрение на 6 Саммите программы MDP/ Sustainable Development  в 
Париже в июне 2015 года.  
Основными  задачами  для  КазНУ  как  члена  ассоциации MDP/ Sustainable Development 
являются: 
1.  подготовка  молодой  когорты  ученых  со  знанием,  компетенциями  и  навыками, 
необходимыми  для  отстаивания  вопросов  устойчивого  развития  на  всех  уровнях:  от  местных 
государственных органов и учреждений до национальных структур; 
2.  создание  коммуникации  различных  международных  организаций  и  национальных 
структур  в  целях  содействия  распространения  практических  знаний  и  навыков,  которые 
необходимы для современных практиков в области устойчивого развития; 

193 
 
3. участие в национальном и глобальном диалоге о том, как обеспечить учебную среду, 
способствующую междисциплинарному подходу к решению проблем устойчивого развития, а 
также государственной политики и управленческих аспектов для решения этих проблем. 
Программа MDP/ Sustainable Development. 
Таким образом, программа MDP/ Sustainable Development  предлагает  в КазНУ  двойную 
стециализацию.  Студенты  могут  выбрать  первую  специализацию  (например,  по  экономики, 
политическим  наукам,  биологии  и  т.д.)  и  вторую  специализацию,  по  устойчивому  развитию. 
Принимая во внимание все эти проблемы, было предложено название программы как  Мастер в 
науках (MS) / Магистр наук. Устойчивое развитие. 
Учебный  план  для  программы  был  пересмотрен,  чтобы  соответствовать  основному 
учебному  плану  КазНУ,  и  соответствовать  требованиям  магистерской  программы  Колумбий-
ского университета. Можно выделить пять основных методологических подходов: 
1) Кросс-дисциплинарной; 
2) Сочетание теоретических и прикладных знаний; 
3) Критическое и независимое мышление; 
4) Работа в группах и рецензирование,  
5) Репетиторство. 
Учебный план программы MDP  Sustainable Development включает 50-55 кредитов (12-15 
кредитов  в  семестр). 3 семестр – в  Колумбийском  университете.  Обучение    ведется  на 
английском языке.  
Впервые  в  одной  аудитории  собрались  представители  естественных  и  гуманитарных 
наук,  чтобы  совместно  готовить  научные  проекты,  дискутировать  и  обмениваться  новыми 
идеями.  Таким  образом,  в  настоящее  время  по  программе  Master’s in Development Practice 
(MDP) Sustainable Development  с  сентября 2015 по 2017 гг.обучаются 20 студентов 
магистратуры  трех  факультетов  университета:  химико-технологического,  географии  и 
природопользования и  журналистики. В будущем учебном году (сентябрь, 2016) планируется 
включение  в  программу Master’s in Development Practice (MDP) «Sustainable Development» 
магистрантов из английских групп обучения практически всех факультетов университета.  
 
Table 1. Структура основных курсов программы Master’s in Development Practice (MDP) 
«Sustainable Development» (Автор - профессор Колумбийского университета Р.Абазов) 
 
Course name 
                       Name of sub-course (credit per sub-
course) 
Credits 
Core pillar 
Semester 1 
1. International Development  
Perspectives  
 Social 
science 
 
 
 
 
1.1 Economic development (5) 
 
 
1.2 Human and social development (5) 
 
 
1.3Political/institutional development (5) 
 
 
2. Global Classroom 
 
All pillars 
3. Theory of Sciences and Methods in Development 
Studies 
 Social 
sciences/ 
all pillars 
 
3.1 Qualitative methods (4.5) 
 
 
 
3.2 GIS (1.5) 
 
 
 
3.3 Quantitative Research Methods (9) 
 
 
Total number of credits Semester 1 
12-15 
 
Semester 2 
4. Global Public Health 
 
 
5. Sustainable Development and Natural Resource 
Management  
 
 
6. Urban and Rural Development and Livelihoods 
 
 
7. Development Organisations and Programme 
Management 
 
 

