5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған
жүктеу/скачать 89,29 Kb.
|
5 в 050117 « аза тілі мен дебиеті» маманды ына арнал ан
- Бұл бет үшін навигация:
- деп аталады.е666666 6.76Бақылау сұрақтары: 1.
- Ұсынылатын әдебиеттер
- Сөздің көп мағыналылығы, лексикалық омонимдер, синонимдер, антонимдер олардың пайда болу жолдары, түрлері.
| Дәрісті қорытындылау:
1. Сөздердің беріп тұратын негізгі ұғымы лексикалық мағынасы. 2.Сөздердің сөйлемдегі өзара қатынасы грамматикалық мағынасы. 3. Бір сөзге берілген түпкі атауы – нақты мағына болса, сол сөздің жалпылама ұғымды білдіруі абстракт мағына болып табылады. 4. Сөздердің негізгі мағынасынан дамып, сәл ауытқи қолданылатын сөз мағынасы ауыспалы мағына деп аталады. деп аталады.е666666 6.76Бақылау сұрақтары: 1. Сөздің лексикалық мағынасы мен грамматикалық мағынасы дегеніміз не? 2.Сөздің негізгі мағынасы дегеніміз не? Тұрақты мағынасы дегеніміз не? 3.Сөздің нақты және абстракты мағынасы нені білдіреді? 4.Сөздің тура мағынасы, ауыспалы мағына. дегеніміз не? Ұсынылатын әдебиеттер: Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы: 1997 Кеңесбаев І., Мұсабаев Г. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. А.,1975. Мұсабаев Ғ.Қазақ тіл білімінің мәселелері.А.,2008. №3 дәріс тақырыбы: Сөздің көп мағыналылығы, лексикалық омонимдер, синонимдер, антонимдер олардың пайда болу жолдары, түрлері. 1. Сөздің көп мағыналылығы. 2.Омонимдердің пайда болу жолдары, оның көп мағыналы сөздерден айырмашылығы. Омонимдердің түрлері. 2.Синонимдер және олардың жасалу жолдары. Синонимдік қатар, доминант синоним ұғымы. 3.Антонимдер және антоним болатын сөз таптары. Сөздік қордағы сөздер сан жағынан да дамып, жетіліп, тілдің байлығы артады. Сөздің екі я одан да көп мағынаға ие болуын сөздің көп мағыналылығы дейміз. Көп мағыналы сөздер бір негізден таралады да, бір сөз табына қатысты болады. Лексикалық омонимдер айтылуы бірдей, бірақ мағыналары бөлек сөздер. Омонимдердің айрықша түрлері болады. Олар – омофондар мен омографтар, омофоралар мен паронимдер. К.Аханов омонимдердің төрт түрлі пайда болу жолын көрсеткен. Кейбір омонимдер сөз тудырудың лексика – семантикалық тәсілі арқылы, сөздердің әр түрлі фонетикалық өзгерістерге ұшарап, дыбысталуы жағынан сәйкес келуі нәтижесінде, сөздердің түбірлеріне омонимдес аффикстердің жалғануы арқылы, кірме сөздер мен төл сөздердің дыбысталуы жағынан сәйкес келуі нәтижесінде жасалады.Омонимдік қатарға енетін сөздердің түрлену жүйелерінің бір-біріне қаншалықты дәрежеде сәйкес келуіне қарай омонимдер лексикалық омонимдер, лексика-грамматикалық омонимдер және аралас омонимдер деп аталады. Мағыналары бір-біріне жақын, өз ара мәндес сөздер синонимдер деп аталады.Өз ара мәндес сөздерден синонимдік қатар құралады. Синонимдер сөз тудыру тәсілдері арқылы, кірме сөздер арқылы, әдеби тіл лексикасының диалект сөздердің есесінен толығу нәтижесінде, жеке сөздердің айрықша синонимі ретінде қолданылатын тұрақты сөз тіркестері арқылы, әдеби тілдегі сөздер мен термин сөздер мәндес келуі арқылы, тілде белгілі эвфемизм, дисфемизм, какофемизмдер басқа бір сөздермен немесе сөз тіркестерімен келуі арқылы, сөздің мағыналық жағынан дамуы, қосымша мағынаға ие болуы нәтижесінде синонимдер жасалады. Антонимдер - мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер. Антонимдес болатын сөздердің басым көпшілігі сын есімдер. жүктеу/скачать 89,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|