Танымның жалпы ғылыми әдістері де бар. Олардың ішінде:
Танымның жалпы ғылыми әдістері де бар. Олардың ішінде:
Талдау-объектіні компоненттерге бөлу және егжей-тегжейлі зерттеу.
Синтез-жеке бөлшектерден тұтас суретті қайта құру.
Аналогия-бұл белгілі бір белгілердегі объектілердің ұқсастығына сүйене отырып, олардың басқа белгілердегі ұқсастықтары туралы қорытынды жасайтын таным әдісі.
Нақтылау-белгілі бір қасиеттерді тереңірек зерттеу.
Абстракция - тақырыпты жаңа қырынан зерттеу (кейбір қасиеттерге баса назар аудару және басқаларды елемеу).
Индукция-жекеден жалпыға бағытталған тұжырымдар.
Дедукция-жалпыдан жекеге бағытталған тұжырымдар.
Идеализация-идеалды қасиеттері бар ойдан шығарылған объектінің бейнесін жасау және оны ерекше мысал ретінде пайдалану.
Модельдеу-нақты объектіде мүмкін емес оның қасиеттерін егжей-тегжейлі зерттеу үшін объектінің моделін құру.
Гносеологиядағы орталық ұғымдарға "таным субъектісі" мен "таным объектісі", "білім", "таным" жатады.
Таным субъектісі деп белгілі бір мақсатқа бағытталған танымдық қызметті атқарушыны айтамыз. Ол — бірдеңені танып, білуге тырысушы. Ол адам немесе тұтастай қоғам болуы мүмкін.
Таным объектісі деп танымдық қызмет бағытталған нәрсені айтамыз. Демек, ол танылушы, былайша айтқанда, кітап, молекула, атом, адам немесе тұтастай табиғат болуы мүмкін. Таным объектісі материялық, дүние немесе рухани құбылыс, сонымен катар субъектінің өзі де болуы мүмкін. Таным объектісі мен субъектісі бір-бірінің мәнділігін шарттастырады: субъектісіз объект болмайды, объектісіз субъект болмайды. Таным үдерісінде олар бір-біріне маңыз аларлық ықпал етеді.
Бәрінен бұрын, таным процесі субъект пен объектінің өзара әрекеттесуі ретінде қарастырылады. Таным – шынайылықтың адам санасында бейнелену процесі.Таным барысында болмыстың әртүрлі қырлары ашылып, қоршаған әлемдегі заттар мен құбылыстардың, сыртқы жақтары мен ішкі мәні зерттеліп, таным әрекетінің субъектісі – адам – адамды, яғни, өзін - өзі зерттейді. Танымның нәтижелері жеке адамның санасында ғана қалып қоймайды, ол ұрпақтан ұрпаққа ақпаратты материалды тасымалдаушылар арқылы жеткізіліп отырады.
Бәрінен бұрын, таным процесі субъект пен объектінің өзара әрекеттесуі ретінде қарастырылады. Таным – шынайылықтың адам санасында бейнелену процесі.Таным барысында болмыстың әртүрлі қырлары ашылып, қоршаған әлемдегі заттар мен құбылыстардың, сыртқы жақтары мен ішкі мәні зерттеліп, таным әрекетінің субъектісі – адам – адамды, яғни, өзін - өзі зерттейді. Танымның нәтижелері жеке адамның санасында ғана қалып қоймайды, ол ұрпақтан ұрпаққа ақпаратты материалды тасымалдаушылар арқылы жеткізіліп отырады.