194 
 
8. Development Practitioner Seminar 
 
 
 
Total number of credits Semester 2 
12-18 
 
Semester 3 
9. Field Studies of Program/academic exchange 
program 
 
 
 
9.1 Subject would be selected according to the 
offer from host organization/university 
 
 
 
 
9.2 Subject would be selected according to the 
offer from host organization/university 
 
 
 
9.3 Subject would be selected according to the 
offer from host organization/university 
 
 
10. Field Methods/ Field Research Report  
 
 
 
Total number of credits Semester 3 
12-18 
 
Semester 
11. Thesis Writing 
 
All pillars 
12. Development Practitioner Seminar/field study 
0 
All pillars 
Total number of credits Semester 4 
12-18 
 
 
Программа разделена на четыре семестра или 4 модуля. 
Первый  семестр  включает  общие  теоретические  курсы  в  том  числе  Методы  научного 
исследования,  Основы  устойчивого  развития,  факультативы  и  т.д. (12-15 кредитов),  который 
проходят студенты всех специальностей.  
Второй  модуль/семестр  включать  курсы  по  специализации  и  дисциплинарные 
платформы  для  более  глубоких  знаний  в  отдельных  областях.  Эта  программа  проводится  по 
факультетам, в соответствии с созданной специально программой для англоязычных групп.   
Третий  семестр  включает  полевые  исследования  и  стажировки  в  зарубежных  вузах-
партнерах  или  в  местных  государственных  и  частных  организациях  в  рамках  подготовки  к 
карьере  в  выбранной  области  международного  или  национального  управления.  Программа 
Master’s in Development Practice (MDP) «Sustainable Development» предложит список партнеров 
внутри и за пределами страны. 
Четвертый  семестр  посвящен  написанию  магистерской  диссертации.  Подготовка 
диссертации  позволит  студентам  специализироваться  в  области  их  научных  интересов, 
проводить исследования, собирать данные и материалы различных организаций этой области.  
Программа  готовит  студентов  как  для  профессиональной  карьеры  и  для  дальнейшего 
академического обучения на высоком международном уровне.  
Table 2. MDP Program List of the Courses for 
Concentrations (Trajectory)  Драфт 
Эта  программа  раскрывает,  каким  образом  формируются  образовательные  модули  на 
каждом  факультете  университета,  которые  позволяют  студентам  получить  необходимые 
навыки и компетенции: 
 
Foundation module (12 credits): 
Foundation of Sustainable Development (jointly with CU) (online course from Columbia 
University); v 
Research methodology: organization and planning of scientific research  
International organizations and the policy of sustainable development 
Introduction to international economy and global governance 
  
Economics Module (Trajectory) (12 credits):  
Management of Sustainable development of Urban Social, Economic & Environmental Systems 

195 
 
Mechanisms of project financing of sustainable energy and environmental development  
Green Economy, Governance and Energy 
Innovative Management & Planning for Green Economy and Corporate Social Responsibility 
  
Geography Module (Trajectory) (12 credits):  
Energy Management and Alternative Energy Development 
Nature Management: Environmental and Technological Foundation 
Environmental Biochemistry and Energy  
Strategic Management of Energy and environmental systems 
  
Law Module (Trajectory) (12 credits):  
Global Governance and the UN system: the Legal Aspects  
Comparative Study in Environmental Law 
Application of Environmental Law in Kazakhstan  
International Legal Regulation of sustainable development: Energy Sector Regulation 
 
Journalism Module (Trajectory) (12 credits):  
Global discourse and the UN system: the ideas of sustainable development  
Mass Communication for Sustainable development: history and major concepts 
Modern Analytical Methods for International Communication 
Public Relations: Theory and Methods of Writing on Sustainable Development  
 
 Biology Module (Trajectory) (12 credits):  
Biochemistry  
Biological and Environmental systems 
Modern Analytical Methods for Environmental system 
Biotechnologies and Sustainable Development  
 
