TB 5305 Тағам биотехнологиясы

EB 5305 Экологиялық биотехнология  

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  биология,  экология,  микробиология,  вирусология,  биотехнология 

өндірісінің  негіздері,  микроағзалар  биотехнологиясы.  Постреквизиттер:  магистерлік 

жұмысты орындау, болашақ кəсіби қызмет.  

Мақсаты: магистранттарда қоршаған ортаны табиғи қорғау шараларымен шешу үшін, 

оның рөлі мен биотехнология саласындағы ғылыми жетістіктері деңгейінде заманауи 

түсініктерді қалыптастыру.  

Мазмұны: 

Экологиялық 

биотехнологияның 

қалыптасуы 

жəне 

дамуы. 

Биотехнологияның  əртүрлі  бағыттары  жəне  оның  қоршаған  ортаны  қорғау 

мəселелерін  шешуіндегі  үлесі.  Микробтық  синтезінің  биотехнология  негіздері,  адам 

тіршілік  əрекеті  қалдықтарын  өңдеуде  қолданылатын  микроағзалар  селекциясының 

принциптері,  Биотехнология  жəне  ауыл  шаруашылығы.  өсімдіктерді  зиянкестерден 

қорғаудың  биотехнологиялық  əдістері.  Ауыр  металлдар,  радионуклидтар  жəне 

органикалық  заттармен  ластанған  аумақты  тазалаудың  биотехнологиялық  əдістері. 

Биоремедиация. 

Негізгі 

принциптері. 

Топырақ 

элементтерді 

өзгертудегі 

микроағзалардың  ролі.  Технологиялық  биоэнергетика.  Энергияның  дəстүрлі  емес 

көздері.  Этанол,  биогаз,  көмірсутектердің  өндірісі.  Фотосинтез  үрдістердің 

модификациясы.  Қалдықтарды  биологиялық  өңдеу:  ағынды  суларды  тазалау,  ауыл 

шаруашылық  қалдықтарын  қайта  өңдеу,  өндірістік  қалдықтарды  қаута  өңдеу. 

Қоршаған 

ортадағы 

ксенобиотиктердің 

биодеградациясы. 

Экологиялық 

биотехнологияның келешегі. 

Күтілетін  нəтиже:

 

Микробтар  селекциясы,  генетикасы,  иммунитеті,  инфекциясы, 

жалпы  микробиологияның  негіздері,  экологиялық  биотехнологияда  қолданылатын 

биотехнологиялық  процесстердің  алуан  түрлігі  мен  табиғатын  білу;  экологияда  əр 

түрлі  биотехнологиялық  тəсілдерді  қолданудың  биотехнологиялық  өндіріс 

негіздерінің теориясын білу. Зертханалық ыдыстарды стерильдеу, қораптау, құралдар 

мен жабдықтарды қолдану жəне микроскопия жүргізе білу; микроорганизмдерді өсіру 

үшін  қоректік  орталарды  жазбасын  құрастыру;  судың  коли-индексі,  коли  титрі, 

топырақтын,  судың  жəне  ауаның  ластану  дəрежесін  анықтау;  биотехнологиялық 

практикамен жəне зерттеулермен айналысу.  

 

BOPA 5305 Биотехнологиялық өндіріс  

процестері мен аппараттары 

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер: Математика, Информатика, Физика, Жалпы биология,  жасушалық 

биотехнология, Микроағзалар биотехнологиясы, Биотехнология өндірісінің негіздері.  

Постреквизиттер: Магистерлік диссертацияны орындау, болашақ кəсіби қызмет. 

Мақсаты:

 

Заманауи  жəне  химиялық  биотехнологиялық  өндірістерді  жобалауда, 

сонымен  биотехнологиялық  өндірістер  үшін  жабдықтарды  инженерлік  аумақта 

есептей алу жəне білімін қалыптастыру.  

Мазмұны: 

Тағам 

өндірісінде, 

ветеринария 

мен 

мал 

шаруашылығында, 

фитобиотехнологияда  биотехнология  өндірісінің  процестері  мен  аппараттары. 

