Асан қайғы
79. Асанқайғы Сәбитұлы (XIX ғ. Басы – XV ғ. соңы) –
ақын, жырау, би, философ,
мемлекет қайраткері, жырау, ақылгөй, көреген, күйші.
80. Қызылорда облысы Шиелі ауданы «Жеті әулие» қорымындағы Асан ата кесенесі
«Асан ата мазары»
деп аталады.
81. Асанқайғының күйлері:
«Желмаяның жүрісі», «Ел айырылған», «Зар».
82.
Қазақ халқының қамын ойлаған
«дала философы»
ел қамын жеп, қай-
ғы-қасірет кешкендігіне байланысты Асан атына кейін
«қайғы»
сөзі қосылып,
аңызға айналып кеткен.
83. Асанқайғы елінің сулы-нулы, шөбі шүйгін, құтты қоныс тауып, «
адамы жүзге
келмей өлмейтін, қойы екі төлдейтін»
мамыражай, еркін өмір сүруін аңсады. Бұл
мұратын жырау
«Жерұйық»
деп атады.
84. Асан қайғының шығармаларын жинап, зерттеумен
Ш.Ш.Уәлиханов, Г.Н.Пота
-
нин, М.Ж.Көпеев, С.Сейфуллин, М.Әуезов
т.б. ғалымдар айналысты.
85. Ш.Уәлиханов:
«Шежіре-аңыздардың айтуынша, Асанның әкесі Сәбит ұзақ
жасаған, он сегіз мың ғалам ның, құстың, жан- жануардың тілін білетін, өзі көріп-
кел, әулие, атақты саятшы болса керек. Ол баласы Асанды да ес білгеннен осын-
дай қасиеттерге баулып өсіреді.
86. Асанқайғы:
«Әділдіктің белгісі – Біле тұра бұрмаса. Ақылдының белгісі – Өткен
істі қумаса».
87. Маңғыстауға үш барып, үш қайтқан Асан:
«Түбінде мал баққан шаруаға
Маңғыстаудан жақсы жер болмас», – депті.
88. Жетісуды көргенде:
«Мынау Жетісудың ағашының әр бұтағы жеміс екен, шару-
аға жақсы қоныс», – депті.
89. Ә.Марғұлан:
«Асаната – ХV ғасырда қазақ ұлысын біріктіру мәселесін қолына
алған даланың ойшыл данасы».
90. Осы күнгі
Мерке
жеріндегі Аспараны көргенде: «Ей, Аспара, көршіңмен тату
бол, шөбіңе суың жетер!» – деп жүріп кетіпті.
Достарыңызбен бөлісу: |
