7 билет Еңбек тәрбиесі. Міндеттері. Мазмұны. Жүйесі. Оқушыларға кәсіптік бағдар беру
жүктеу/скачать 51,03 Kb.
|
7 билет Е бек т рбиесі. Міндеттері. Мазм ны. Ж йесі. О ушылар а
| 3. Психологиялық есеп
№ 12 билет 1. Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихи дамуы. Қазақ тілі методикасының ғылыми негізі Октябрь ревалюциясына дейінгі дәуірден басталады.Қазакстаңда педагогика тарихы,сондай-ак казак тілін окыту мәселелері Ыбырай Алтынсарин есімімеп байланысты.Ы.Алтынсарин үлы орыс халкы мәдениетінің демократияшыл идеяларынан сусындайды.Ол мектептегі оку процесінің ғылыми негізіндс күрылуын,халыктың жаппай білім алуын, халқымыздың мәдениетінің ілгері дамуын аңсайды. 1935 жылға дейін қазақ тілін оқыту методикасына арналған мақалалар ғана болды.Онан кейін осы жылы "Бастауыш мектепте қазақ тілін оқыту әдісі" деген атпен жинақ шыкты. 1936 жылы орта мектептін У-УІ сыныптарына арналған Сейіл Жиенбаевтың "Грамматика талдауыш",1939 жылы "Үлкендерге хаттанытудың методикасы", 1941 жылы "Қазак тілі мен методикасы", 1942 жылы "Грамматикалық таблицалар", - 1944_жылы "Жаттығу емле мен тіл дамыту", 1946 жылы "Қазактілі методикасы". Қазак тілін,әсіресе грамматиканы оқыту жөнінде пікір айткан Қажым Басымов болды.1938 жылы "Грамматика' окыту жөнінде" деген макаласында окыту әдістеріне токталды. 1940 жылы Ғали Бегалиевтың "Бастауыш мектепте казак тілінің методткасы",онан кейін 1950 жылы "Бастауыш мектепте казак тілі методикасының мәселелері" деген кітабы жарык керді. 1956 жылы Шамғали Сарыбаевтың "Қазак тілі методикасының кейбір мәселелері" ( 1 бөлім,фонетика мен морфология) деген кітабы шыкты. Осы жылдан бастап казак тілін окыту методикасын зерттеуге ерекше мән беріліп, Қазак ССР Оку министрлігінің Ы. Алтынсарин атындағы педагогикалык ғалымдар ғылыми-зерттеу иниститутының қазақ тілі жаңа әдебиеті бөлімі казак тілі методикасынын жүйелі курсын жасауға кірісті. Қазак тілі окулыктары мен программаларын жақсару жөнінде, методикалык еңбектер жазу, эксперимент жұмыстарын жүргізу,озат мкүғалімдердің тәжрибелерін зерттеу мәселелерін дүрыс жолға койып, қазак тілін оқытуды жақсарту жонінде көп еңбек сіңірген ғалым ~(сол кездегі институт директоры) профессор Ахмеди Ысқаков болды.Мектепте ана тілі мен әдебиетті оқыту туралы ғылыми-зерттеу жүмысын дүрыс жолға кою міндеттелінеді. Озат мүгалімдерді,методистерді,галымдарды казак тілін оқыту мәселесі мен айналысуға жүмылдырды,оларға ғылыми басшылык жасап,жөн сілтеді.Сондай жүмыстардың нәтижесінде осы жылдың өзінде ак казақ тілін окытудың кейбір мәселелері зерттеліп,бірсыпыра енбектер жарық көрді. Бүл салады Қазақ ССР-іне еңбегі сіңген мүғалім Иманбек Ұйыкбаев Сейіл Жиенбаевтан, Шамғали Сарыбаевтан кейінгі қазақ тілі методикасын дамытушы,алғашкы зерттеушілердің бірі ретінде танылды.И.Үйықбаевтың 1957 жылы "Орта мектепте қазақ тілін оқыту міселелері", "Қазак тілінде соз таптарын окытушыға кемекші материалдар",ал, 1962 жылы "Қазак тілі методикасынын очерктері"деген еңбектері басылып шықты. 1965 жылдан бастап казак тілін окыту методикасынын даму тарихына үлес қосушылардың бірі - Бибігүл Кәтенбаева.Б.Кәтенбаеваның "соз күрамын оқыту" (1968), "4 -сыныптың қазақ тілі оқулығына методикалык нүскау" (1982-84), "Еліктеуіш создер (1975)", "ГУ-ІХ сыныптарды тіл үстарту" (1978), "Қазақ тілінен IV-V сыныптарға үлестірмелі карточкалар"(1978), "Қазак тілінен 5- сыныпқа арналған дидактикалық материал" (1976,1980,1983), "Қазақ тілі окулығы" (5-класқа арналған,1982 1983,1986), "Грамматикалык таблицалар" (1972,74,77,79 83) (4,5,6-сыныптарға арналған) "Москва -бакыт астанасы"(1982), "Қаскырды женген бала" (1983) оку диафильмдері мүғалімдер кітапханасынан берік орын алды. 1978 жылдан бастап казак тілі методикасынын лексика бөлімі де бірсыпыра зерттеліне бастады.Бүл салада Айтбай Айғабыловтың "Лексиканы окытудың кейбір мәселелері" (1980), 6-класқа арналған "Қазак тілі" оқулығы (1982,1984), "6-класс қазак тілі оқулығының методикалык нүскауы" (1983), "Морфологияға байданысты грамматикалык таблица" (1984), "Қазақ тілінің программасы" (1983, 1984), М.Әуезовтың "Қараш-қараш" әнгімесіне байланысты жасалған оку диафильмі (1984) сияқты еңбектері жарық керді. Қазак тіліндегі күрмалас сөйлемдер синтаксисі де біршама зерттелінді. Қүрмалас сөйлем синтаксисін теориялык жағынан зерттеген Хасен Арғынов. Оның "Жай сөйлем синтаксисін оқытудын методикасы" (1957), "Қазақ тілі методикасының негіздері" (1969), "Қүрмалас сөйлем синтаксисінің методикасы" (1964), (Қазақ тілі методикасы" (1974), (Қүрмалас сөйлемдер таблицасы" (1985) тағы да баска еңбектерін атауға болады. Қазак тілінің фонетика бөлімі де жан-жақты зерттелінді. Бүл салада Мүлипа Дүйсебаеваныц "Қазак әдеби тілі орфоэпиясының кейбір мәселелері" (1973), "Орфоэпиялык сөздік" (1982), А.Исабаевтің " Фонетиканы оқыту" (1965), "Қазақ тілі дыбыс методикасының негіздері" (1973) деген еңбектерін мүғалімдер кеңінен пайдалануда. Сондай-ак казак тілін окыту әдістемесінің өзіндік зерттеу әдістері дс бар.(Эмперикалык және теориялык).Зерттеу әдістері теориялық әдістемені жасауға қолданылады. Зерттеу әдістері тексеру объктісіне карай мынадай түрлерге бөлінеді: Аныктау экспеременді. Бакылау экспеременді. Оқыту эксперементі. Әдістемелік күралдарды үйрету әдісі. Әдістемелік тәжірибелерді талдау әдісі. Анкета жүргізу әдісі. Интервью жүргізу әдісі. жүктеу/скачать 51,03 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|