Биотехнологиялық  үрдістер  үшін  жабдықтар,  тағам  өнімдерінің,  биологиялық 

белсенді  заттардың  өндірісі  үрдістері  үшін  жылу  мен  масса  алмасу  аппараттары,  

микроағзалардың  кезеңдік  жəне  үздіксіз  өсіруге  арналған  ферментерлер. 

Микроағзалардың  сұйық,  газ  жəне  қатты  фазды  көбеюге  арналған  қондырғылар. 

Қоректік  орталарды  жіберу  автоматты  реттеуге,  биотехнологиялық  өндірісінің 

өнімдерін  бөліп  алуға,  тазалауға  жəне  тұрақтандыруға  арналған    қондырғылар. 

Микроорганимздердің 

популяциясының 

өсу 

қисығының 

кинетикасы. 

Ферментацияның  кезеңдері  мен  олардың  ерекшеліктері.  Прочесстің  тиімділігінің 

сипаттамасы.  Ферментацияның  кинетикасын  математикалық  сипаты.  Популяцияның 

өсу  жылдамдығына  аэрацияның  əсері.  Оттегінің  критикалық  концентрациясы. 

Биореактордағы  масса  алмасудың  негізгі  ерекшеліктері  мен  олардың  интенсивтілігін 

есептеу.  

Күтілетін  нəтиже:

 

Оқу  нəтижесінде  магистрант  пəн  бойынша – биотехнологиялық 

өндірістің алуан түрлі технологиясы мен олардың сəйкесінше жабдықтық рəсімделуі; 

биотехнологиялық    жабдыққа  қойылатын  талаптар,  жұмыс  істеу  принципі  мен 

тағайындалуы;  биоинженерия  мен  биотехнологияның  заманауи  жетістіктері  жайлы 

білу.  

 

SB 5306 Саңырауқұлақтар биотехнологиясы 

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер: 

Микология, 

Микробиология, 

Вирусология, 

Генетика,  

Биоорганикалық химия, Молекулалық биология, Молекулалық генетика. 

Постреквизиттер: 

Микроорганизмдер 

биотехнологиясы, 

ветеринарлық 

биотехнология,  медициналық  биотехнология,  жасушалық  биотехнология,  өсімдіктер 

биотехнологиясы,  жануарлар  биотехнологиясы,  экологиялық  биотехнология, 

биогеотехнология. 

Мақсаты.  Оқу  курсының  мақсаты – магистранттардың  заманауи  микология 

саласының  ғылыми  білімдерін  қалыптастыру,  микроскопиялық  саңырауқұлақтар 

геномы,  нуклеин  қышқылдардың  синтезі  мен  құрылымы  туралы  білімдерді  бекіту, 

жаңа  дəрілік  препараттарды  құру  мақсатында  даңа  белгілері  бар  саңырауқұлақтарды 

гендік-инженерлік құрастыру принциптерімен таныстыру.  

Мазмұны.  Магистранттар  микологияның  келесі  бөлімдерін  оқып  біледі: 

микроскопиялық  саңырауқұлақтар.  Төменгі  жəне  жоғары  саңырауқұлақтары. 

Саңырауқұлақтар  құрылысының  ерекшеліктері.  Көбею  тəсілдері.  Ашытқылардың 

көбеюінің  морфологиялық  ерекшелiктері.  Спирттік  ашу  тіршілік  əрекеті  нəтижесі 

ретінде.  Нан,  сыра,  шарап  ашытқылары.  Өңез  саңырауқұлақтардың  антибиотиктер 

биосинтезі.  Азықтық  антибиотиктер.  Дəрумендер,  органикалық  қышқылдар  мен 

еріткіштердің биосинтезі. Ферменттер биосинтезі. 

Күтілетін нəтиже.  Магистрант білуі тиіс  саңырауқұлақтардың физиологиялық жəне 

химиялық    негізін  түрлерін  классификациясын    жəне  тіршілік  ету  ұзақтығын 

дəрумендер  биосинтезін,  органикалық  қышқыл,  ферменттерін,нуклеин  қышқылдары 

жаңа диагностикалық құрал-жабдықтар жəне вакциналар заманауи қолдана білу. 

 

 

 

 

 

 

OZhOFA 5306 Өсімдік жасушаларын өсірудің  

физиологиялық аспектілері 

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Өсімдік  генетикасы,  Өсімдік  биохимиясы,  Ботаника,  Өсімдік 

физиологиясы. 

