Христиан дінініңпайдаболуыжәненегізгіформалары

72.Христиан дінініңпайдаболуыжәненегізгіформалары

Христиандық - монотеистікдіндердіңбірі, яғнихристиандарүшформадаөмірсүрсе де, бірқұдайғасенеді.

Христиан дінібіздіңдәуіріміздіңбасында Рим империясындапайдаболды. Іріәлемдік империя қиынкезеңдердібастанөткерді. 

Христиандықтың даму тарихыөтедрамалық. Біржағынан, бұлдінөзін «крест жәнеқылыш» ретіндекөрсетеотырып, бүкіләлемдетаралды, екіншіжағынан, христиан дінібірнешеішкіағымдардыбастанкешірді, нәтижесіндебүгінде христиан әлемін тек шарттытүрдеайтуғаболады.

Біріншібөліну Рим империясыныңШығыс пен Батысқаыдырауыменбайланысты. Бұл 4 ғасырдың аяғындаорыналды, соданберіШығысжәнеБатысшіркеулеріарасындағасырларбойғыәсеретукүресібасталды. Шіркеулербір-біріненалыстап, жетіғасырбойынаолардыңресмиүзілуінеәкелді. Соңғыүзіліс 1054 жылыболды. Осылайшаекіқуатты христиан шіркеуіқұрылды: римдік католицизм жәнешығыс православие. Бүгінгітаңдадогмаларжүйесіндежәнесалттықпрактикадабұлшіркеулерөтеерекшеленеді.

Христиан діні бес жүзжылданастамуақытөткенненкейін, Реформация дәуіріндегіекіншіжаһандықбытырандылықтыбастанөткерді. Бұлбөлінубіріншікезекте католик әлемінеқатыстыболды, ондадінижәнесаясиқақтығыстарнәтижесіндебірнеше христиан дініқұрылды, христиан дінінсенімретіндеқабылдады, бірақшіркеудіңәлеуметтік-саяси институт ретіндегімаңыздырөлінескермеді. «Протестантизм» дегенжалпыатауменбіріктірілгенбұлқозғалыстаркатолицизмге де, православие дініне де қарсы.

Осылайша, тарихитүрде христиан дінініңүшнегізгітармағыболды. Бүгінгітаңдакөптеген христиан қайраткерлерібұлжағдайдықолайсыздепсанайды. ХХ ғасырда. Протестантизм экуменикалыққозғалысты, яғни христиан дінінжоюғабағытталғанқозғалыстыбастады. 1950 жылдарыОрыс Православие Шіркеуі осы қозғалысқақосылды. Олқұрғанэкуменикалыққозғалыс, Дүниежүзілікшіркеулеркеңесі (ДКК) қазіргіқоғамныңәлеуметтікжәнеруханидамуыныңстратегияларыніздеугебағытталған. Алайда, нақтыбіріктіруәліалыс.

Тағыбірнәрсе, христиан әлемібүгіндеөзінәлеуметтік-психологиялықтұрғыданбіртұтасретіндеқабылдайды. Христиан әлемініңэтикалық, мәдени, тарихиқұндылықтары христиан дінініңортақмұрасыретіндеқабылданады.

73. Исламдінініңпайда болу тарихыжәненегізгіформалары

   Ислам дінініңшығудәуіріне, уақытталабына, оны ұстанғанхалықтардыңәдет-ғұрпына, тұрмыс-тіршілігінебайланысты, көңіл-күйіне, психологиясынақарай  өзіндікерекшеліктері де бар. 

   Әлемдікдіндердіңеңжасы - Ислам дінібіздіңзаманымыздың 609-639 жж. аралығында (VII ғасыр) шығыс пен батысөркениетініңтоғысыпжатқан Араб түбегіндепайдаболды. 

   Ислам дініортағасырлық Араб халқынұйыстыруға, жаңасаясиқұрылым «халифаттың» орнығуына, біртұтас ел қалыптастыруға, әлемде «мұсылманүмбеті» депаталатынжаңақауымныңтүзілуіндемаңыздыфакторғаайналды. 

Аңызбойынша, ислам б.з.д. 610 жылы пайда болды, МұхаммедалғашретҚасиеттіКітаптың 5 аятынайтқанкезде пайда болды. Осыданкейінолжасырынтүрдеүшжылбойыуағызайтты. ӨздерінжәнетағдырларынАллағасеніптапсырғаналғашқы 40 ізбасар - Пайғамбарғажақынадамдар: оныңтуыстары мен достары.

613 жылыМұхаммедеңалғашқы Алла Тағаланыңпайғамбарыретінде Меккедебіріншіретшықты . Алайдажергіліктібілімдібилікбіршамауақыттанкейінпайғамбар мен оныңсахабаларынМединегекөшугемәжбүреткендұшпандықәрекеткенаразыболды. ПайғамбардангөріқауіпсіздікмақсатындаМеккеде бола алмады.

