Экономикалық салада
Шаруашылықты жүргізудің шығындық тәсілі.
Ғылыми-техникалық және технологиялык прогресте артта қалушылық.
Бакылаусыз басқару аппараты
ИнфляцияТовар зәрулігі.
Әлеуметтік салада
- Халықтың тұрмыс деңгейінің нашарлауы.
• Теңгермешілдік
• Әлеуметтік әділеттіліктің жиі бұзылуы.
- Күнделікті тіршіліктің бұрмалануы.
- Ұлтаралық қатынастардағы шиеленістер
Маскунемдік, нашақорлық, ұрлық, паракорлык, жезөкшелік және коррупция
1985-1991 жылдардағы қайта құрудың негізгі үш бағыты
1әлеуметтік- экономикалық дамуды жеделдету
2Когамды демократия- ландыру
3. Елде жариялылықты қамтамасыз ету
Бірінші кезең
1985 ж(КОКП-ның Пленумы)- 1987 ж.жазы
Әлеуметтік-экономикалық дамуды жеделдету бағыты;
Дәстүрлі әміршіл-әкімшіл шаралармен жүргізілген кайта құрулардың сәтсіздігі
Экономикалық реформаларды халық шаруашылығын басқаруды өзгерту арқылы жүргізу әрекеттері;
• Кәсіпорындарға дербестік беру және шаруашылық есепке өткізу
Екінші кезең1987 ж жазы - 1989 ж мамыр
Саяси жүйе реформасының басталуы;
Қоғамның саяси жандануы және саяси оппозициянын пайда болуы
Қоғамдық-саяси күштер күресінің шиеленісуі;
Билік беделінің құлдыруы;
Ұлтаралық қатынастар саласында қақтығыстардың басталуы;
Республикалық саяси элиталар мен унитарлы орталық арасында билік үшін күрестің күшеюі
Үшінші кезең 1989 жмамыр- 1991 жтамыз
Қайта құрудың дағдарысы және күйреуі;
Саяси жүйе реформасының терендеуі;
КОКП-інің дара билігінің жойылуы;
КСРО Президенті қызметінің енгізілуі; Нарықтық экономикаға ету жолдарын айқындау;
Жаңа Одақтық шарттың жобасын жасау;
1991 жтамыз бүлігі
КСРО-ның ыдырауы
1986 жАЛМАТЫДАҒЫ ЖЕЛТОҚСАН ОҚИҒАЛАРЫ себептері
Экономика саласында қордаланып қалған келеңсіздіктер:
Жоспарлау мен жаңа кен орындарын игеру кезінде рес- публика мүддесі ескерілмеді;
Ведомстволар меншігіне түскен табыстардан республикааз ғана бөлігін алды;
Қаржының көп бөлігі өндіруші салаларға жіберілді;
Халыққа қажетті тауарлардың 60% жуығы шеттен тасымалданды
Қоғамдық және мәдени салаларды қамтыған өрескел кемшіліктер:
Ғылым мен ағарту саласын қаржыландырудың «қалдықтық» ұстанымы сақталды;
Барлық ғылымдар ресми саясаттың қолжаулығына айналды;
Мәдениет ұлттық тамырларынан кол үзіп, өзіндік ерекшеліктерінен айрыла бастады;
Қазақ тілі қоғамдық орындарда қызмет етуден қалып, тек тұрмыстық тілге айналды
1986 ж17 желтоқсанындағы толқуға түрткі болған оқиға-
Г.ВКолбиннің республика жоғарғы басшылығына тағайындалуы
Брежнев атындағы алаңдағы шеру бейбіт және саяси сипатта болды;
Басқа халықтарға және мемлекеттік құрылысты жою үндеулері болған жоқ;
Әміршіл басшылық саяси наразылықты өкімет билігіне кауіп деп бағалады
Қайта құру бағытының қарама-қайшылықтары:
Жеделдету бағыты анық бағдарламасыз негізде жүргізілді;
Әлеуметтік және экономикалық дағдарысты мемлекеттік жүйені қайта құру арқылы емес, жекелеген шаралардың көмегімен жоюға болады деп есептеді;
Жеделдету бағыты жекелеген басшылар болып жарияланды
1986 жыл ақпан-наурыз - Қазақстан Компартиясының XVI съезі алеуметтік-
Харлан Канатомты экономикалык дағдарыстың себептеріне талдау жасамай, жекелеген кемшіліктерді сынаумен шектелді,
1986 жылғы 16 желтоқсан-Қазақстан Компартиясы ОК-нің ѴПленумында ұйымдастыру мәселесі каралды. Шешімі: КОКП ОК хатшысы Д.А.Қонаев қызметінен алынды;
Қазақстан үкіметінің басшылығына Г.В.Колбин тағайындалды (1986-1989 жж)
Тамыз бұлігі - Кенес Одағы Коммунистік партиясынын жактастары ұйымдастырган, КСРО президенті Михаил Горбачевті биліктен култу және КСРО мемлекетін сактап калу максатымен ұйымдастырылған сәтсіз төнкеріс
Тонкеріс жетекшілері жоғары әскери және азаматтык шенеуніктерденсоның ішінде КСРО
вице-президенті Геннадий Янаевтан тұрды олар бірге Төтенше жағдай женіндегі
мемлекеттік комитетті құрған
Тонкеріс жасау Горбачёвтың Қырымдағы демалысы кезінде орындалған және сәтсіз аяқталдыкөптеген бакылаушылар бұл окиганы КСРО ыдырауын одан әрі жылдамдатты деп санайды.
1991 жылы желтоксанда Минск каласында КСРО-ның бастапкы құрылтайшылары болган одақтас республикалар БеларусьРесейУкраина басшылары өздерінің КСРО-ны тарататындықтарын жариялады———КСРО өзінің өмір сүруін тоқтатты———1991 жылы 21 желтоқсанда бұрынғы КСРО республикалары Армения, Әзірбайжан, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркменстан, Өзбекстан, Украина Алматы қаласында өздерінін Тәуелсіз мемлекеттер Достастығын құратындықтары жөніндегі декларацияға қол қойды
Достарыңызбен бөлісу: |