Постреквизиттер: Магистерлік диссертацияны орындау, болашақ кəсіби қызмет. 

Мақсаты:  Жасуша  өсіндісінің  қоректік  орталарда  физиологиялық  негізін  тереңірек 

игеру  үшін  магистранттарға  үйрету.  Физологиялық    өсімдіктерге  қарағанда  жасуша 

деңгейі,  торша,  қоректік  ортадағы invitro, магистрантардың  өз  еркімен  сараптама 

жасап  үйрену  биотехнологиялық  əдістерде  өсімдіктерде  теориялық  негізде  тəжірбие 

жинақтау. 

Мазмұны:  Ұлпа  жəне  мүшелер  культурасы  бойынша  зерттеулердің  заманауи 

бағыттары.  Өсірілетін  жасуша  биологиясы  негіздері.  Іn vitro жағдайында  каллус 

ұлпасын алу тəсілдері жəне оны өсіру. Каллустардың негізгі сипаттамалары, əртүрлі 

алғашқы  экспланттардан  каллус  ұлпасын  алу  тəсілдері.  Каллус  жасушаларының 

морфогенетикалық  белсенділігі  жəне  оның  тəжірибелік  қолданылуы.  Өсімдіктің 

жасушалық  инженериясы  бойынша  зерттеулердің  заманауи  бағыттары,  каллус 

ұлпасын  өсіру  əдістерінің  артықшылықтарымен  танысу.  Жасуша  өсіндісін  жəне 

ағзаларын  заманауи  зеттеу  тəсілдері  жасуша  өсіндісін  биологиялық  негіздері  жасау 

тəсілі  жасуша  каллустың invtro  жағдайында.  Негізгі  ерекшелігі  каллустың  əртүрлі 

жасуша өсінділерін өсімдіктерде морфогенетикалық белсенділігін тəжірбеде қолдану. 

Өсімдіктерді  қоректік  орталарда  invitro  аумағында  асептикалық  жағдайлар  болуы 

тиіс.  Əдісімен  тəсілі  стерильді  өсімдік  материалы  қоректік  ортада  жақсы  өсу  үшін 

өсімдіктердің  торшасын  заманауи  бағдарлар  арқылы  зерттеу  торша  жасушасының 

инженериялық  өсімдіктермен  танысу  əдістерін  каллустық  торшаның  қоректік 

орталарда қолдану. 

Күтілетін  нəтиже:  Оқу  барысында  магистрант  білуі  тиіс  торша  өсіндісінің 

физологиялық негізін жасуша торшасының ағзаларын толығымен өсімдік жасушасын  

invitro  əдісі  тəжірбиенің    мақсаты    физиологиялық  аспантінің  тасмалдануы  оның 

өнімде    өнімде  биосинтез  барысы.  Биотехналогиялық  міндетте    өсімдіктердің 

физиологиялық  биохимиялық  шешімін  табу. Invtro фиологиялық  биохимиялық 

тексеру  нəтижесінде қолдана білу. 

 

VB 5306 Вирустар биотехнологиясы  

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Вирусология,  Қолданбалы  биотехнология,  Молекулалық  генетика, 

Молекулалық биология, Микробиология, Микроорганизмдер биотехнологиясы. 

Постреквизиттер: 

Иммунология, 

вирустар 

селекциясы, 

микроорганизмдер 

биотехнологиясы,  ветеринарлық  жəне  медициналық  биотехнология,  экологиялық 

биотехнология,  өсімдіктер  биотехнологиясы,  магистерлік  жұмыстарды  дайындау, 

болашақ кəсіби қызмет  

Мақсаты.  Вирусологияның  теоретикалық  негіздерін  игеру  жəне  жануарлардың 

вирустық ауруларын балау жəне дауалау əдістерін үйрену, вирустарды өсіру бойынша 

теоретикалық білімдер мен тəжірибелік дағдыларды магистранттарды қалыптастыру.   