Программа  Master’s in Development Practice (MDP) «Sustainable Development» КазНУ 
им.аль-Фараби  и  Колумбийского  университета,  Нью-Йорк  организована  благодаря  деятель-
ности  визитинг-профессора  Колумбийского  университета  Рафиса  Абазова.  В  чтении  лекций 
принимают  активное  участие  ученые  США,  Германии,  Португалии,  а  также  наши 
преподаватели,  в  частности,  новой  кафедры  ЮНЕСКО  по  устойчивому  развитию  факультета 
географии и природопользования.  
Программы как Master’s in Development Practice (MDP) «Sustainable Development» КазНУ 
им.аль-Фараби  и  Колумбийского  университета,  Нью-Йорк  созданные  на кросс-дисциплинар-
ном  уровне,  на стыке  специальностей,  позволяют  студентам  получать  как  теоретические 
знания, так и практические навыки и компетенции международного уровня, создают научное и 
интеллектуальное поле для  мыслителей и ученых мирового класса, повышают международную 
академическую репутацию вуза.  
В  заключении,  информирую,  что  шесть  проектов  программы Master’s in Development 
Practice (MDP) «Sustainable Development» КазНУ  им.аль-Фараби  и  Колумбийского  университета 
выиграли  гранты  фонда  Клинтона,  и  магистранты  КазНУ  им.аль-Фараби  приглашены  на  пре-
зентацию своих инновационных идей (апрель, 2016 г.) в университет Беркли, Калифорния, США.  
 
 
 
Ирмухаметова Г.С., Токтабаева А.К.
, 
Рахметуллаева Р.К. 
 
УЧАСТИЕ РАБОТОДАТЕЛЕЙ В ФОРМИРОВАНИИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ 
ПРОГРАММ ДЛЯ ПОДГОТОВКИ СПЕЦИАЛИСТОВ ПО ПРОГРАММЕ ГПИИР-2 
 
Организационной основой реализации государственной политики Республики Казахстан 
в  сфере  образования  должна  стать  Государственная  программа  развития  образования  в 
Республике  Казахстан  на 2011–2020 годы,  целью  которой  является:  повышение 

