А 11 «Механика және молекулалық физика» бөлімінен лабораториялық жұмыстар орындауға арналған әдістемелік нұсқау. Қызылорда. ҚМУ, 2007ж
жүктеу/скачать 2,13 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құралдың сипаты
- Жұмыстың орындалу ретi
Штейнер теоремасы бойыншажәне (8) Мұндағы - маятниктiң айналу осiне параллель және оның массалар центрi арқылы өтетiн осьпен салыстырғандағы инерция моментi. (7) және (8) өрнектерден және m шамаларын қысқартуға болады. Сол үшiн (8) формуладағы мен мәндерiн (7) формулаға қоямыз. Сонда Немесе Теңдiктердi бiр-бiрiнен азайтып және шамасына қысқартып болғандағы ауырлық күшiнiң үдеуiне арналған өрнектi табамыз (9) Құралдың сипаты Аудармалы маятник (2-сурет) қозғалмайтын екi призма (П1 және П2 ) бекiтiлген және бiреуi стержень бойымен қозғалыс жасай алатын, сондай-ақ тиiстi орнына бекiтуге болатын екi жасымықтан (1 және 2) құралатын құрыш стерженьнен тұрады. Қозғалмалы жасымық нониусы бар бөлiк көмегiмен бекiтiледi. Жасымық стержень бойымен орын ауыстырғанда стерженьнiң инерция моментi өзгередi, сондықтан тербелiс периоды да өзгередi. Тәжiрибе жүзiнде қозғалмалы жасымықтың екi призманың төңiрiегiндегi Т1 және Т2 тербелiс периодтары сәйкес келетiндей, күйiн таңдап алуға болады, демек, қозғалмалы жасымықтың қандай да бiр күйiнде призмалар арасындағы қашықтық маятниктiң келтiрiлген ұзындығына тең болады, яғни егер бiр призманың төбесi iлiну нүктесi болса, екiншiсiнiң төбесi тербелу нүктесi бола алады. Тербелiс периодын үлкен дәлдiкпен өлшеуге болады, призмалар төбелерi арасындағы қашықтық тұрақты шама және …………см. Жұмыстың орындалу ретi Аудармалы маятникті тепе-теңдiк күйiнен кiшкене бұрышқа (шамамен 5-6 градус) ауытқытып, маятникті еркiн тербелiске келтiріңдер. Стержень бойымен қозғалыс жасай алатын призманы 5 мм-ге қозғалта отырып, толық 10 тербелiстiң уақытын өлшеу қажет. және тербелiс периодтарының мәндерi ( және – призмаларға бекiту барысында) келесі формула бойынша есептеңдер Стержень бойымен қозғалыс жасай алатын призманы жылжыта отырып периодтардың дәлме-дәл болмаса да жуықтап сәйкес келетін жылжымалы призма жағдайын анықтап, бекітіңдер. Маятниктi үстел үстiне алып, арнаулы бекітілген призманың көмегімен оның массалар центрiн анықтаңдар және мен шамаларын бағалаңдар мен мәндерiнiң айырмашылықтары 1,5-нан кем емес және 3-тен артық емес болуы шарт, яғни Аудармалы маятникті тепе-теңдiк күйiнен кiшкене бұрышқа (шамамен 5-6 градус) ауытқытып, 100 тербелiске кеткен уақыты арқылы маятниктің тура және кері жағдайларындағы Т тербеліс периодын анықтаңдар. Осы пунктті 3 рет қайталаңдар. Өлшеулер нәтижелерi бойынша ауырлық күшiнiң үдеуiн (9) формуламен есептеңдер. Маятниктiң тура және керi жағдайындағы тәжiрибенің нәтижелерiн салыстырыңдар. Алынған нәтижелердi сәйкес кестеге жазыңдар. 1-кесте - тура жағдай
2 сурет.
2-кесте - кері жағдай
жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|