621 жылыМұхаммедпайғамбарбарлықмұсылмандардыжинап, хижра (қонысаудару) - Мединеге - пайғамбардыңқаласы. Тағысегізжылбойынасенімсоғысыжалғасып, 630 жылымұсылмандарМеккегежеңімпазретіндекірді. Осы уақытқадейінбарлықарабтар ислам дінінқабылдады. МұсылмандардыңбастыкітабыМұхаммедпайғамбар монотеизм діндерініңтәжірибесінескергенҚұранболатынИсламдінініңұстанушылар саны шамамен 2 миллиярдқажуық. 

90%-ы Сунниттер. 

Шииттер Иран мен Ирак аймағындағанакездеседі. 

120 –дан астамелде Ислам дінітаралған. 

Сенушілерәлемінің 35 мемлекетіхалқыныңбасымбөлігінқұрайды.

Әлемнің 28 еліндересмидінболыпжарияланған.

Әлембойыншаөздерінмұсылмансанайтынадамдардыңбасымкөпшілігі (90%-ғажуық) өздерінсүннеттіұстанушыларжатқызады. Сүннеттіұстанушылар Мысыр, СаудАрабиясы, Сирия, Қатар, Түркия, Алжир, Ливия, Марокко, Мавритания, Судан, Сомали, Палестина, Иордания, Пәкістан, Ауғанстан, Малайзия, Индонезия,  елдерінде, Татарстан, Башқұртстан, СолтүстікКавказ елдеріндемұсылмандардыңкөпшілігінқұрайды. Иракта, Әзірбайжанда, Ливанда, Бахрейнде мұсылмандардыңайтарлықтайбөлігісүнниттер.

74. Жаһанданудыңфилософиялықмәселелері

Нақтыжаһанданубарлықсалалардажаңаәлеуметтікжағдайларжасайды. Жаһанданудыңпайдасынасубъектілер, топтарарасындағы, субъект пен топ арасындағы, сондай-ақкішіжәнеүлкентоптарарасындағыкүресжолбермейді. Жаһанданудыңқұрылымдықкүшіқоғамдықөмірдіңбарлыққабаттарынаәсеретеді.

Жаһанданудыәлеуметтік-философиялықзерттеудіңмаңыздыжәнекүрделімәселелерініңбіріоныңфункционалдыжәнефункционалдыеместұрақтыбайланысыболыптабылады.

Демек, жаһанданужаңа, әлізерттелмегенқуаторталығыемесжәнеәлемдікүкіметемес, бірақісжүзіндеқатысушыларарасындағықатынастардыңсапалыжаңажүйесі. 

Жаһанданутуралы

Жалпығабірдейқабылданғанкеңтүсініккесәйкес, жаһандану - бұләрқайсысысапалы, жаңатүрдегіжәнежекеадамға да, тұтасалғандаадамзатқа да айтарлықтайәсерететінкеңауқымдыпроблемалартуралығылым. Бұлтұрғыданалғанда, жаһандану, мысалы, экологиялықпроблемалар, пайдалықазбалар, көші-қон, жаһандықденсаулықсақтаупроблемалары (өйткеніолардымемлекетпеншектеумүмкінемес), халықтыңөзгеруіндегіжаһандықоңжәнетерістенденциялар, энергиянытұтыну, қару-жарақсаудасы, дағдарысесірткігеқарсыкүреснемесе интеграция дилеммасыжәнеәлемдік экономика.

Жаһанданудыңтағыбіркеңтүсінігі бар - біз осы жұмыстаұстанатынболамыз - олжаһанданудыңпроблемалары мен құбылыстарынжекепайдаболатын «жаһандық» мәселелерменбайланыстырмайды (немесеолардыңеріктіжиынтығымен), бірақ жаңажаһандықжағдайдағықұрылымдықжәнефункционалдыққатынастардызерттейді. жалпы .

1989 жылғыәлемдік-тарихи кезеңжаһандануэволюциясының маңызды кезеңіболды. Мұныңбастысебебі - 1989 жылғадейінекіәлемдікрежимніңболуыжаһанданупроцесіннақтыпрактикалықшекаралардаұстапотырды. Жаһанданудыңмұқияттаңдалғанәрбірэлементі тек ерекшекүш-жігердіңарқасында осы режимдержүйесіненшығуымүмкін.

1989 жылыбасталған жаһанданудың тез секіруі нәтижесінде жаһанданудың ықтимал нұсқаларыныңбірі, атапайтқанда монетаризм мен жаһандыққарыздағдарысына қатыстыбіреуііскеасырылды . Осылайша, жаһанданудыңжалпыәсері монетаризм жәнежаһандыққарыздағдарысыныңпроблемаларынаәсеретуікерек.

Жаһанданудыңәлеуметтік-философиялықзерттеуініңмаңыздыжәнесоныменбіргекүрделімәселелерініңбірі - оның машинадаорналасқантығындарғаұқсас оның функционалдыжәнефункционалдыемесэлементтері мен аспектілерінің үздіксізәрекеттесуі . Ғаламдықпроцестеролардыңғаламдықсипатыннеғұрлымкөптүсінетінболса, соғұрлымоларөзқызметінденақтыфункционалдысипаттамалардыанықтайды. Мысалы , әлемдікэкономиканың «глобальды» құрылымынеғұрлымайқынболса, соғұрлымфункционалдытеориялықанықтамаларбасымболады . Теориялықтұрғыданалғанда, функционалдыжәнефункционалдыемесэлементтер гетерогенді, бірақісжүзіндеоларбір- бірімен органикалықжәне біртекті өзарабайланысты.

Қазақхалқыкөптегеназаптар мен қиыншылықтардыбастанкешірді, мүмкін «Мәңгілік Ел» бізүшінкүресіп, ұрпақтан-ұрпаққааман-есенөтті, бізбәрімізжеңілгендердіңемес, жеңімпаздардыңұрпағымыз.

1. Философия пәнінің бағыттары мен әдістері.

2. Философияның қызметтері.

3. Философияның зерттеу салалары.

4. Философияның негізгі мәселелері. (онтологиялық және гносеологиялық)

5. Философияның адам және қоғам өміріндегі алатын орны

6. Дүниеге көзақарас және оның тарихи түрлері.

7. Философиядағы рух, жан және тән мәселесі

8. Ортағасыр дәстүріндегі рух пен жанның теологиялық түсінігі.

9. Сана және бейсаналылық мәселелері

10. З.Фрейд іліміндегі сана және бейсаналылық мәселелері

11. Дж.Локк сенсуализмі

12. Р.Декарттың рационализімі.

13. И.Канттың таным теориясы

14. Бэконның эмпиризімі.

15. Философия тарихындағы болмыс ұғымы.

16. Болмыстың түрлері

17. Материя және оның өмір сүру формалары.

18. Таным философиялық мәселе ретінде

19. Ақиқат және оның критерийлері.

20. Философиядағы рационалдық және эмпирикалық дәстүр.

21. Ғылыми таным әдістері

22. Ғылым аспектілері

23. Ғылымдардың классификациясы: Аристотель, Аль-Фараби, Ф. Гегель,О. Конт тұжырымдамалары

24. Қазіргі замандағы ғылымдардың классификациясы

25. Сциентизм және антисциентизм.

26. Постпозитивизм

27. Философиядағы адам мәселесі.

28. Ежелгі Шығыс философиясындағы адам мәселесі.

29. Антикалық философия тарихындағы адам бейнелері.

30. Орта ғасыр философиясындағы адам мәселесі

31. Ренессанс дәуіріндегі адам мәселесі.

32. Жаңа заманның механистикалық антропологиясы

33. Фейербахтың антропологиялық материализмі

34. Иррационализмдегі адам мәселесі.

35. Адам, индивид, тұлға, пенде, азамат, кісі ұғымдарына сипаттама.

36. Философиялық ойлар тарихындағы өмірдің мәні мәселесі: фатализм, гедонизм, волюнтаризм, функционализм.

37. С. Кьеркегордың философиясы.

38. Экзистенциализм философиясы

39. Махаббат философиясы. Махаббаттың түрлері

40. Фәлсафа дәстүріндегі Қожа Ахмет Яссауидің мистикалық дүниетанымы.

41. Этикалық ілімдердің тарихи типтері.

42. Этиканың категориялары

43. Адамгершілік ережелері және құқық ережелері. Адамгершіліктің бастауларын түсінудің негізгі тәсілдері.

44. Адамгершіліктің алтын қағидасы (Конфуций)

45. Бұлжымас императив (И.Кант).

46. Философия тарихындағы еркіндік ұғымы.

47. Ф.Ницщенің «Асқақ адам» тұжырымдамасы

48. С.Кьеркегор философиясы.

49. Еркіндік және жауапкершілік. (Ж-П. Сартр)

50. Еркіндік және абсурд(А.Камю)

51. Эстетиканың негізгі мәселелері және катергориялары

52. Әлеуметтік философияның негізгі мәселелері

53. Қоғам философиялық ұғым ретінде.

54. Қоғамдық сана және оның формалары

55. Антикалық философиясындағы әлеуметтік ой.

56. Қайта өрлеу дәуіріндегі утопиялық теория: Т.Мор және Т.Кампанелла.

57. Н.Макиавеллидің әлеуметтік-саяси теориясы.

58. Т.Гоббстың әлеуметтік философиясы.

59. К.Маркс: таптық қоғам.

60. К.Поппер «Ашық қоғам»

61. Қоғамның түрлері.

62. Постиндустриальды қоғам.

63. Философия тарихындағы мәдениет теориялары

64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері

65. Қазақ философиясының қалыптасып дамуының тарихи кезеңдері

66. 19-20 ғасырлардағы қазақ философиясы

67. Абай философиясындағы құдай және адам мәселелері

68. Тауелсіздік кезең философиясы

69. Дін анықтамалары. Дін және философиялық білім.

70. Діннің алғашқы формалары

71. Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным

72. Христиан дінінің пайда болу тарихы және негізгі формалары

73. Ислам дінінің пайда болу тарихы және негізгі формалары

74. Жаhанданудың философиялық мәселелері

75. Мәңгілік ел идеясы