196 
 
конкурентоспособности  образования,  развитие  человеческого  капитала  путем  обеспечения 
доступности качественного образования для устойчивого роста экономики.  
Целью  в  сфере  высшего  образования,  обозначенной  в  Государственной  программе 
развития  образования  в  Республике  Казахстан  на 2011–2020 годы,  является  достижение 
высокого уровня качества высшего образования, удовлетворяющего потребности рынка труда, 
задач индустриально-инновационного развития страны, личности и соответствующего лучшим 
мировым практикам в области образования.  
Таким образом, качество образования, становится стратегическим условием дальнейшего 
динамичного  развития  высшей  школы,  фактором  интеграции  ее  в  международное 
образовательное пространство.  
Приоритетными задачами в сфере образования являются:  
  обеспечение системы образования высококвалифицированными кадрами;  
  совершенствование  менеджмента  в  образовании,  в  том  числе  внедрение  принципов 
корпоративного  управления,  формирование  системы  государственно-частного  партнерства  в 
образовании;  
  совершенствование системы мониторинга развития образования;  
  обеспечение  кадрами  с  высшим  и  послевузовским  образованием,  соответствующими 
потребностям индустриально-инновационного развития страны;  
  обеспечение интеграции в европейскую зону высшего образования;  
  обеспечение интеграции образования, науки и производства.  
Главной  задачей  сегодняшнего  дня  в  образовании  является  внедрение  и  использование 
современных методов управления с целью повышения качества образования.  
Рыночная экономика Казахстана, выход предприятий на международные рынки товаров, 
технологий  требует  конкурентоспособности  продукции.  В  связи  с  этим,  потребность 
работодателей в специалистах и работниках высокой квалификации увеличилось. 
Работодателям  стало  нужно  работники  с  умением  работать  в  команде,  способностью 
самостоятельно учиться, готовые к быстрой смене сферы профессиональной деятельности.  
Так  как  в  условиях  широкого  использования  в  производстве  инноваций,  передовых 
знаний  и  технологий,  формирования  и  развития  глобальных  рынков  труда,  быстрого  роста 
мобильности  трудовых  ресурсов,  работодатели  должны  взаимодействовать  с  учебными 
заведениями,  участвовать  в  формировании  компетенций  выпускников  и  вникать  в  вопросы 
обеспечения качества образования. В связи с этим, работодатели, студенты, учебные заведения 
и государство заинтересованы в высоком качестве образования. 
Профессиональное  образование  должно  чутко  реагировать  на  запросы  рынка  труда, 
ориентируясь на изменение ситуации. От работников, кроме профессиональных компетенций, 
требуются  способность  к  переобучению,  универсальность,  гибкость,  умение  работать  в 
различных  коллективах,  быстро  осваивать  новые  технологии.  В  этой  связи  необходимо 
проявление новаторства в методиках преподавания и организации учебного процесса. 
Таким образом, в настоящее время работодатель становится доминирующим заказчиком 
и  оценщиком  качества  образования.  Следовательно,  учебные  заведения,  разрабатывая  и 
реализуя  программы,  должны  ориентироваться  на  потребности  работодателей  и  студентов  и 
создавать  механизмы,  позволяющие  непрерывно  отслеживать  изменения  конъюнктуры  рынка 
труда и требований основных потребителей к качеству образования.  
Для улучшения качество образования работодатели должны участвовать в:  
 реализации образовательных программ, как на стадии разработки учебных курсов, так и 
в  процессах  формирования  предметных  компетенций  (чтение  лекций,  проведение  мастер-
классов и семинаров, практик и др.);  
  внутренней  оценке  фактических  результатов  обучения  студентов  и  выпускников  и 
предоставляемых гарантий качества образования;   
 государственной аккредитации программ и учебных заведений в качестве экспертов;  
 независимой внешней оценке программ и учебных заведений в качестве экспертов;  
  аккредитации  образовательных  программ  работодателями  или  профессиональными 
сообществами;  
 работе коллегиальных органов агентств по внешней оценке качества образования;  
 оценке и сертификации квалификаций выпускников.  

197 
 
Пути совершенствования образовательного процесса на факультете химии и химической 
технологии КазНУ им. аль-Фараби: 
 
Кафедрами совместно с учебно-методическим отделом ведется постоянный мониторинг 
компетенций,  востребованных  работодателями,  и  оперативно  осуществляется  корректировка 
учебного процесса в соответствии с результатом мониторинга. 
 
Для  усиления  практико-ориентированной  направленности  образовательного  процесса 
акцентируется внимания на образовательных программах по обучению практическим навыкам 
и  получению  практической  квалификации,  в  том  числе  программы,  ориентированные  на 
предпринимательство,  изменение  содержания  учебных  курсов,  перенос  части  занятий 
непосредственно  на  производство,  проявление  новаторства  в  методиках  преподавания  и 
организации  учебного  процесса.  Например,  на  кафедре  химии  и  технологии  органических 
веществ, природных соединений и полимеров при подготовке специалистов по специальности 
«5В072100 - Химическая технология органических веществ» по дисциплинам «Производство и 
переработка  полимеров», «Контроль  качества  полимерных  материалов», «Технология 
получения полимерных композиционных материалов» часть практических занятий проводится 
на  базе  промышленных  предприятий,  таких  как  ТОО  «Бергапласт»,  ТОО  «ТЕКС»,  ТОО 
«Дорпластинвест».  
 
Разработка практико-ориентированных курсовых и дипломных работ и выполнение их 
студентами  по  заказу  предприятий-работодателей,  что  обеспечивает  актуальность,  практикую 
значимость  и  способствует  закреплению  выпускника  на  предприятии,  с  проведением 
защиты  на предприятии. 
 
Участие 
представителей 
предприятия 
в 
образовательном 
процессе – 
привлечение  представителей работодателя – практиков для преподавания отдельных курсов и 
дисциплин.  
 