Мазмұны.  Вирусология – жетекші  биологиялық  пəндердің  бірі,  соның  бір  бөлімі 

вирустар  биотехнологиясы  болып  табылады.  магистранттың  пəнді  оқу  мерзімінде 

вирустардың  өсу  мен  көбеюімен,  тыныс  алу,  қоректену  мен  метаболизмімен, 

химиялық  құрамымен  танысады.  Вирустарды in vitro жағдайында  өсіру  əдістері, 

вирустардың  генетика  мен  селекция  əдістерін  толық  меңгереді.  Зертханалық 

жануарлар,тауық эмбрионы, торша өсіндісі классификациясы,ерекшеліктері,басқа тірі 

ағзалармен диагностикалық вирусты ауруларда биотехнологияда қолдану. 

Күтілетін  нəтиже.  Магистранттар  вирустарды  зертханалық  жағдайларда  өсіру 

əдістерімен,  вирустар  биотехнологиясында  қолданылатын  генетикалық  инженерия 

əдістері жəне принциптерімен оқып алып,  меңгереді. 

 

 

 

TKB 5306 Тағамдық қоспалардың биотехнологиясы  

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Биология,  биохимия,  органикалық  химия,  микробиология, 

физиология, генетика. 

Постреквизиттер: Болашақ кəсіби қызмет, магистерлік диссертацияны орындау. 

Мақсаты.  Заманауи  тағам    өнеркəсібі  саласында  əлеуметтік  жəне  экономикалық 

мəселелерді  шешуге  қатысу  барысында,  тиімді  шешім  қабылдау  үшін,  тағам 

биотехнологиясы  саласындағы  тəжірибелік  дағдылары  жəне  игерілген  білімдері 

негізінде  магистранттарда  кəсіби  қызметінің  салдарын  бағалай  білу  қабілеті 

қалыптасуы қажет.  

 Мазмұны.  Тағам  бтотехнологиясы  өнеркəсіптік  микробиологияның  бір  саласы 

ретінде.  Тағам  биотехноллогиясының  негіздері.  Биологиялық  белсенді  заттардың 

микробиологиялық  өндірісі – тағам  биотехнологиясының  маңызды  бөлімі.  Тағам 

қоспаларды  алу  жəне  қолдану  келешегі  мен  тəжірибелік  жетістіктері,  өзектi 

мəселелері.  Тағам  қоспалардың  түрлері.  Парафармацевтиктер,  нутрицевтиктер, 

пробиотиктердің  қысқаша  сипаттамасы.  Биологиялық  белсенді  заттарды  алу 

технологиясы.  Тағам  өнеркəсібінде  биологиялық  белсенді  заттарды  қолдану. 

Тағамдық бояғыштарды алудың биотехнологиясы.  

Күтілетін нəтиже. Магистрант білуі тиіс аймақтарда тағамдардың жаңа түрін қолдана 

білу керек. Адамдарға пайдалы өнімдерді алудың негізгі биотехнологиялық əдістерін; 

тағам  өнеркəсібінде  қолданылатын  дəстүрлі  биотехнологиялық  үрдістер;  теориялық 

зерттеулерді жүргізу, осы саладағы қолданылатын анықтамалар  жəне монографиялық 

əдебиеттердіқолдану;тағамдық қоспалар биотехнологиясы негіздерін білу тиіс. 

 

ANTTN 5306 Ашу негізіндегі тағам технологиясының негіздері  

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Биология,  Математика,  Физика,  Химия,  Цитология,  Генетика, 

Биоорганикалық химия, Молекулалық биология, Молекулалық генетика. 

Постреквизиттер: Болашақ кəсіби қызмет, магистерлік диссертацияны орындау.  

Мақсаты.  Заманауи  тағам  биотехнологиясы  теорлық  негізде  химиялық  негіздері, 

химиялық  құрамы  тағам  өнімдерін  сақталу  барысы  жəне  дайындалған  өнімнің 

сақталуы  процесс  түсінігі  химиялық  реакция.  Сүтқышқылды  өнімдер,  спирт,  сірке 

қышқылы  ашу  үрдісі  ұғымы.  Реакция  химизмі.  Ашу  түрлері.  Сүтқышқылдық, 

спирттік, сірке қышқылдық, пропион қышқылды, май қышқылды жəне ашудың басқа 

түрлерінің продуценттері.  

Тағам өнімдері, органикалық қышқылдар, еріткіштердің жəне т.б. өндірісі. Нан пісіру. 

Шарап  жасау.  Квас  өндірісі.  Сыра  қайнату.  Спирттік  өндіріс.  Сірке,  пропион 

қышқылы,  ацетон,  бутил  спиртінің  өндірісі.  Көкөністерді  ашыту.  Азықтарды 

сүрлемдеу. 

Күтілетін  нəтиже.  Оқу  барысында  магистрант  білуі  тиіс  тағам  негіздері  ашу 

технологиясы өнеркəсібінде қолдану, əртүрлі дəрежеде меңгере жұмыс жасай білу. 

 

EEOKB 5306 Ет жəне ет өнімдерінің  

қолданбалы биотехнологиясы  

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Химия,  биология,  микробиология,  биохимия,  жануарлар 

биотехнологиясы, ет жəне ет өнімдерінің технологиясы, қолданбалы биотехнология.  

Постреквизиттер: Қолданбалы биотехнология жəне азық түлік технологиясы. 

Мақсаты.  Ет  жəне  ет  өнімдері  биотехнологиясы  саласында    білім  алу,  негізгі 

түсініктер, заманауи мəселелер;

 

Мазмұны:  Адам  азығындағы  ет  өнімдерінің  рөлі;  азықтық  жəне  биологиялық 

құндылығы;  шығарылатын  құрамы  жəне  қасиеті  берілген  ет  эмульсиясын,  елiктейтiн 

жəне  жасанды  ет  өнімдерін,  фермент,  гормон  жəне  т.б.  жануар  ұлпасының 

биологиялық  белсенді  заттар  препараттарын  алу  аясындағы  негізгі  мəселелер.  Еттің 

биохимиялық  өзгеруі  жəне  қасиеті.  Тұздаудың  ет  шикізат  касиеттеріне  əсер  етуі.  Ет 

шикізатының  пісу  жəне  тендеризациялануын  интенсификациялау  əдістері  мен 

принциптері. Ет эмульсиялары мен құрамдандырылған азық түлік жүйесі. Ет шикізаты 

мен өнімді жылумен өңдеу.  Ет консервілеу

 

əдісі сияқты мұздатып өндеу. Термиялық 

жағдайына  байланысты  етті  классификациялау.  Шикізаттың  қызметтік – 

технологиялық құрамы. Етті мұздату, режимдерін негіздеу ет шикізатын концервілеу 

əдісі тəрізді  субмимациялық құрғатуға  баға. 

Күтілетін нəтиже. Шикізат базасының ғылыми- техникалық дамуы жəне ет өнімдерін 

өндірудегі негізгі мəселелер туралы білімнің болуы. Дайын өніммен шикізат сапасын 

жақсартудағы негізгі шешілмеген мəселелер  шикізаттың, энергетикалық жəне басқада 

ресурс түрлерінің рациональды пайдаланудағы шешілмеген мəселелер, құрамы қасиеті 

берілген өнəмді алудағы  негізгі технологиялық процестер. Биологиялық толық құнды  

азық өнімдерін  ет шикізаты негізінде алудың əдістері мен жобалары. 

 

AShSZhKB 5306 Ауыл шаруашылық жəне сəндік жануарларды көбейту 

биотехнологиясы  

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Анатомия,  Генетика,  Гистология  мен  эмбриология,  физиология, 

Биоорганикалық  химия,  Ветеринарлық  гигиена,  Клиникалық  диагностика  мен 

рентгенология. 

Постреквизиттер: Магистерлік жұмыстарды дайындау, болашақ кəсіби қызмет. 

Мақсаты. Сəндік жəне ауылшаруашылық жануарларын көбейту биотехнологиясында 

кəсіби  жəне  теориялық  білім  алу  оларды  көбейту.  Адамдардың  жануарларды 

пайдалану  дəрежесі  бойынша  жүйелеуді  ұғыну;  жабайы,  үй  жануарлары, 

ауылшаруашылық,  сəндік,  экзотикалық,  сирек  кездесетін  жоғалып  жатқан  жəне 

қорғалған  Сəндік жануар тануды нормативті реттелуі жеке сəндік жануарлар түрінің 

биологиясының  мінездемесінің  нəтижесі.  Аналық  жəне  аталықтардың  жыныс 

мүшелерінің  құрылысы  мен  физиология  ерекшеліктері,  жыныстық  циклдің  өтуі, 

ұрықтандырудың  оңтайлы  уақыты  мен  еселілігі,  буаздылық,  туу  жəне  туудан  кейін 

кезеңдердің қалыпты өтуіне қажетті жағдайлар, бедеуліктің себептері. Сүт бездері мен 

жаңа  туған  төлдердің  аурулары.  Жасанды  ұрықтандыру  жəне  эмбриондарды 

трансплантациялау  технологиясы.  Жыныстық  үрдістердің,  ұрықтандырудың, 

буаздылықты,  туудың,  туудан  кейін  мерзім,  төлдер  мен  сүт  бездерінің  аурулары, 

сондай-ақ 

бедеуліктің, 

жасанды 

ұрықтандыру 

мен 

эмбриондарды 

трансплантациялаудың  нормалық  жəне  патологиялық  көрсеткіштерінің  теориялық 

білімі мен тəжірибелік дағдысы. 

Күтілетін  нəтиже.  Магистрант  ауылшаруашылық  жəне  сəндік  жануарлардың  адам 

өміріне əсерін білу керек; жануарлардың əртүрлілігі мен жүйелеу жағдайын, көбейту, 

эмбриондар  трансплантациясын.  Нақты  жағдайларда  жануарларға  таңдау  жүргізу. 

Оларды  көбейту,  өндіру,  шығару,  азықтандыру  жəне  үйретуге  шешімдер  қабылдау. 

Ғылыми техникалық ақпаратарды қолдану жəне іздеу  əдістерін үйрену. 

 

ODB 5306 Орман дақылдарының биотехнологиясы   

 

Кредиттер саны – 3  

Пререквизиттер:  Ботаника,  өсімдіктер  физиологиясы,  Өсімдік  шаруашылығы, 

Өсімдіктер  биохимиясы,  Жалпы  генетика,  Жалпы  селекция,

 

Тұқым  шаруашылығы,

 

Ауыл шаруашылық биотехнология. 

Постреквизиттер: Магистерлік диссертацияны орындау, болашақ кəсiби қызмет. 

Мақсаты.  Орман  мəдениетін  биотехнология,  мəдени  селекциясы,  өнімдерді  өндіру, 

жасау əдістерін үйрену. 

Мазмұны:

 

Биотехнология 

жəне 

гендік 

инженерия 

əдістерінің 

өсімдік 

селекциясындағы  маңызы.  Биотехнология  əдістерімен  бастапқы  материалды  жасау 

əдістері.  Орман  дақылдарын  өсіру  жəне  культивирлеу  технологиясы.  Орманға 

мемлекеттік  жəне  жеке  меншік  негізгі  жəне  айналмалы  қорлар.  Жалақы,  еңбек  жəне 

орман шаруашылығындағы шығын мен пайданың  экономикалық тиімділігі қоршаған 

ортаны    қорғау  жəне  орман  шаруашылығы  саласындағы  ҚР-ның  заңдары.  Орман 

шаруашылығының    дамуы  жəне  жалпы  экономикалық  жүргізудің  шарттары.  

Мемлекеттің  орман  қоры  жəне  орман  шикізат  ресурстары.  Ағаштарды  заманауи 

пайдалану  жəне  орманды    қолдану  орман  шикізаттарын    игеру  ағаштарды 

қолданудағы  өсімталдықпен    үзілместік  орман  пайдалылары  жəне    басқа  өнімдерін 

пайдалану  əдістері  орман  құрылысы  əдістерінде  орманды  қолдану  жəне  орман 

потенциалын  орнату. 

Күтілетін нəтиже. Терең жəне жан-жақты орман мəдениеті істер негіздерін теориялық 

түрде  меңгеру  жəне  тəжірибиелі  орман  мəдениетін  өндіру  жəне  игеру.  Орман 

мəдениетін жасауда жобалау шешімін қабылдауды үйрену.  

 

 

 

 

 

 

ZhOZhUO 5306  Жоғары өсімдіктердің жасуша  

жəне ұлпа өсіндісі 

 

Кредиттер саны – 3  

жүктеу/скачать 0,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: