Ауыршық зиянкестерБұл ауқымды жәндіктер, қопасының қоңызы, орман ағаштары, ағаш бұрғылары, әйнектер, шабдалы афиды. Бұл жәндіктер орманға зиян келтіреді, қабығының астына өтуге болады. Зиянкестерден зардап шеккен жерлерде, қыртыстың жарылуы мен өлімі, құйып кету және тіпті бұтақтардың құлауы мүмкін.Бұл санатқа тек жәндіктер ғана емес, сондай-ақ ағаштардың бұтақтары мен тамырларына зиян келтіретін тышқандар да кіреді (вольтер, орман тышқандары, су егеуқұйрықтары). Жеміс ағаштарын зиянкестерден қорғауАгротехникалық талаптар орындалмаған кезде бақшада зиянкестер пайда болады.
Жеміс ағаштарын зиянкестермен жұқтыру ықтималдығын төмендету үшін жақын аралық шеңберлерді қазып, аралық аралықтарды босатып, арамшөптерді алып тастаңыз, жай суды, құрғақ бұталарды және өлі қабықтарды алып тастаңыз, асқазанды жинаңыз және күзде құлаған жапырақтарды күйдіріңіз.Кеміргіштердің ағаштарына зақым келтірмеу үшін сіз бақшаның қалдықтарын алып тастауыңыз және ағаштарды байлауыңыз керек. Шілденің аяғында - тамыз айының басында ағаштан жасалған бұтақтар мен арнайы бақтардың желімінен жасалынған зиянкестердің жерге түсіп, ағаштар бұтақтарына және бұтақтарына жол бермеуі үшін ағаштарға арналған. Агрономиялық ережелер мен сақтық шараларын ұстану әрдайым зиянкестердің басып кіруден сақтамауы мүмкін. Химиялық заттар тек олардың құтылуына көмектеседі.
98.Алоэ өсімдігінің ерекшеліктері және емдік қасиеттерін өз сөзіңізбен жазыңыз.
Алоэ, сабыр, жүзжылдық (лат. Aloe) – шырыштар тұқымдасына жататын көп жылдық бұта, кейде шырмауық түріндегі мәңгі жасыл, қуаңшылыққа төзімді өсімдіктер. Тропиктік, субтропиктік белдеулерде кездеседі. Биіктігі 7-12 м-дей, сабағы жуан, жапырағы шырынды, етті, тікенді болып келеді. Қызыл, қызғылт-сары, сары түсті, гүлі түтікше келген қоңырау тәрізді гүлшоғырына топталған. Сирек гүлдейді, негізінен құстар арқылы тозаңданады. Тұқымынан кейде өсімді (вегетативті) жолмен де көбейеді. Тұқымы жалпақтау қоңыр түсті. Алоэны көбейту үшін сабағының түбінен шығатын атпа бұтақтарын аналық өсімдіктен бөліп алып, құмды құнарлы топыраққа отырғызу керек. Қазақстанда Ағаш тәрізді Алоэ (Алоэ arborescens) деген түрі қолдан өсіріледі. Алоэның жапырақ құрамында глюкозид, эфир майы т. б. дәрілік заттар бар, сондықтан Алоэның шырынын түрлі ауруларды емдеуге қолданады.
Алоэ әсіресе оңтүстік-шығыс жаққа қараған терезе алдында жақсы өседі. Қалыпты мөлшерде суарып тұру қажет. Жақсы өсіп келе жатқан алоэні аммиакты селитрамен (1 л суға 1 г қосып), не коровяк тұнбасымен қоректендіру керек. Оны өсіретін топырақ құрамы 2 үлес шым, 1 үлес жапырақ аралас топырақ, 0,5 үлесі өзен құмы болуға тиіс, Бұларға үгітілген кірпіш ұнтағы мен ағаш кө-мірі қосылады. Алоэ бұтақшалары (жас сабақтарына ұшы) және . сабақтың төменгі буынында өсетін өркендері арқылы көбейті-леді. Өсімдіктің кесіп алынған бұтақшасын бір тәулік кептірін, содан кейін өзеннің дымқыл құмы салынған құмыраға не жайпақ төре лкеге отырғыз ады. Ағаш тәріздес алоэның жапырақтарынан көз, асқазан-ішек т. б. ауруларды емдейтін экстракт әзірленеді. Оның жапырақ сөлін іріңді жараны, күйген жерді, тері дерттерін (қабынған) емдеуге қолданады. Дегенмен, оны дәрігердің кеңесімен пайдалану қажет, өйткені бірқатар жүрек-тамыр ауруларына кері әсер етеді.
Жер бетінде алоэның 300-ден астам түрі бар. Және оның әрбірінің өзіндік қасиеттері бар. Мәселен, бұта қалпындағы түрі ішкі ағзаға жақсы әсер береді, ағаш түріндегі алоэ сыртқы сырқаттарға қарсы тұра алады. Алоэ өте қарапайым, оның өсуіне ылғал мен жарық жеткілікті. Оның көбеюі де қиындық тудырмайды: ұрықпен де, бұталармен де, сабақтармен де, тіпті жапырағымен де өніп кете алады.
Білесіз бе, айдай әлемге танымал Клеопатра ханшайымның өзі алоэдан жасалған кремді жаққан екен. Дәрігер Диоксид: "Алоэ жараларды емдеп, ұйқыны тыныштандырады" деп жазып кеткен. Алоэ шырыны иммунитетті нығайтып, пайдаланылған өндіріс бұйымдарын бастапқы қалпына келтіріп, бактерияға қарсы күресе алады. Басқа өсімдіктер секілді алоэ да көміртегіні жұтып, оттегі шығара алады. Сондықтан да оны ұйықтайтын немесе адам көп жүретін бөлмеге қойған жөн.
Алоэ екіқабат әйелдер, бүйрек, өт қабы, цистит, геморой ауруларымен қиналатын адамдарға кері әсер етеді. Сондай-ақ, қан қысымында ауытқушылығы бар адамдарға да алоэға жақындауға кеңес берілмейді. Тәніңізді тыныштандыратындай ванна қабылдағыңыз келсе, 3 ас қасық шырынды 2 стақан сүтке және жалбыз тұнбасынақосып , жылы ваннаға қосасыз. Мұндай ваннада 15 минут жатуға болады. Күйік шалғанда, іріңді жаралар пайда болғанда алоэны қойып, дәкемен таңып тастау керек және әр екі сағат сайын ауыстырып тұру керек. Егер суық тигізіп алсаңыз, алоэның жаңадан жасалған шырынын әрбір 3-4 сағат сайын 2-3 тамшыдан тамызып тұрыңыз. Бұл әдісті 2-3 күннен артық жасауға болмайды.Егер сізде гастрит, асқазан жарасы болса немесе тәбетіңізді жақсартқыңыз келсе, күніне 2-3 рет алоэ шырынын ішіңіз. Ларингит (тамақ ауырсынуы) кезінде, тамағыңызды, аузыңызды алоэ шырынымен шайыңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |