Тәрбие - бала дамуын бағыттайды, басқарады, сондықган тәрбие - баланы қалыптастырудағы негізгі күш. Дарынды адамдарга тән қасиеттер: зейінділік, жинакылық, тұрақтылық, әрқашан қызметке дайын болу; мақсатка жетуде акылга сай табандылыққа ие, еңбекте шаршап-шалдығуды білмейді, басқалармен сапыстырғанда интеллекттік деңгейі жогары. - Тәрбие - бала дамуын бағыттайды, басқарады, сондықган тәрбие - баланы қалыптастырудағы негізгі күш. Дарынды адамдарга тән қасиеттер: зейінділік, жинакылық, тұрақтылық, әрқашан қызметке дайын болу; мақсатка жетуде акылга сай табандылыққа ие, еңбекте шаршап-шалдығуды білмейді, басқалармен сапыстырғанда интеллекттік деңгейі жогары.
- «Дарындылык» — бүл адамның белгілі іс-әрекет аумағында ерекше табыстарға жетуге көмектесетін, қабілет дамуының жоғары деңгейі. Дарындылық пен қабілеттілің түсініктері бір - біріне өте жақын үғымдар. «Қабілеттілік, - деп атап көрсетеді Д.Н.Ушаков, ол табиғи дарын, бір нәрсені жасай алу мүмкіндігі». Қабілеттілік түлғаның іс - әрекеттің бір сапасына, нақты бір ғылымға өзіндік бейімін, қасиетін көрсете білуі. Бүл түлғаның бойында білім, білік, дағды, тәжірибелік іс - әрекетінен, тәрбиелік қарым-катынасынан, зеректік, тапқырлық, байқагыштық қасиеттерінен еркін көруге болады. Қабілетсіз түлға болмайды. Қабілеттің өзі жалпы жэне жэне арнайы болып екіге бөлінеді. Жалпы қабілет көптеген дара түлғалардың зеректік, тапқырлық, байқағыштық қасиеттері арқылы көрініс береді. Ал, арнайы қабілет эсіресе өнер адамдарында, айтыскер ақындардың суырып салмалығы, композитор, энші, суретші т.б. атауға болады. Дарындылық — адамның белгілі бір іске деген айрықша кабілеттілігі, өмірдің қандай да бір саласында өзін ерекше қырынан көрсетуі. М.Горький «адамдағы дарындылык қасиеттің туа бітетіні, жүре пайда болатыны да болады. Туа бітетіні түқым қуапаушылык. Бүл биік деңгейлерге көтерілуі де мүмкін, өшіп те қалуы мүмкін. Дарындылықты үнемі дамытып отыру қажет», - деп атап көрсетеді.
Теориялық және практикалық интеллект жеке адамның эмоциялық-еріктік ерекшеліктерімен байланысты. Интеллект түрлері: - Теориялық және практикалық интеллект жеке адамның эмоциялық-еріктік ерекшеліктерімен байланысты. Интеллект түрлері:
- абстрактылы интеллект,
- ересектер зияты,
- нақты интеллект,
- кристалданған интеллект,
- қарапайым интеллект,
- жануарлардың зияты,
- жасанды интеллект.
- Интеллектті диагностикалау интеллект коэффициентімен жүргізіледі.
- Жас жеткіншектің бойындағы табиғат берген ерекше қабілетті, дарындылықты тани білу, оның одан әрі дамуына бағыт-бағдар бере білу ерекше қиын іс.
- Дарындылықты анықтаудың дайын үлгісі, әдіс-тәсілдері жоқ. Дарындылық, жеке қабілеттілікті дамыту, интеллектуалдық, шығармашылық мәселесіне педагогтар, психологтар, әдіскерлердің көптеген еңбектері арналған. Бүгінгі таңда дарынды балалар мәселесін зерттеуге қатысты философиялық, психологиялық, педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерде маңызды ой-пікірлер жинақталған. Бұл мәселенің түп тамыры ғасырлар тереңінде жатыр. Адамның психологиялық ерекшеліктері жөніндегі идеялар, оның ішінде қабілеттілік туралы ойлар сонау ертедегі грек философтарының еңбектерінде, қайта өрлеу дәуірі ғалымдарының және алдыңғы қатарлы әр елдің озық ойлы педагогтерінің еңбектерінде кездеседі.
Достарыңызбен бөлісу: |