Стажировки  преподавателей  на  предприятии  проводятся  в  целях  актуализации 
практических навыков преподавателей. 
 
Обучение сотрудников предприятий в магистратуре, докторантуре. Факультет химии и 
химической технологии КазНУ им. аль-Фараби содействует развитию персонала предприятий-
партнеров путем привлечения к обучению в магистратуре и докторантуре. 
 
 Организация  совместной  с  предприятиями  научной  работы.  Факультет  химии  и 
химической  технологий  осуществляет  научные  разработки,  как  по  заказу  предприятий,  так  и 
совместно  с  ними,  с  привлечением  студенческих  научных  подразделений.  В  частности, 
выполняется  научно-исследовательская  работа  с  последующим  внедрением  результатов 
исследований  в  производство  с  компанией  по  производству  краски  ТОО  «Боя»  и 
фармацевтической компанией «Ромат». 
В  рамках  реализации  Государственной  программы  индустриального - инновационного 
развития  Республики  Казахстан  на 2015-2019 годы  были  выбраны 6 приоритетных  отраслей 
обрабатывающей 
промышленности, 
такие 
как 
металлургия, 
химия, 
нефтехимия, 
машиностроение,  строительство  материалов,  пищевая  промышленность.  В  связи  с  этим,  на 
факультете химии и химической технологии преподаватели проходят стажировки на различных 
производственных предприятиях.  
Преподаватели  кафедры  химии  и  технологии  органических  веществ,  природных 
соединений и полимеров прошли стажировку на нескольких предприятиях: фармацевтическая 
компания  «РОМАТ»,  ТОО  «Полимер  Курылыс»,  Павлодарский  нефтехимической  завод, 
Атырауский нефтеперерабатывающий завод.  
«РОМАТ» —  фармацевтическая  компания,  крупнейший  в  Казахстане  холдинг,  в  состав 
которого  входят  три  современных  завода  по  производству  медикаментов,  биопрепаратов  и 
полимерных изделий, научно-исследовательские  работы по разработке противотуберкулезных 
и  других  препаратов,  национальная  дистрибьютерская  сеть,  с  филиалами  в 18 городах 
республики и Китае, прямые контракты с мировыми фармацевтическими лидерами, розничная 
сеть из 30 аптек в 5 городах Казахстана, численность сотрудников — 1200 человек. Основные 
направления деятельности компании «Ромат» — производство и сбыт лекарственных средств, 
оптово-розничная  продажа  медикаментов,  предметов  личной  гигиены,  детского  питания, 
косметических средств. 
ТОО  «Курылыс-Полимер»  является  заводом-изготовителем  передовых  строительных 
материалов  из  полимеров,  в  частности  применяющиеся  в  строительстве  дорог,  зданий  и 
сооружений.  В  рамках  программы  ГПФИИР  в  регионе  в  период 2010-2014 годы  была 

198 
 
запланирована  реализация 38 инвестиционных  проектов  на  общую  сумму  более 546,7 млрд. 
тенге. Предполагается создание порядка 6,8 тыс. рабочих мест на период строительства и около 
7,2 тыс. рабочих мест на период эксплуатации. На сегодняшний день из 38 проектов введено в 
эксплуатацию 29 на сумму 101,1 млрд. тенге, с созданием более четырех тысяч рабочих мест. 
Завод имеет 2 цеха, который состоят из 7 секторов изготовления полимерных материалов ПМ. 
Это – секторы  по  изготовлению 1) вспененного  полиэтилена; 2) вспененного  полистирола; 3) 
геосинтетических полотен; 4) сварных плоских георешеток; 5) армированных пленок 6) и паро-
влаго-ветрозащитных мембран; 7) сеток фасадных, строительных и общего назначения. 
Павлодарский нефтехимический  завод – одно  из  крупных  предприятий  в  Казахстане  по 
переработке нефти и производству нефтепродуктов. В 2009 г. ТОО «ПНХЗ» вошел в состав АО 
НК «КазМунайГаз».  
Завод  был  введён  в  эксплуатацию  в 1978 году.  ТОО  «Павлодарский  нефтехимический 
завод»  ориентирован  на  переработку  нефтяного  сырья  западно-сибирских  месторождений, 
запроектирован по топливному варианту. 
В состав завод входят следующие комплексы и технологические установки:  
 
