9-сынып оқушыларына арналған биология бойынша жазбаша емтихан жұмысы 2020-2021 оқу жылы Емтихан жұмысының сипаттамасы



бет3/4
Дата26.09.2023
өлшемі0,55 Mb.
#110275
1   2   3   4
Байланысты:
БИОЛОГИЯ ҚА 1-2

Үлкен ми сыңарларының аймақтары

Қызметі

1.маңдай

A) тері-бұлшықет сезімталдығына жауап береді

2.төбе

B) есту орталықтарына жауап береді

3.самай

C) көру орталықтарына жауап береді

4.шүйде

D) ЖЖО, ойлау, мінез-құлық, назар, қиял орталықтары

[2]
19. Заттар және энергиямалмасу өмірдің негізін құрайды және тірі критерийлерге жатады. [3]
а) «Жасушадағы зат алмасу» ұғымы анықтамасын тұжырымдаңыз.
б) Митоздың биологиялық мәні неде? [3]
в) Жасуша мембранасының қызметтерін ата. [3]


Биология бойынша 9 сыныптарға арналған жазбаша жұмыстың
марк –сызбанұсқасы
1 нұсқа






жауап

ұпай

ескерту

1




В

1




2




Г

1




3




Б

1




4




Г

1




5




В

1




6




Б

1




7




ЖБЕДВАГ

1




8




С

1




9




А

1




10




А

1




11




D

1




12




B

1




13




С

1




14




В

1




15




D

1




16

а

Олар анағұрлым қалыптасқан және жетілдірілген болып көрінеді, олардың тіршілік ету пайызы басқа көбею түрлеріне қарағанда бірнеше есе жоғары

3

Мазмұнына жақын жауап қабылданады

б

Никотинді ерте пайдалану абортқа (түсік тастауға) әкеледі. Жүрек-қан тамырлары жүйесінің, сезім мүшелерінің, жүйке және иммундық жүйелердің бұзылуы зардап шегеді. / Темекі шегетін әйелдер аз сүт шығарады. / Көбінесе балалар жүрек ақауларымен, аутизммен, туа біткен психикалық даму ауытқуларымен, таңдай және ерін саңылауларымен, көздері қыли болып туады.

6

Мазмұнына жақын жауап қабылданады

17



а

А – қара түс, а – ақ түс
Р ♀ АА х ♂ аа
G A, А а, а
F1 Aa
Генотип 100% гетерозиготылы, Фенотип 100% қара түсті

2




P ♀ Aa x ♂ Aa
G A a A a

♀/♂

A

a

A

AA

Aa

a

Aa

aa




2




Генотип АА – гомозигота доминатты, 25%
Аа – гетерозигота, 50%
аа – гомозигота рецессивті, 25% фенотип
75% - қара
25% - ақ

3




б

Талдау жасаңыз және қызғылт сары түлкілердің түсі аллельдер үшін гетерозиготалы екенін анықтаңыз, оларды шекарадан өткізіңіз (Аа). Контрабандисттің отанында олар бір-бірімен шағылысады және ұрпақтарды күміс түске ие болады.

2

Мазмұнына жақын жауап қабылданады

18



а

Нейроглия немесе глиальды жасушалар нейрондарды қорғайды, қолдайды және нәрлейді. Глиальды жасушаларсыз нейрондар жұмыс істей алмайды

2

Мазмұнына жақын жауап қабылданады

б

Синапс-бұл қоздырғыш жасушалар арасында жүйке импульсін беру үшін қызмет ететін форма.
Жасуша түрі бойынша синапстар үш түрге бөлінеді:
- нейрон-нейрондық синапс / нейронаралық синапс, бір нейронның басқа нейронмен байланыс орнында пайда болады;
-нейронно-бұлшық ет синапс/бұлшық ет синапс хабарласып, торымен бұлшық;
- Нейрон-безді синапс, нейронның безді эпителий жасушаларымен байланысы

3

Мазмұнына жақын жауап қабылданады

в

Синапстар арқылы әлсіз электр тогы – биологиялық потенциал түрінде жүйке импульсі (ақпарат) беріледі. / Егер сіз синапсты алып тастасаңыз, онда нейрон қаншалықты қатты қозғалса да, көрші жасушаға жүйке импульсін жасушааралық байланыстардың кез-келген түрі арқылы бере алмайды. Синапс арқылы сигнал беру жасушаға әсер ететін, оның мембранасының зарядының өзгеруіне және тұтастай жасуша күйінің өзгеруіне әкелетін медиаторлардың көмегімен жүзеге асырылады.

2

Мазмұнына жақын жауап қабылданады

г

1D 2A 3B 4C

2




19

а

Зат алмасу дегеніміз-сыртқы ортадан жасушаға заттардың түсуі, осы заттардан жасушаға тән күрделі заттардың пайда болуы және ыдырау өнімдерін мен энергияның бөлінуі.

3

Мазмұнына жақын жауап қабылданады



б

Митоз екі аналық жасуша арасында хромосомалардың тең бөлінуін қамтамсыз етеді. Хросомома жиынтығы сақтаталатын бөліну әдісі.



3

Мазмұнына жақын жауап қабылданады



в

Жасушалар мен жасушааралық зат арасындағы зат алмасуды жүзеге асырады, бір жасушаны екіншісінен бөліп тұрады.



3

Мазмұнына жақын жауап қабылданады









Барлығы

50





9-сынып оқушыларына арналған биология бойынша
жазбаша емтихан жұмысы
2020-2021 оқу жылы
Емтихан жұмысының сипаттамасы



Орындау уақыты

2 сағат

Жазбаша жұмыс екі бөлімнең тұрады:
А бөлімі 15 тапсырмалардан тұрады, ұсынылған төрт жауаптың ішінен бір дұрыс жауапты таңдау керек. Әр тапсырма 1 баллмен бағаланады.
В бөлімінде қысқа немесе толық жауаптарды қажет ететін бірнеше сұрақтардан тұратын 4-5 құрылымдалған тапсырмалар бар. Тапсырмалар 2-10 балл аралығында бағаланады.
Барлығы 50 балл
Оқушылар сызғышты, қарындашты, өшіргішті, калькуляторды қолдана алады.
Барлық тапсырманы міндетті түрде орындау қажет.
Тапсырмалар дәптер парақтарында орындалуы керек.

2-нұсқа



А бөлімі
Нұсқаулық: бір дұрыс жауабы бар тапсырмаларды орындаңыздар

1. Ядро, цитоплазма және басқа органоидтарды бір-бірімен тасымалдау жүйесімен біріктіретін қандай органоид?


А. Рибосома
Б. Митохондрия
В. Эндоплазмалық тор
Г. Лизосома
1
2. Жасушадағы нәруыз синтезі жүреді:
А. Лизосомада
Б. Рибосомада
В. Митохондрияда
Г. Ядрода
1
3. Жасушаның тіршілігін басқарады және жасушаның ішкі ортасын құрайды.
А. Ядро
Б. Цитоплазма
В. Митохондрия
Г. Рибосома
1
4.Жасушаның тітіркенуге нақты реакциямен жауап беру қабілеті деп аталады:
А. Бөліну
Б. Заталмасу
В. Қозғыштық
Г. Даму
1
5. Зат алмасуды қандай процестер құрайды?
А. Бөліну
Б. Жасушалардың әр түріне тән күрделі заттардың түзілуі
В. Жасушалардың мөлшері мен салмағының ұлғаюы
Г. Органикалық заттардың биологиялық тотығуы
1
6. Ферменттер жасушада қандай қызмет атқарады?
А. Энергия көзі болып табылады
Б. Қорғаныш
В. Биологиялық катализатор болып табылады
Г. Оттегі тасымалын жүзеге асырады
1
7. Аталған процестердің реттілігін анықтаңыз:
А. Цитоплазманың бөлінуі, екі жасушаның түзілуі
Б. Полюстерге жылжуы
В. Ядро көлемі іріленеді және мөлшері ұлғаяды
Г. Хромосомалар жасушаның экватор жазықтығына орналасады
Д. Ядро қабығы ериді
Е. Хромосомалардың екі еселенуі
Ж. Бөліну ұршығының жіпшелеріне бекиді
1
8. Бірінші қоректік деңгейді құрайтын топ:
A) ыдыратушылар
B) консументер
C) продуценттер
D) тұтынушылар
1
9. Егер жануарлар популяциясы 240 кг жасыл шөп тұтынып, 30 кг салмақ қосса, онда энергия тасымалдау тиімділігі:
A) 50%
B) 5%
C) 12.5%
D) 2%
1
10. Сүйек ұлпасында жас, қалыптаспаған жасушалар:
A) остеоцит
B) остеобласт
C) остеокласт
D) остеон
1
11. Пиримидиндер бір сақина тәрізді молекуладан тұрады, бұлар:
A) цитозин, аденин
B) аденин, урацил
C) аденин, гуанин
D) тимин, цитозин, урацил
1
12. Өкпедегі және ұлпалардағы газ алмасу неше кезеңнен тұрады?
A) бір
B) екі
C) үш
D) төрт
1
13. Прокариоттар мен эукариоттардың негізгі айырмашылығын көрсетіңіз:
A) мембранасы жоқ
B) ядросы жоқ
C) вакуоль жоқ
D) рибосомасы жоқ
1
14.Кері сіңіру (сору) үдерісі:
A) реабсорбция
B) абсорбция
C) ультрасүзу
D) ультрасүзілу

1


15. Өсімдік және жануар жасушасына тән органоид:
А) ядро
B) вакуоль
C) пластид
D) лизосома




1


В бөлімі
Нұсқаулық: емтихан жұмысының осы бөлімінде тапсырмалар орындау үшін ұсынылды:
- бір дұрыс жауапты таңдау,
-қысқа жауап беретін тапсырмалар;
- сәйкестендіруге арналған тапсырмалар,
- толық жауап беретін тапсырмалар
Тапсырманы ұсынылған тапсырмалар түріне сәйкес орындаңыз.

16. Тауықтың жұмыртқасынан тауықтың балапаны, ал үйректің жұмыртқасынан үйректің балапаны шығады.


а) Неліктен? Гендердің белгілерді анықтауымен байланыстырып өз ойыңды жащыныз.
[3]
б) Есеп шығарыңыз.
Қоян жүнінің қалыпты ұзындығы қысқасына қарағанда басым. Қалыпты жүнді қоян 4 көжек туады: оның біреуі қысқа және үшеуі қалыпты жүнді. Аталық генотипі мен фенотипін анықтау керек
3
с) Р ♀ Аа х ♂ аа ұрпағы қалай ыдырайды?
3
17. Теңіз экожүйесі
а) Теңіз экожүйесінің продуценттерін және 1-ші реттегі консументтерін белгілеңіз.
[6]

А) балдырлар


В) акула
С) асшаян
D) тунец
Е) тырна
б) Экожүйеге адам қызметінің оң және теріс әсері туралы жазыңыз.
4

18. Нейрон – жүйке ұлпасының негізгі жасушасы. Қосымша жасушалар – нейроглиялар.


а) Нейрон қызметін түсіндіріңіз.

[3]

б)Жүйке жүйесінің құрылымдық компоненттерін сызба түрінде көрсетіңіздер

2
с) Ми бөлімдері мен олардың атқаратын қызметтері бойынша сәйкестендіріңіз.

Ми бөлімдері

Атқаратын қызметі

1.аралық ми

A) бұлшықет тонусын сақтайды

2.ортаңғы ми

B) тыныс алу, асқорыту, жүректің соғу орталықтары бар

3.сопақша ми

C) қимыл-қозғалысты реттейді

4.артқы ми

D) ағза температурасын реттейді

Жауабы:

1

2

3

4













[2]
19. Жасуша - (лат. cellula)-барлық организмдердің құрылымы мен тіршілік әрекетінің құрылымдық-функционалдық элементарлы бірлігі.
а) Жасушаның тіршілік қасиеттерін атаңыз [3]
б) «Жасушаның тітіркенуі»ұғымының анықтамасын тұжырымдаңыз.
[3]
с) Төменде көрсетілген процестердің реттілігін анықтаңыз
А. Цитоплазманың бөлінуі
Б. Хромосомалардың полюстерге жылжуы
В. Хромосоманың екі еселенуі
Г. Хромосалар жасушаның экватор жазықтығына орналасуы
Д. Ядро қабығының бұзылу
Е. Екі жасушаның түзілуі [3]




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет