-сұрақ Философия пәнінің бағыттары мен әдістері

Философия пәнінің бағыттары: материализм, идеализм, эмпиризм, рационализм.

Материалистік әдісте шындық шын мәнінде бар деп, ал материя бастапқы зат ретінде қабылданады, сана - оның режимі - заттың көрінісі. Кеңестік философияда материалистік-диалектикалық әдіс басым болды және қазіргі орыс философиясында кең таралған.

Идеалистік философиялық әдістің мәні - идеяның қайнар көзі және анықтаушы күші ретінде тану, ал материя идеяның туындысы, оны жүзеге асырушы болып табылады. Идеалистік әдіс әсіресе Америка Құрама Штаттарында және Батыс Еуропаның бірнеше елінде, мысалы, Германияда кеңінен таралған.

Эмпиризм – (грек тілінен аударғанда тәжірибе дегенді білдіреді) танымдағы әдіс пен бағыт, сенсорлық тәжірибені білімнің жалғыз қайнар көзі ретінде қарастыратын, барлық білім тәжірибе арқылы негізделген деп сендіретін ілім.

Рационализм - философиядағы әдіс және бағыт: адамдардың білімі мен іс-әрекетінің негізі ақыл болып табылады.

Философияның негізгі әдістері (философиялық зерттеулер жүргізудің жолдары, құралдары):

-диалектика, метафизика, догматизм, эклектика, софистика, герменевтика.

1) Диалектика - бұл философиялық зерттеудің бір әдісі, онда заттар мен құбылыстар икемді, сыни тұрғыдан қарастырылып, олардың ішкі қарама-қайшылықтары, өзгерістері, дамуы, себептері мен салдары, қарама-қайшылықтардың бірлігі мен күресі ескеріледі.

2) Метафизика - диалектикаға қарама-қарсы әдіс, онда объектілер әртүрлі қарастырылады:

-бөлек, өздері және байланыс тұрғысынан емес;

-статикалық (тұрақты өзгерістер,өздігінен қозғалу, даму фактілерін елемеу);

-сөзсіз (абсолютті шындықты іздеу жүргізілуде, қарама-қайшылықтарға назар аударылмайды, олардың бірлігі жүзеге асырылмайды).

3) Догматизм - әлемді догма призмасы арқылы қабылдау – тексерусіз,зерттеусіз соқыр сенімге ғана сүйенген,теориялық және саяси мәселелерді зерттеп шешуде нақтылы жағдайды ескермейтін абстрактілік ойлау әдісі. Бұл әдіс ортағасырлық теологиялық философияға тән болды.

4) Эклектика - әр түрлі, қарама-қайшы көзқарастардың, теориялық алғышарттардың, саяси бағалардың тоғысуы.Көбінесе эклектика кез-келген көзқарастарды, идеяларды бұқаралық сананы қызықтыратын, бірақ нақты онтологиялық немесе гносеологиялық құндылығы мен сенімділігі жоқ (орта ғасырларда - дінде, қазіргі кезде - жарнамада) идеяларды негіздеу үшін қолданылады.

5) Софистика- aйтыс-тaртыста өз қaрсыласын жеңу үшін әдейі ақты қара деп, қараны ақ деп, aқиқатты жалған, жалғанды ақиқат деп көрсетуге жүгінетін әдісті айтады.Ақиқатты тaну емес, тек қaрсылaсын aйтыстa жеңу-бұл әдістің мaқсаты. Софистика ежелгі Грецияда кең таралған.

6) Герменевтика - мәтіндерді дұрыс оқу және түсіндіру әдісі. Батыс философиясында кең таралған.