комплекс ЛК-6У – по переработке нефти; 
 
комплекс КТ-1 – по глубокой переработке мазута; 
 
установка производства нефтяных битумов; 
 
установка замедленного коксования; 
 
установка производства серы. 
В 2009 году была пущена в эксплуатацию установка по производству водорода. 
Павлодарский  нефтехимический  завод  выпускает  свыше 10 видов  нефтепродуктов: 
автомобильные  бензины,  топливо  для  реактивных  двигателей,  дизельное  топливо,  котельное 
топлива, сжиженные газы, битумы, кокс, серу различных марок и т.д. 
Современный  этап  развития  нефтегазовой  отрасли  Казахстана  выдвигает  перед 
нефтеперерабатывающими  заводами  задачи,  решение  которых  должно  способствовать 
дальнейшему его технологическому развитию и повышению экономического потенциала. 
Основными целями этих стажировок является: формирование и закрепление на практике 
профессиональных  знаний,  умений  и  навыков,  полученных  в  результате  теоретической 
подготовки;  изучение  передового  опыта,  обновление  и  углубление  знаний  в  научно- 
профессиональной  области  на  основе  ознакомления  с  современными  достижениями  науки, 
прогрессивной техники и технологии. 
 
 
 
Исмаилова А.Г. 
 
СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН ТИІМДІ БАҒАЛАУ МӘСЕЛЕСІ 
 
Қазақстан  Республикасындағы  кез  келген  жоғары  оқу  орнындағы  (ЖОО)  студенттер 
білімінің  бағалануы  жалпы  және  кәсіби  құзыреттілікке  сай  орындалады.  Білім,  түсінік,  білік 
және  дағдыны  қамтитын  құзыреттілік  әртүрлі  пәндерді  оқыту  нәтижесінде  және  түрлі 
кезеңдерде орындалады [1]. Кез келген студент үшін оқыту нәтижесін бағалау маңызды мәселе. 
Оқу  процесінде  студенттердің  білім  деңгейі  күнделікті,  аралық  және  соңғы  бағалау  арқылы 
бақыланады. 
Химия және химиялық технология факультетіндегі кәсіби пәндерді үйрету процесіндегі 
студенттің ағымдағы, аралық және қорытынды білімін бағалау проблемасы білім алушылардың 
мотивациясына, бакалаврды дайындау процесінде студенттің оқу программасын сапалы түрде 
қабылдауымен  тығыз  байланысты.  Студенттің  ЖОО-да  алатын  кез - келген  бағалары 
субъективті элемент түрінде көрсетіледі, себебі ол бағалар білім берушімен студенттің өзіндік 
ішкі  бағасына  сай,  оның  бағалау  критерийінің  көпфакторлы  талаптарына  сай  тиісті  балл 
арқылы өзінің сол бағаға сенімділігімен сипатталады. 
Әртүрлі  оқытушылардың  бір  оқу  структурасында  студенттерді  әртүрлі  деңгейде 
бағалауы,  курстастарынан  бағасы  төмен,  бірақ  білім  деңгейі  бірдей  студенттердің  арасында 
қақтығыс тууына себеп болады [2]. Және керісінше, білім беру бағдарламасында студенттерді 
бірдей  әділ  бағалау  шарттары  қарастырылған,  мұнда  бағалау  критерийлері  бірдей  және 
профессорлық  оқытушы  құрамының  студенттің  жеке,  объективті  емес  көзқарастарын  арнайы 

199 
 
түрде  елемеуі,  ескермеуі  білім  алушыға  стимул  ретінде,  оның  оқу  программасын  түсінуіне, 
максималды түрде қабылдануына жақсы әсер етеді. 
Осылайша,  студентке  түсетін  эмоциональды  және  психологиялық  салмақ  оқыту 
барысында  бірнеше  есе  жоғары  болады.  Осы  жерден  білімді  қадағалау  системасы,  студенттің 
жетістіктерін  бағалау  үлкен  мотивациялық  рөл  атқаруы  тиіс.  Ол  студенттің  бәсекелестік 
ортада, әділ тәртіптер мен бағалау әдістерінің арқасында, рейтингті түрде бағалау шарттарына 
байланысты жоғары бағаға оқуына, білім алуына мотивация болып табылады. 
Білім берудің ерекшелігі әртүрлі білім берушілердің оқу бағыттарының кейбір түрлерін 
потенциалды түрде жеткілікті жоғары деңгейде объективті түрде студенттің білімін бағалауын 
100%-ға жақындатады. 
Егер  де  талап  етілетін  критерийлер  міндетті  түрде  қолданысқа  ие  болып,  барлық 
профессорлық  оқытушы  құраммен  бірге  басқарушы  ұжымдармен  қабылданған  ережелермен 
тығыз байланыста болса, нәтижесінде тиісті білімді қадағалау шарттарына сай, студентке баға 
қоюда  объективті  және  жалпы  бағдарлама  бойынша  студентке  қатысты  оның  білім  деңгейін 
әділ бағалау жоғары деңгейде болады [3]. 
«Әділдік»  бұл  жерде  аса  маңызды  термин  болып  келеді.  Себебі,  ол  студент  пен  білім 
беруші арасында бірдей қабылдануы керек. 
Студентті  объективті  бағалаудың  негізгі  тапсырмасы – субъективті  көзқарасты  жойып, 
жүйелеудің максималды деңгейіне дейін көтеру. 
Профессорлық оқытушы құрам қызметінің «мөлдір» жүйесін қалыптастыру мақсатында 
студенттердің  оқу  ағымындағы  үлгерімі  туралы  ақпаратты  университет  сайтында  берілген. 
Сайттан  пән  тәртібі,  оның  басталу,  аяқталу  уақыты,  бағалау  критерийлері  мен  бағалаудың 
шарттары көрсетілген. 
Одан  бөлек,  оқытушының  жұмыс  бөлімін,  қорытынды  және  сынақтық  бөлімдерін 
алмастыра алатын электронды кестелер құрылған. Кестеде студенттің оқу барысында жинаған 
балл  сандары  автоматты  түрде  саналады.  Электронды  кесте  құрылу  барысында  студенттің 
ауызша жауаптары, жазбаша жұмыстары бағаланады және бағалау емтихан сынағына жолдама 
болып табылады. 
Сол  себепті  электрондық  кестенің  болуы  және  оның  қолжетімділігі  ең    маңызды 
факторлардың  бірі  болып  табылады,  себебі  студент  ол  жерден  бағаның  дер  кезінде  әділ 
қойылғандығын көре алады. 
Барлық  бағалардың  ашық  қойылуы  мен  білім  берушінің  қойып  қойған  бағаны  өзгерте 
алмауы  бұл  жерде  үлкен  мотивациялық  және  студентке  қатысты  негативті  немесе  жоғары 
позитивті көзқарасына сай бағаны өзгерте алмауы да маңызды рөл атқарады. 
Аспектизация, яғни бірнеше аспектіні бір уақытта әртүрлі білім берушілермен үйретілуі 
көп  жағдайларда  студенттерге  тақырыпты  қысқа  уақытта  меңгеруіне,  студенттердің  жоғары 
объективті  деңгейде  бағалануына  көмектеседі.  Сондықтан  аспектизация,  білім  берушінің 
міндетті түрде жыл өткен соң ауысуы сияқты, эффективті элементтердің бірі болып келеді. 
Объективті  түрде  бағалаудың  деңгейін  көтеру  мақсатында  жасалатын  іс-шаралар 
алғашқыда  білім  берушілермен  қосалқы  жұмыс  және  жауапкершілік  үшін  позитивті  іс  шара 
ретінде қабылданбайды. 
Бастапқы  мүмкін  болатын  негативті  көзқарастарға  қарамастан , нағыз  өз  істерінің 
мамандары  бұл  өзгерістерге  бейімделіп,  берілген  тапсырманы  сәтті  аяқталуымен  орындап 
шығады.  Дәл  сол  педагогтар  жаңа  оқыту  системасындағы  студентті  объективті  бағалаудың 
арқасүйер элементі болып шығады. 
Айталғын  шаралардың  барлығы  әл-Фараби  атындағы  Қазақ  Ұлттық  университетінің 
химия  және  химиялық  технология  факультетінде  орындалады,  дегенмен  де  осындай  әділ 
жүйеге  қарамастан  химия  және  химиялық  технология  факультетіндегі  студенттер  арасында 
емтихан  барысында  жаппай  көшіру  элементтері  бар,  сол  мақсатта  студенттің  білімін  бағалау 
мәселесі  көтеріледі.  Мүмкін  бұл  мәселенің  бір  ұшы  білім  берушілерге  және  білім  жүйесін 
басқарып отырған ұжымдарға да байланысты шығар, себебі университетте студентке берілген 
15  апта  аралығында  жеті-сегіз  пән  оқытылып,  сессия  уақытында  күн  сайын  немесе  күнара 
әртүрлі  пәннен  емтихан  тапсыртады.  Кез  келген  адам  үшін  бұл  ауыр  сынақ  және  де 
студенттердің  көпшілігі  алған  білімін  жинақтап  бере  алмайды.  Осыған  орай  келтірілген 
мәселелер  ескерілсе,  біздің  студенттер  үшін  емтихан  кезінде  түсетін  эмоциональды  және 
психологиялық  салмақ  аз  болар  деген  үміттемін: - емтихан  сұрақтарын  құру-жинақтау 
барысында,  сұраққа  жауап  алу  мақсатында  емес,  сұрақтағы  мәселені  шешетін  жауап 

200 
 
қарастырылса; - э
лективті пәндерді бағалау дифференциальды сынақ ретінде өткізілсе; - видео-
камера  немесе  кезекші  оқытушы  арқылы  ұсталған  студентке  қатаң  шара  қолдану,  мысалы, 
оқудан 6 айға  шығарылу; - студенттерге  психологиялық  көмек  беретін  орталық  ашу  арқылы, 
оларды алдын-ала емтиханға дайындау шаралары ұйымдастырылса мәселенің шешілуіне себеп 
болады деп санаймын.
 
 
 
1.   Глухова  Т.В.,  Бажанова  С.В.  ИКТ – компетентность  в  современном  образовании / 
Интеграция образования. 2013. № 2. С. 130-135. 
2.  Макарова  М.Н.  Федорова  О.  Оценка  балльно-рейтинговой  системы  студентами  и 
УДГУ  (результаты  социологического  исследования) / Вестник  Удмуртского  университета. 
Серия 3. Философия. Социология. Психология. Педагогика, Вып. 1, 2013. С. 17-22. 
3.  McMillan, James H. Fundamental assessment principles for teachers and school 
administrators. Practical Assessment, Research and Evaluation. 22 (3), H. 255-276. 2012. 
 
 
 
Исмуханова Г.Г., Масалимова А.Р., Мейрбаев Б.Б.
 
 
МЕНЕДЖМЕНТ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ПРОГРАММ: АКТУАЛИЗАЦИЯ НИП В 
ПОДГОТОВКЕ МАГИСТРОВ И ДОКТОРОВ PHD 
 
«Легче всего перенести кладбище, чем изменить программы обучения»,  
- Вудро Вильсон 
 
В  предлагаемой  статье  сделана  попытка  анализа  образовательной  политики (education 
policy)  в  Казахстане  с  учетом  проведенных  в  стране  реформ  в  этой  сфере.  Наука  как  важная 

жүктеу/скачать 6,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: